​Ảnh minh họa: Ba cơ sở hạch tâm của Ba Tư (Iran) (từ trái sang phải) Fordo, Natanz và Ispahan, trước khi bị Mỹ oanh kích trong đêm 21/06/2025. © AP

Ngoại trưởng Pháp Jean-Noel Barrot hôm nay, 15/07/2025, cho biết ba nước Pháp, Anh và Đức sẽ kích hoạt cơ chế trừng phạt của Liên Hiệp Quốc nhắm vào Iran nếu không đạt tiến triển về đàm phán hạt nhân từ nay đến cuối tháng Tám. Trước đó, Tehran (Đào Lan) tuyên bố hủy bỏ mọi cuộc đàm phán nếu Hoa Kỳ kiên quyết ép Ba Tư (Iran) từ bỏ việc làm giàu uranium (cần thiết để sản xuất võ khí nguyên tử).  

Trả lời báo giới trước khi dự cuộc họp các ngoại trưởng của Liên Hiệp Châu Âu tại Bruxelles, ông Barrot tuyên bố: « Pháp và các đối tác của mình có lý do chính đáng để áp dụng lại lệnh cấm vận toàn cầu đối với võ khí, ngân hàng và thiết bị hạch tâm, vốn đã được dỡ bỏ cách đây 10 năm. Nếu Ba Tư (Iran) không đưa ra một bảo đảm chắc chắn và có thể xác minh được, chúng tôi sẽ thực hiện lệnh trừng phạt này vào cuối tháng Tám. »

Ông Barrot cũng kêu gọi nhóm thanh tra của Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (AIEA) quay trở lại làm việc về hồ sơ này, đồng thời kêu gọi mở ra một tiến trình ngoại giao nhằm tiến tới « một khuôn khổ giám sát các hoạt động hạt nhân đạn đạo và gây mất ổn định của Ba Tư (Iran). » 

Anh, Pháp và Đức thuộc nhóm E3, trong số các nước đàm phán thỏa thuận hạt nhân Iran năm 2015. Thỏa thuận này cho phép dỡ bỏ dần dần các lệnh trừng phạt quốc tế đối với Ba Tư (Iran), đổi lại các hoạt động hạt nhân của nước này sẽ bị kiểm soát chặt chẽ. Một điều khoản trong thỏa thuận dự trù khả năng tái lập các lệnh trừng phạt của Liên Hiệp Quốc trong trường hợp Iran không thực hiện được nghĩa vụ của mình. Mặc dù Hoa Kỳ đã rút khỏi thỏa thuận này và áp đặt lại các trừng phạt với Iran, các nước Âu châu vẫn muốn duy trì và khẳng định mong muốn tiếp tục trao đổi thương mại với Ba Tư (Iran).

Về phía Iran, hôm qua, 14/07, một cố vấn của lãnh đạo tối cao, Giáo chủ Ali Khamenei, được AFP trích dẫn, đã xác nhận rằng « các cuộc đàm phán về chương trình hạt nhân Iran sẽ không diễn ra nếu Hoa Kỳ tiếp tục ép Iran chấm dứt việc làm giàu uranium ». 

Tuy nhiên, chính phủ Ba Tư (Iran)vẫn khẳng định mở cửa cho ngoại giao và không loại trừ khả năng nối lại đối thoại với Hoa Kỳ, dù cho đến nay vẫn chưa xác định ngày giờ và địa điểm cụ thể. 

Từ tháng 04/2025, Tehran và Washington đã tiến hành 5 vòng đàm phán về hồ sơ hạt nhân Iran, qua trung gian Oman. Cuộc tấn công của Israel (Dĩ Sắc Liệt) vào Iran (Ba Tư) hôm 13/06 đã khiến các cuộc đàm phán này bị đình chỉ. Việc Hoa Kỳ tấn công vào các cơ sở hạch tâm của Iran hôm 22/06, theo Tehran (Đào Lan), đã « vi phạm nghiêm trọng luật pháp quốc tế trong một tiến trình ngoại giao ».

(Theo RFI)