​Nơi diễn ra thượng đỉnh của Tổ chức Hợp tác Thượng Hải từ ngày 31/08 đến 01/09/2025: Thành phố Thiên Tân (Tianjin), Trung Quốc. AP - Rafiq Maqbool

TRUNG QUỐC - Chiều tối Chủ Nhật 31/08/2025 tại Thiên Tân, chủ tịch Trung Quốc long trọng tiếp đón tổng thống Nga, thủ tướng Ấn Độ, các nguyên thủ Thổ Nhĩ Kỳ, Ba Tư và khoảng 20 lãnh đạo trên thế giới và đại diện của khoảng một chục tổ chức đa quốc gia đến dự thượng đỉnh Tổ Chức Hợp Tác Thượng Hải (Shanghai Cooperation Organisation - SCO). Hội nghị lần này được xem là quan trọng nhất đối với toàn khối kể từ khi được thành lập vào năm 2001. Nga và Trung Quốc là hai thành viên trụ cột của OSC. Ấn Độ tham gia từ năm 2017. 

Tổng thống Vladimir Putin đã đặt chân đến Trung Quốc sáng ngày 31/08/2025, dẫn đầu một phái đoàn hùng hậu với nhiều các doanh nhân và chính khách hàng đầu của Nga. Từ chiều ngày 31/08/2025, thủ tướng Narendra Modi đã hội kiến chủ tịch Tập Cận Bình. Giáo sư Đại Học Công Nghệ Nanyang – Tân Gia Ba, Dylan Loh, được AFP trích dẫn, nhấn mạnh : sự tham gia của đông đảo nguyên thủ quốc gia và thủ tướng chính phủ tại thượng đỉnh Thiên Tân chứng tỏ « ảnh hưởng ngày càng lớn của Bắc Kinh và sức thu hút của SCO với các quốc gia không thuộc thế giới Tây  phương » và Trung Quốc đang định hình « một trật tự đa phương mới » thách thức ảnh hưởng của Hoa Kỳ.

Trả lời RFI Pháp ngữ, chuyên gia về Trung Quốc Emmanuel Véron, thuộc Học Viện Ngôn Ngữ và Văn Minh Đông Phương INALCO Paris, nhấn mạnh đến tầm mức quan trọng của thượng đỉnh Thiên Tân lần này :

« Tại thượng đỉnh lần này các bên sẽ tập trung vào các vấn đề kinh tế, tài chánh, môi sinh cũng như an ninh. Tuy nhiên, đây trước hết là một cơ hội để tổ chức SCO phô trương thanh thế - và điều này hết sức quan trọng trong bối cảnh các cường quốc đang lao vào một cuộc cạnh tranh trong lĩnh vực tuyên truyền. Các quốc gia này tận dụng một sự kiện ngoại giao quan trọng để chứng minh sức thu hút. Tổ Chức Hợp Tác Thượng Hải đang muốn được mở rộng, muốn đón thêm các thành viên mới ngoài Á châu. SCO cũng muốn mở rộng hơn nữa đến Nam Á và Trung Đông. Kế tới, cũng có thể chờ đợi là một số thành viên sẽ đưa ra một vài quan điểm chung trong một số lĩnh vực. Thí dụ như là về an ninh và hòa bình, Nga và Trung Quốc có thể sẽ có những tuyên bố gián tiếp liên quan đến chiến tranh ở Ukraine, để làm đối trọng với những đề xướng của Âu-Mỹ trong mục tiêu mang lại hòa bình cho Ukraine ».

Tổ Chức Hợp Tác Thượng Hải được thành lập từ 2001, hiện có 10 thành viên và 16 quốc gia quan sát viên và đối tác. SCO- có trọng lượng kinh tế tương đương với 23,5 % GDP toàn cầu, với dân số chiếm gần một nửa dân cư thế giới - thường tự xem là một tổ chức đối trọng với Liên Minh Bắc Đại Tây Dương. 

Sau thượng đỉnh Thiên Tân, ngày 03/09/2025 Trung Quốc tổ chức rầm rộ kỷ niệm 80 năm kết thúc Đệ nhị Thế Chiến với lễ duyệt binh. Tổng thống Nga Vladimir Putin, lãnh đạo Bắc Hàn cùng đông đảo các nguyên thủ quốc gia và thủ tướng chính phủ tham dự sự kiện này. Do vậy nhiều nhà quan sát cho rằng, hai sự kiện nói trên là cơ hội để Bắc Kinh phô trương ảnh hưởng ngoại giao và sức mạnh quân sự.   

Thủ tướng Ấn Độ và chủ tịch Trung Quốc cam kết cải thiện quan hệ song phương

Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi, hôm 31/08/2025, gặp chủ tịch Tập Cận Bình, bên lề hội nghị Thiên Tân. Căng thẳng biên giới tiếp tục là chủ đề hàng đầu trong quan hệ Ấn - Trung trong bối cảnh tranh chấp nhiều lần bùng lên tại vùng biên giới trên dãy Himalaya (Hy Mã Lạp Sơn), đặc biệt là các cuộc đụng độ chết người giữa binh lính hai bên vào năm 2020, khiến hầu hết các lĩnh vực hợp tác giữa hai cường quốc nguyên tử của Á châu bị đình trệ. 

Tân Hoa Xã dẫn lời chủ tịch Trung Quốc, theo đó, hai bên "không thể để vấn đề biên giới định hình toàn bộ mối quan hệ Trung-Ấn". Về phần mình, thủ tướng Modi cho biết trong vấn đề này, hai bên đã thiết lập được một "bầu không khí hòa bình và ổn định", thông qua một thỏa thuận liên quan đến việc quản lý biên giới, nhưng không nêu chi tiết.

Từ Bangalore, thông tín viên Côme Bastin cho biết thêm về cuộc gặp giữa hai lãnh đạo Ấn - Trung : 

"Cuộc gặp giữa hai cường quốc của lục địa Á-Âu này diễn ra sau khi Hoa Kỳ công bố mức thuế quan cao ngất ngưởng đối với hàng xuất cảng của Ấn Độ. Hoa Thịnh Đốn tuyên bố trừng phạt New Delhi vì đã mua dầu của Nga. Ấn Độ từ chối nhượng bộ và kể từ đó đã thể hiện rõ sự xích lại gần Trung Quốc — kẻ thù không đội trời chung của Donald Trump.

Harsh Pant, chuyên viên phân tách tại Quỹ Nghiên cứu Observer cho biết : "Đây là một tình huống cân bằng tế nhị đối với Ấn Độ, nhưng là điều cần thiết xét theo bối cảnh đang thay đổi ở Hoa Thịnh Đốn và sự tái cấu trúc tại khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương. Thủ tướng Narendra Modi đến thăm Trung Quốc sau chuyến công du Nhật Bổn. Đây là một tín hiệu cho thấy Ấn Độ đang xây dựng mối quan hệ với Trung Quốc theo cách của mình, đồng thời cũng xích lại gần hơn với các đối tác khác trong khu vực, những nước cùng có tầm nhìn chung về các giá trị với New Delhi."

Mặc dù Hoa Kỳ vẫn là đối tác xuất cảng lớn nhất, Ấn Độ sẽ tìm cách đa dạng hóa thương mại, đặc biệt là với Trung Quốc. Tuy nhiên dù có dấu hiệu tăng cường quan hệ, hai nước khổng lồ Á châu vẫn tiếp tục duy trì tranh chấp biên giới ở dãy Himalaya." 

(Theo RFI)