Tổng thống Nga Vladimir Putin dự một cuộc họp tại Moscow, Nga, 22/04/2025. via REUTERS - Gavriil Grigorov

ÂU CHÂU - Chủ Nhật 11/05/2025, đáp trả « tối hậu thư » của Tây phương là: Moscow phải chấp nhận hưu chiến 30 ngày nếu không sẽ phải đối mặt với « những hệ quả nghiêm trọng », tổng thống Nga Vladimir Putin đã đề nghị đàm phán trực tiếp với đồng nhiệm Ukraine Volodymyr Zelenskyy tại Thổ Nhĩ Kỳ ngày 15/05/2025, nhưng nói « không » với lệnh hưu chiến. Đối với nhiều chuyên viên quan sát, khi đưa ra đề nghị này, nguyên thủ Nga vẫn tiếp tục chiến lược trì hoãn mà ông theo đuổi từ lâu.

Chỉ trong vòng 36 giờ, xung đột tại Ukraine như đang chứng kiến một cuộc leo thang xung đột ôn hòa, giữa một bên là Ukraine và các đồng minh Tây phương với đề nghị hưu chiến 30 ngày kể từ hôm nay và bên kia là tổng thống Nga với lời mời gọi đàm phán trực tiếp tại Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ vào ngày 15/05/2025, nhưng không tỏ chút nhân nhượng trước những đe dọa áp đặt trừng phạt mới từ Tây phương.

Theo nhiều nhà quan sát, tuyên bố của tổng thống Putin giống như một bước tiến ngoại giao có thể chỉ là một mẹo lừa đối thủ, một chiến lược trì hoãn mà nguyên thủ Nga theo đuổi từ lâu. Trên trang thông tin Blick, chuyên gia về Nga, Ulrich Schmid, cho rằng tổng thống Nga chưa bao giờ muốn có một lệnh hưu chiến, bởi vì « lệnh ngừng bắn đó có nguy cơ đóng băng xung đột. Và theo quan điểm của ông, điều này có lẽ sẽ là nguy hiểm, vì sau một lệnh hưu chiến kéo dài, tổng thống Nga khó có thể mở lại các cuộc giao tranh mà không bị xem là bên xâm lược ». 

Tính toán có chiến lược?

Đề nghị đàm phán là một tính toán chiến lược, viện nhiều nhiều cớ khác nhau để không đáp ứng kêu gọi ngưng bắn 30 ngày qua, đồng thời tìm cách khiêu khích Kyiv phải từ chối đề nghị của chính ông. Trên thực tế, nguyên thủ Nga hiểu rõ là Zelenskyy đã ban hành một sắc lệnh cấm mọi cuộc đàm phán trực tiếp với Putin. Đây chính là điểm mà ông Putin đang khai thác.  

Cũng theo vị chuyên gia này, việc ông Putin không nghĩ đến lệnh hưu chiến được thể hiện rõ trên bình diện quân sự: Ngay lập tức sau đề nghị đàm phán của tổng thống Nga, Kyiv đã báo động các cuộc tấn công bằng drone. Đối với ông Ulrich Schmid, « Putin sẽ liên tục đặt ra các điều kiện mới dưới nhiều sắc thái và tìm cách thoát một lệnh hưu chiến ».

Bốn nhà lãnh đạo Âu châu có mặt tại Kyiv đã đưa ra một tín hiệu mạnh và kể cả Washington những ngày gần đây đã thay đổi giọng điệu, nhưng điều đó có lẽ chưa đủ để gây ấn tượng với chủ nhân điện Kremlin. Ông Putin còn có một nước cờ khác, theo đó thời gian « Donald Trump ở Tòa Bạch Ốc là hạn chế, và do vậy, mức độ áp lực mà ông có thể thực sự đưa ra là rất thấp ».

Trong nước cờ này, theo nhà nghiên cứu về Nga, tổng thống Putin vẫn sẽ tiếp tục chiến lược trì hoãn, nhằm tìm cách quy trách nhiệm về mọi thất bại đàm phán cho Ukraine. Chuyên gia Ulrich Bounat, trả lời trang Huffington Post, nhắc lại những yêu cầu đàm phán của Nga là rất ngặt nghèo: « Phi phát-xít hóa Ukraine, giải giáp quân đội của Kyiv và thừa nhận chủ quyền bốn vùng Ukraine bị Nga chiếm đóng và sáp nhập ». Một cách cụ thể là đòi Ukraine phải đầu hàng như đã từng đưa ra hồi năm 2022.

Tóm lại, với đề nghị đàm phán trực tiếp tại Thổ Nhĩ Kỳ, Moscow giờ lại đẩy tình huống bế tắc về phía Tây phương, cụ thể là Washington! 

(Theo RFI)