.png)
Getty Images
Ngày 10 tháng Mười, 2025
HOA KỲ - Chánh phủ Mỹ đã đóng cửa sau khi các thượng nghị sĩ không đạt được thỏa thuận về dự luật cấp ngân sách vào phút chót. Điều này dẫn đến việc gián đoạn hoạt động ở các đại sứ quán và lãnh sự quán tại nhiều nước, trong đó có Việt Nam.
Việc đóng cửa, lần đầu tiên kể từ cuối năm 2018, dẫn tới việc tạm thời đình chỉ một số - nhưng không phải tất cả - các dịch vụ của chánh phủ Mỹ.
Trước đó, Tổng thống Donald Trump đã đe dọa sa thải hàng loạt nhân viên liên bang - một quyết định "không thể đảo ngược", nếu việc đóng cửa diễn ra.
Tại Việt Nam vào hôm 1/10, Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Hà Nội và Tổng lãnh sự quán Hoa Kỳ tại TP HCM đã phát đi thông báo rằng do "gián đoạn ngân sách của chánh phủ" nên tài khoản Facebook chính thức của họ "sẽ không được cập nhật thường xuyên cho đến khi các hoạt động trở lại hoàn toàn bình thường, ngoại trừ các thông tin khẩn cấp liên quan đến an toàn và an ninh."
Trung tâm Hoa Kỳ tại Hà Nội và TP Hồ Chí Minh - các không gian học tập và làm việc miễn phí - cũng sẽ tạm thời đóng cửa cho đến khi có thông báo mới.
Tuy nhiên, Đại sứ quán và Tổng lãnh sự quán Hoa Kỳ tại Việt Nam cũng cho biết các dịch vụ hộ chiếu và thị thực theo lịch hẹn tại Mỹ cũng như tại hai cơ quan này "sẽ vẫn tiếp tục được diễn ra trong thời gian gián đoạn ngân sách nếu tình hình cho phép" và hướng dẫn người đọc truy cập trang web của chánh phủ Mỹ travel.state.gov để được cập nhật.
Tính đến chiều ngày 1/10, một thông báo tương tự cũng đã được phát đi trên một số kênh Facebook chính thức của Đại sứ quán Mỹ tại Phnom Penh, Bangkok và Kuala Lumpur.
Điều gì dẫn đến việc đóng cửa chánh phủ?
Đảng Cộng hòa đang thúc đẩy việc thông qua một dự luật cấp ngân sách cho chánh phủ mà không kèm theo các sáng kiến nào khác - được gọi là CR hay nghị quyết tiếp tục cấp ngân sách.
Tuy nhiên, họ chỉ có 53 ghế tại Thượng viện trong khi cần 60 phiếu để thông qua dự luật này.
Do đó, họ cần sự ủng hộ của Đảng Dân chủ. Và Đảng Dân chủ ý thức được điều đó. Họ đang tận dụng lợi thế này để tìm cách thúc đẩy các mục tiêu chính sách của mình trong lĩnh vực y tế, bao gồm:
-Bảo đảm các khoản trợ cấp bảo hiểm y tế cho người có thu nhập thấp không hết hạn.
-Đảo ngược việc cắt giảm ngân sách của chính quyền Trump đối với chương trình y tế Medicaid
Đảng Dân chủ cũng bày tỏ lo ngại về việc ông Trump cắt giảm ngân sách dành cho Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) và Viện Y tế Quốc gia (NIH).
Chánh phủ Mỹ sẽ đóng cửa bao lâu?
BBC News vẫn chưa biết chính xác đợt đóng cửa chánh phủ Mỹ lần này sẽ kéo dài bao lâu, vì nó chỉ được giải quyết khi Quốc hội thông qua một dự luật cấp ngân sách.
Như chúng tôi đã đưa tin, đây không phải là lần đầu tiên sự việc như vậy xảy ra.
Việc chánh phủ Mỹ đóng cửa ngày càng trở nên phổ biến, nhiệm kỳ tổng thống đầu tiên của ông Donald Trump đã chứng kiến ba lần đóng cửa như vậy.
Đợt đóng cửa kéo dài nhất trong lịch sử nước Mỹ là 35 ngày và diễn ra trong nhiệm kỳ đầu của ông Trump.
Trong quá khứ, các đợt đóng cửa có độ dài khác nhau:
-Đợt đóng cửa dài thứ hai là vào nhiệm kỳ đầu của ông Bill Clinton vào tháng 12/1995 – kéo dài 21 ngày.
-Trong nhiệm kỳ của Tổng thống Barack Obama, có một đợt đóng cửa kéo dài 16 ngày.
-Dưới thời cựu Tổng thống Bill Clinton còn có một đợt đóng cửa liên bang kéo dài 5 ngày.
Tổng thống Đảng Cộng hòa Ronald Reagan là người có số lần chánh phủ đóng cửa nhiều nhất trong nhiệm kỳ của mình - với tám lần được ghi nhận trong suốt hai nhiệm kỳ vào những năm 1980.
Tuy nhiên, tất cả các lần đó đều tương đối ngắn - khoảng thời gian ngừng cấp ngân sách dài nhất chỉ kéo dài vỏn vẹn ba ngày.
Tại sao việc đóng cửa chánh phủ là một vấn đề 'rất Mỹ'?
Tại sao hiện tượng chỉ có ở Mỹ này cứ tiếp diễn?
Hệ thống chính quyền liên bang của Mỹ cho phép các nhánh khác nhau của chính quyền do các đảng khác nhau kiểm soát.
Đây là một cấu trúc được các vị lập quốc thiết kế để khuyến khích sự bàn bạc kỹ lưỡng.
Điều đó diễn ra cho đến năm 1980. Một cách diễn giải hẹp về Đạo luật Chống Thiếu hụt năm 1884, dưới thời Tổng thống Jimmy Carter, đã cấm chánh phủ ký kết hợp đồng mà không có sự chấp thuận của Quốc hội.
Điều này đã dẫn đến một quan điểm nghiêm ngặt hơn nhiều: không có ngân sách thì không được chi tiêu.
Chính cách diễn giải đó đã khiến Mỹ khác biệt so với các nền dân chủ không theo mô hình nghị viện khác.
Hiện tại ở Mỹ, các đảng phái chính trị đối địch dường như rất sẵn lòng xử dụng hoạt động thường ngày của chánh phủ như một con bài mặc cả để đòi hỏi nhượng bộ từ phía bên kia.
Lưu ý nếu bạn chuẩn bị du lịch tới nước Mỹ
Chuyến bay của bạn có thể bị ảnh hưởng.
Các nhân viên kiểm soát không lưu và Cơ quan An ninh Vận tải (TSA) được coi là lực lượng "thiết yếu", vì vậy họ sẽ tiếp tục làm việc.
Tuy nhiên, giống như các nhân viên thiết yếu khác, họ sẽ không được trả lương cho đến khi việc đóng cửa được giải quyết.
Trong đợt đóng cửa trước, những nhân viên này báo ốm nhiều, dẫn đến tình trạng trễ nải tại các phi trường.
Kế hoạch đóng cửa của Bộ Giao thông Vận tải Mỹ nêu rõ rằng việc tuyển dụng và đào tạo kiểm soát viên không lưu sẽ tiếp tục.
Giao thông công cộng trong nước vẫn hoạt động bình thường.
Hiệp hội Hành khách Đường sắt tuần trước cho biết công ty vận tải đường sắt quốc gia Hoa Kỳ Amtrak và các hệ thống giao thông công cộng sẽ không bị ảnh hưởng trong thời gian ngắn.
Hầu hết các hình thức giao thông công cộng khác ở Mỹ - như xe buýt thành phố, tàu điện ngầm, tàu điện hạng nhẹ, xe điện và phà - không được cấp ngân sách liên bang nên sẽ hoạt động như bình thường.
Các điểm tham quan và danh lam thắng cảnh sẽ bị ảnh hưởng ở mức độ khác nhau.
Kế hoạch dự phòng của Bộ Nội vụ đã nêu rõ rằng các công viên quốc gia sẽ vẫn mở cửa một phần.
Tại Washington DC và New York, Viện Smithsonian - sở hữu nhiều bảo tàng cũng như Vườn thú Quốc gia - cho biết họ có đủ kinh phí để duy trì hoạt động trong một tuần.
Theo Liên minh Bảo tàng Mỹ, các bảo tàng của Smithsonian đã mất khoảng một triệu lượt khách trong đợt chánh phủ đóng cửa lần trước vào cuối năm 2018.
(Theo BBC News)
