Những người định cư Israel đeo mặt nạ chạy vào đất nông nghiệp của người Palestine. Ảnh: Fred Scott/BBC

 

 

-Tác giả, Lucy Williamson

-Vai trò, BBC News, Der Abu Falah, ở Bờ Tây bị chiếm đóng

 

 

Từ những gốc ô-liu gãy đổ trên cánh đồng của ông Brahim Hamaiel ở Bờ Tây bị chiếm đóng, chúng tôi nhìn thấy những người đàn ông đeo mặt nạ tiến lại gần.

 

Một nhóm người định cư Israel lao xuống từ tiền đồn bất hợp pháp phía trên và băng qua cánh đồng, tay cầm những cây gậy lớn.

 

Một cuộc tấn công bất ngờ, không có lời giải thích.

 

Ông Brahim chỉ cho chúng tôi những cái cây mà ông nói đã bị những người định cư chặt phá trong tuần này.

 

Gia đình ông đã trồng ô-liu trên mảnh đất gần Turmus Aya qua nhiều thế hệ, biến nơi đây thành mục tiêu của các nhóm cực đoan, những người tin rằng phá hủy cây cối và gia súc của người Palestine sẽ dập tắt ý tưởng về một Nhà nước Palestine – bằng cách buộc những cư dân như ông Brahim phải rời bỏ đất đai của họ.

 

Ông Brahim nói, "Sợ hãi là điều tự nhiên", rồi mắt hướng lên sườn núi nơi một tấm bạt phủ phấp phới trước trạm gác tạm bợ của người định cư Israel.

"Nhưng có điều gì đó mạnh mẽ hơn nỗi sợ hãi thôi thúc tôi ở lại – hương vị tổ tiên và sự gắn bó đã kéo dài hàng trăm năm. Ngay cả khi tôi phải trả giá bằng máu của mình."

 

Khi nhóm người đeo mặt nạ áp sát, chúng tôi vội quay lại đường và lái xe đi, giữ một khoảng cách an toàn.

 

Chỉ trong vài phút, một số hàng xóm của ông Brahim từ các trang trại và làng mạc xung quanh đã chạy đến, mang theo máy bắn đá và đá để đối đầu với những kẻ tấn công.

 

Brahim Hamaiel đứng cạnh những cây ô-liu bị phá hủy của mình. Ảnh: Fred Scott/BBC

 

 

Ven đường, cây cỏ bị đốt cháy, khói đen bốc lên như một dấu hiệu của xung đột, trong khi những người định cư Israel trên xe địa hình truy đuổi một đội cứu hộ tình nguyện đang tìm cách tiếp cận một trang trại giữa cánh đồng.

 

Với người Palestine ở các ngôi làng phía Nam Nablus, cảnh tượng này đã trở thành thường nhật. Họ nói các cuộc tấn công và đụng độ xảy ra hàng tuần, và những người định cư Israel đang xử dụng những chiến thuật nhằm chiếm đất – từng cánh đồng một.

 

Nhưng tốc độ và quy mô của vụ việc lần này khiến nhiều người kinh hoàng.

 

Chỉ trong hơn một giờ, hàng chục người định cư đã tản ra khắp các ngọn đồi. Chúng tôi chứng kiến họ tràn vào một tòa nhà biệt lập rồi phóng hỏa đốt xe cộ và nhà cửa một cách có hệ thống.

 

Trên sườn núi xa hơn, những người chăn cừu vội vã lùa đàn gia súc đi khi phía sau lưng họ, ngọn đồi bốc cháy, khói cuộn lên từ nhiều hướng.

 

Khi người dân từ khắp nơi kéo đến giúp đỡ hàng xóm, họ phát hiện con đường chính dẫn vào khu vực đã bị quân đội Israel chặn lại. Trong lúc đó, sự phá hoại vẫn tiếp diễn.

 

Một người Palestine được cho là đã bị những người định cư đánh đập. Quân đội Israel sau đó nói với chúng tôi rằng cả hai bên đã ném đá vào nhau, và những người Palestine đã đốt lốp xe. Họ cũng cho biết bốn thường dân Israel đã được sơ cứu tại hiện trường.

 

Trong đám đông chờ gần chốt kiểm soát, chúng tôi gặp bà Rifa Said Hamail. Cử chỉ vội vã của bà nhanh chóng nhường chỗ cho nụ cười ấm áp và cái ôm khi trò chuyện với chúng tôi.

 

 

Người định cư Israel đốt xe cộ và nhà cửa. Ảnh: Fred Scott/BBC

 

 

 

Bà Rifa kể chồng bà bị mắc kẹt trong trang trại gần vườn ô-liu của ông Brahim, bị những người định cư bao vây. Nhưng quân đội không cho bà đi qua để gặp ông.

 

Bà nói, "Ngày nào họ cũng làm thế này với chúng tôi – tấn công, chặt cây ô-liu, đốt trang trại. Thế này không phải là sống. Không ai có thể ngăn họ lại. Họ có võ khí, còn chúng tôi thì không."

 

Sau đó, chúng tôi biết những người định cư đã phóng hỏa một phần tài sản của gia đình, và chồng Rifa bị thương ở mặt và chân do bị đá ném.

 

Theo Peace Now – một tổ chức Israel chuyên theo dõi sự mở rộng các khu định cư – số lượng tiền đồn và mức độ bạo lực của người định cư Israel đã tăng mạnh kể từ khi Hamas tấn công Israel hồi tháng 10/2023 và cuộc chiến Gaza bùng phát sau đó.

 

Tổ chức này cho biết khoảng 100 tiền đồn mới đã xuất hiện trên khắp Bờ Tây chỉ trong hơn một năm qua. Họ cũng ước tính hàng trăm km2 đất đã bị chiếm giữ trong những năm gần đây, chủ yếu thông qua các hành động bạo lực và đe dọa – được tiếp sức bởi sự hậu thuẫn của chính phủ cùng tình trạng thực thi pháp luật lỏng lẻo ở Israel.

 

Tuần trước, Bộ trưởng Tài chánh thuộc phe cực hữu Israel, ông Bezalel Smotrich, tuyên bố kế hoạch xây dựng hàng ngàn đơn vị nhà ở mới tại một khu định cư lớn ở Bờ Tây phía Nam, nói rằng điều này sẽ "chôn vùi ý tưởng về một nhà nước Palestine".

 

Theo Văn phòng Nhân đạo Liên Hợp Quốc (OCHA), chỉ trong tuần 5–11/8 đã có ít nhất 27 vụ tấn công của người định cư Israel nhằm vào người Palestine, gây thương vong hoặc thiệt hại tài sản, hoặc cả hai tại 24 cộng đồng. Các vụ việc khiến 18 hộ gia đình phải rời bỏ nhà cửa.

 

Chúng tôi không thể tiếp cận hay phỏng vấn những người định cư có mặt trong vụ tấn công mà mình chứng kiến. Hội đồng định cư địa phương cho biết "có những thành phần ở cả hai phía đang tìm cách khiêu khích", và tuyên bố lên án bạo lực.

 

Ông Brahim cho biết ông đã nộp hai đơn khiếu nại riêng về các cuộc tấn công vào đất của mình. Nhưng rất ít người Palestine ở khu vực này tỏ ra tin tưởng vào công lý hay lực lượng an ninh Israel và cho rằng lực lượng này chỉ bảo vệ người định cư.

 

Một đội cứu hộ tình nguyện có mặt trong vụ việc hôm 16/8 cũng nói với chúng tôi rằng họ bị quân đội Israel ngăn cản tiếp cận hiện trường.

 

Ông Yahya al-Khatib cho biết: "Chúng tôi đang cố gắng giải cứu những thanh niên đó thì quân đội đến, bấm còi báo động và yêu cầu rời khỏi,"

"Chúng tôi là những người tình nguyện, mặc áo chống đạn để bảo vệ bản thân. Chúng tôi không đến để tấn công hay làm hại người định cư. Chúng tôi muốn dập lửa, cứu chữa người bị thương. Nhưng chính quân đội lại chặn đường".

 

 

 

Mẹ của Hamdan Abu-Elaya, 18 tuổi, khóc tại đám tang của con trai sau khi anh bị quân đội Israel bắn chết. Ảnh: Fred Scott/BBC

 

Căng thẳng giữa người dân địa phương và người định cư càng trở nên phức tạp do sự kiểm soát ngày càng chặt chẽ của lực lượng Israel trên khắp Bờ Tây, dẫn đến những vụ sơ tán và phá hủy trại tị nạn quy mô lớn ở phía Bắc của Bờ Tây.

 

Từ tháng Một đến tháng Sáu năm 2025, Liên Hợp Quốc ghi nhận 149 người Palestine bị sát hại ở Bờ Tây bị chiếm đóng, thủ phạm là người định cư hoặc binh lính Israel. Cùng thời gian đó, chín người Israel bị người Palestine giết hại.

 

Chỉ vài giờ sau cuộc đụng độ quanh trang trại của ông Brahim hôm 16/8, thêm một người Palestine lại nằm trong danh sách thương vong.

 

Anh Hamdan Abu-Elaya, 18 tuổi, bị quân đội Israel bắn chết tại làng al-Mughayyir, cách cánh đồng của Brahim chỉ vài dặm.

 

Mẹ của Hamdan kể rằng anh đã ra ngoài để xem những đám cháy do người định cư gần đó nhóm lên. Bà nói, "Tôi đã nuôi nó 18 năm, vậy mà nó ra đi chỉ trong chớp mắt”.

Khi BBC đặt câu hỏi, quân đội Israel cho biết "những kẻ khủng bố" đã ném đá và bom xăng vào binh sĩ trong làng, và họ đã "đáp trả bằng hỏa lực để loại bỏ mối đe dọa".

 

Ngày 17/8, hàng trăm người tụ tập tại nhà Hamdan để dự tang lễ. Thi thể anh được đưa về cho mẹ nhìn mặt lần cuối.

 

Cha của Hamdan, ông Ameen Abu Elaya, kìm nén nước mắt và nói với bạn bè, người thân: "Họ nghĩ rằng giết con trai chúng tôi sẽ buộc chúng tôi phải rời đi. Tôi sẽ không gào thét, không kêu than 'tại sao nó lại bỏ đi'. Tôi không buồn vì cái chết của nó. Tôi khuyến khích thanh niên làm tất cả những gì có thể để chống lại kẻ chiếm đóng tội phạm."

 

Tại nhà thờ Hồi giáo địa phương, Hamdan được đón như một người tử vì đạo. Thi thể anh được đưa vào để làm lễ cầu nguyện, trong khi những lá cờ Palestine, Fatah và Hamas treo trên mái và cửa sổ. Đám đông xếp hàng dọc theo lối đưa quan tài.

 

Theo cách nói của cuộc xung đột này, mỗi lần sinh nở và mỗi lần chôn cất chỉ càng thắt chặt thêm mối ràng buộc với mảnh đất này.

 

 

Có thêm phần tường thuật của Morgan Gisholt Minard.

 

(BBC News)