Thủ tướng Canada Justin Trudeau và lãnh đạo người dân Nunavut, ông P.J. Akeagok (APP). Nguồn: The Canadian Press / Dustin Patar/AP

CANADA - Thủ tướng Canada Justin Trudeau đã ký một thỏa thuận chuyển giao quyền lực với lãnh thổ của người bản địa Nunavut. Thỏa thuận này mang lại cho người dân Nunavut quyền kiểm soát đất đai của họ, bao gồm cả quyền thu tiền bản khoáng sản mà lẽ ra sẽ rơi vào tay chính phủ.

Hai triệu km2 đất và nước đã được chuyển quyền sở hữu từ chính phủ Canada sang chính quyền người dân bản địa Nunavut.

Đây là vụ chuyển nhượng đất đai lớn nhất trong lịch sử Canada.

Lãnh đạo người Nunavut, ôn gPauloosie Jamesi, hay còn gọi là P-J, nói rằng việc chuyển giao này đánh dấu sự trở cho quyền ra quyết định đối với người dân Nunavut trong lịch sử.

Thật là một khoảnh khắc lịch sử. Chúng tôi đã đạt được. Tôi rất vinh dự được có mặt ở đây để có thể chứng kiến lễ ký kết lịch sử về thỏa thuận chuyển giao quyền lực. Đã nhiều năm trôi qua và nhiều nhà lãnh đạo có tầm nhìn đóng góp cho việc đưa ra quyết định này. Và hôm nay đánh dấu một khởi đầu mới, nơi người Nunavut sẽ đưa ra những quyết định cho Nunavut. Và thật là một khoảnh khắc lịch sử.

Nunavut, có dân số khoảng 40.000 người và bao gồm phần lớn quần đảo Bắc Cực của Canada, chính thức trở thành lãnh thổ vào năm 1999.

Thỏa thuận chuyển nhượng được ký kết trong những ngày gần đây trao cho người Nunavut toàn quyền kiểm soát đất đai và tài nguyên của mình, bao gồm vàng, kim cương và khoáng sản đất hiếm cũng như dầu khí.

Hiệp ước này cũng trao cho người dân quyền thu tiền bản quyền từ các tài nguyên này, cũng như khả năng sửa đổi luật quản lý đất đai và tài nguyên.

Cựu thượng nghị sĩ vùng lãnh thổ, Dennis Patterson, ông nói rằng đây là thời điểm quan trọng đối với chính quyền vùng lãnh thổ Nunavut và người dân ở đây.

"Tôi thực sự nghĩ đó là một hành động phi thực dân hóa. Bởi vì chính phủ có thể có thiện chí điều hành công việc của chúng tôi nhưng lại không có sự kiểm soát từ chúng tôi."

Các trữ lượng tài nguyên phong phú của lãnh thổ này ngày càng được chú ý trong những năm gần đây, khi biến đổi khí hậu tiếp tục khiến lãnh thổ Bắc Cực dễ tiếp cận hơn cho việc khai thác và vận chuyển.

Thủ tướng Canada Justin Trudeau cho biết việc chuyển giao quyền sở hữu tài nguyên có thể tạo ra một tương lai mạnh mẽ hơn và được trao quyền nhiều hơn cho lãnh thổ và các chủ sở hữu truyền thống của nó.

"Nhưng những người sống trên vùng đất này, người Inuit đã sống ở đây và tạo ra sự thịnh vượng, văn hóa, cộng đồng và tương lai cho chính họ từ thời xa xưa. Việc này cũng xoay quanh chủ quyền và quyền tự quyết của mọi người và xây dựng một tương lai tốt đẹp hơn cho chính họ trong một thế giới phức tạp."

Các cuộc đàm phán về thỏa thuận chuyển quyền cho người dân Nunavut đã bắt đầu từ gần một thập kỷ trước.

Ông Patterson nói rằng quyết định này cuối cùng đã khiến người dân Nunavut phù hợp với mọi loại thẩm quyền được cấp cho hai vùng lãnh thổ khác của Canada – Yukon và Lãnh thổ Tây Bắc – lần lượt đã ký các thỏa thuận tương tự vào năm 2003 và 2013.

"Chính sách này trao quyền cho người dân Nunavut mà hai vùng lãnh thổ khác đã giành được vào năm 2003 và 2013 là Nunavut, Yukon và NWT."

Ông Trudeau nói rằng thuật ngữ chính thức “chuyển giao” không thể hiện được gì nhiều tầm quan trọng của việc chuyển giao quyền kiểm soát này, vốn chính thức bắt đầu vào ngày 1 tháng Tư.

"Người Inuit đã săn bắt, đánh cá và sống trên những vùng đất này qua nhiều thế hệ. Một số dân tộc có lịch sử lâu đời. Hôm nay bắt đầu một chương mới trong lịch sử của người Nunavut, một chương mang tính biến đổi. Quá trình chính thức cho quá trình này là chuyển giao quyền lực . Nhưng xét về nhiều mặt thì nó giống một sự tiến hóa hơn.”