TRUNGQING, TRUNG QUỐC - NGÀY 3 THÁNG 3 NĂM 2024 - Hoa tulip nở rộ tại Vườn thú Trùng Khánh ở Trùng Khánh, Trung Quốc, ngày 3 tháng 3 năm 2024. (CFOTO/Future Publishing qua Getty Images). Ảnh: Future Publishing/Future Publishing via Getty Imag

AUSTRALIA - Nếu bạn thích làm vườn, rất có thể bạn sẽ dành nhiều thời gian ở Bunnings. Công ty này kiểm soát 70% thị trường bán lẻ các vật phẩm về trồng trọt ở Úc và có người ta đang lo ngại rằng ảnh hưởng quá lớn của Bunnings đang có tác động tiêu cực đến các nhà cung cấp và làm giảm các lựa chọn cho người tiêu dùng.

Công việc kinh doanh của Paul de Jong là cây trồng.

Tại một trang trại ngay ngoại ô Canberra, ông ươm 100.000 cây giống với hàng trăm loại khác nhau cùng một lúc.

Ông De Jong nói ươm trồng và bán cây giống là một công việc bận rộn.

"Chúng tôi bắt đầu một này vào lúc ba giờ sáng. Tôi chất đồ lên xe tải. Tôi có hai xe tải chở đầy xe đẩy chở cây và đi xuống chợ. Hầu hết các ngày tôi dành nhiều thời gian ở khu vực sản xuất. Không ngày nào giống ngày nào. Trang trại của tôi ươm rất nhiều cây giống khác nhau. Do vậy, tôi cần phải chia cắt công việc cho nhân công để họ biết nên làm cái gì và số lượng công việc cần làm trong ngày. Với rất nhiều dây chuyền, chúng tôi phải quản lý quá trình sản xuất một cách cẩn thận. Đó là một nghề đòi hỏi chu trình quản lý và chăm sóc rất cao. Bạn thực sự phải dành nhiều thời gian cho quá trình sản xuất để bảo đảm mọi thứ đều ổn."

ó rất nhiều người như Paul trên khắp nước Úc.

Họ được biết đến là những người ươm cây trồng - nursery hay greenlife growers - người trồng cây để bán cho những người làm vườn.

Ông De Jong cho biết doanh nghiệp của ông, Canberra Colour, được coi là một doanh nghiệp nhỏ vì ông chọn chỉ bán cây giống của mình tại địa phương chứ không như hầu hết những người trồng trọt khác là bán sản phẩm rộng ra các nơi khác.

"Tôi đã từng cung cấp cho Woolworths một lần. Tôi đã gửi hàng đến Sydney nhưng vì tôi là người trồng trọt nhỏ nên việc cung cấp cho các vườn ươm nhỏ hơn sẽ thuận tiện hơn do tôi có đủ số lượng cho họ và tôi muốn có sự tương tác đó với các nhà bán lẻ nhỏ hơn."

Khoảng 25.000 người đang làm việc trong lĩnh vực cây trồng và phần lớn cây trồng đều tập trung về một đầu mối: Bunnings.

Bunnings kiểm soát 70% thị trường cây xanh và cây giống trên khắp nước Úc và có những lo ngại rằng họ đang sử dụng quyền lực đó để kiểm soát các nhà cung cấp.

Trong khi chính sách giá cả của các cửa hàng tạp hóa lớn của Úc đang được xem xét kỹ lưỡng, Giám đốc điều hành của Greenlife Australia Jo Cave cho biết đã đến lúc Bunnings cũng phải được xem xét kỹ lưỡng.

"Nếu chính phủ quan tâm đến việc xem xét hành vi của các siêu thị lớn mà chúng tôi biết đang chia thị phần ra làm hai để thống trị thị trường bán lẻ tạp hóa của Úc, thì chúng tôi cho rằng chính phủ cần nên xem xét các nhà phân phối bán lẻ thực vật bề thế, đặc biệt là Bunnings, công ty này độc quyền một mình một cõi trên thị trường. Thực vật là hàng hóa đã được nêu lên trong bộ quy tắc ứng xử, nhưng nhà bán lẻ lớn nhất của những sản phẩm đó không phải là bên ký kết. Điều đó có nghĩa là Bunnings hoàn toàn không bị kiểm soát, và điều đó cũng có nghĩa là người trồng trọt của chúng ta không có bất kỳ biện pháp bảo vệ nào."

Bán cây trồng là một phần không thể thiếu trong hoạt động kinh doanh của Bunnings.

Xét về số lượng sản phẩm bán ra trong các cửa hàng của họ, thì cây trồng chỉ đứng sau các sản phẩm sơn.

Greenlife Industry Australia, cơ quan nông nghiệp chính đại diện cho người trồng cây thương mại, đang vận động đưa Bunnings vào Bộ Quy tắc Ứng xử Thực phẩm và Tạp hóa.

Bộ luật quy định cách thức kinh doanh của các siêu thị và nhà cung cấp của họ, hiện đang được xem xét.

Mặc dù trong định nghĩa về hàng tạp hóa có bao gồm luôn thực vật và hoa, nhưng quy tắc ứng xử tự nguyện chỉ được các siêu thị lớn ký, còn Bunnings thì lọt sổ.

Bà Cave cho biết nhiều vấn đề mà nông dân nêu ra liên quan đến lĩnh vực tạp hóa cũng áp dụng cho những người trồng cây xanh.

"Những người ươm cây trồng họ sợ cái việc khiếu nại. Bởi vì không có nơi nào an toàn để người ươm cây giống khiếu nại hoặc phàn nàn về một nhà phân phối và bán lẻ lớn về một vấn đề gì đó. Chúng tôi có nhiều ví dụ được báo cáo cho chúng tôi về những người cung cấp cây trồng bị mất đơn đặt hàng và đóng cửa hoạt động kinh doanh của họ vì họ có thể đã lên tiếng hoặc yêu cầu tăng giá và bị các nhà phân phối bán lẻ lớn loại bỏ."

Bà Cave cho biết nhiều người trồng trọt không ký được hợp đồng từ các nhà phân phối và bán lẻ.

"Không có cam kết nào từ các công ty phân phối và bán lẻ lớn về việc mua cây mà họ đã đặt hàng. Điều này gây khó khăn cho những người ươm cây trồng, có thể ươm đến 10.000 cây, và chỉ hy vọng rằng họ sẽ bán được hết thay vì tin tưởng chắc là như vậy. Thường không có bất kỳ cam kết hợp đồng nào từ phía các nhà phân phối và bán lẻ để mua những cây đó."

Cựu chủ tịch Ủy ban Cạnh tranh và Người tiêu dùng Úc - ACCC - Giáo sư Allan Fels nói rằng các nhà cung cấp có cơ sở chính đáng cho mối lo ngại của họ.

"Các nhà cung cấp luôn có lý do để lo ngại khi họ phải lệ thuộc vào những người chơi lớn như Bunnings, và họ còn cần phải chú ý dõi vị thế yếu của mình để không bị Bunnings lợi dụng trong lúc thương lượng."

Bà Cave cho biết người trồng trọt không thể sử dụng nhãn hiệu riêng của mình khi bán cho các nhà bán lẻ lớn hơn.

"Vấn đề thực sự đối với người trồng trọt là họ đã mất quyền kiểm soát thương hiệu của mình vì rất nhiều nhà phân phối và bán lẻ lớn, bao gồm cả Bunnings, yêu cầu người trồng đóng gói lại sản phẩm của họ thành bao bì chung của thương hiệu nội địa."

Bà Cave nói rằng việc từ chối cơ hội chứng minh nhãn hàng của người trồng trọt có nghĩa là người tiêu dùng không biết được thông tin gốc về sản phẩm họ mua.

"Họ có thể là người trồng trọt theo phương pháp bảo vệ môi trường, họ có thể đã đầu tư vào các chứng nhận thực hành tốt nhất, nhưng họ không có được quảng bá những yếu tố đó nếu sản phẩm của họ được nhà bán lẻ đóng gói và dán nhãn mác lại. Chúng tôi cảm thấy người tiêu dùng có nhu cầu truy cập vào thông tin mà người trồng trọt có thể cung cấp về thương hiệu và phương pháp phát triển của họ, hẳn nhiên là vậy."

Ông De Jong cho biết thị trường đã thay đổi rất nhiều trong 30 năm qua và điều đó đang hạn chế sự lựa chọn của người tiêu dùng.

"Rất nhiều nhà bán lẻ nhỏ đã biến mất. Và rất nhiều sản phẩm sẽ được chuyển đến tay các nhà bán lẻ lớn, giờ đây họ sở hữu phần lớn thị trường. Bởi vì ngành này đã chuyển sang những tên tuổi sản xuất lớn hơn. Hiện nay không còn nhiều người trồng trọt nữa, nên nó có xu hướng hạn chế sự đa dạng trong sản xuất do đó mà thường bạn sẽ nhận được những thứ giống nhau ở mọi nơi."

Bà Cave cho biết người Úc mong đợi nhiều hơn từ công ty phân phối và bán lẻ khổng lồ này.

"Bunnings được đánh giá là thương hiệu đáng tin cậy nhất toàn quốc, điều đó tốt cho Bunnings. Nhưng tôi thực sự muốn biết người tiêu dùng sẽ nói gì nếu họ biết Bunnings đối xử với các nhà cung cấp của mình như thế nào. Chúng tôi biết rằng người Úc không thích công ty trong các công ty lớn tham lam chèn ép các nhà buôn hay người sản xuất nhỏ. Lòng tham của công ty có thể được nhìn thấy trong các vấn đề này ở đây. Bunnings nói họ tượng trưng cho sự chính trực và tôn trọng; điều chúng tôi muốn thấy là những giá trị đó được thể hiện, và nếu tôi chịu trách nhiệm về Bunnings, tôi sẽ đề nghị ký vào bộ quy tắc ứng xử để chứng minh rằng tôi đang sống theo những giá trị đó và muốn các nhà cung cấp của tôi làm điều đúng đắn."

Bunnings không sẳn sảng để phỏng vấn, nhưng trong một tuyên bố Giám đốc điều hành Bunnings, Mike Schneider cho biết:

"Chúng tôi có mối quan hệ lâu dài với hàng ngàn nhà cung cấp và nỗ lực xây dựng mối quan hệ hợp tác lâu dài hai bên cùng có lợi. Chúng tôi có các quy trình mạnh mẽ như một phần trong thỏa thuận thương mại của mình để bảo đảm các mối quan hệ đó là công bằng và minh bạch, đồng thời có sẵn nhiều cơ hội để các nhà cung cấp nêu lên mối lo ngại của họ, bao gồm cả dịch vụ báo cáo ẩn danh."

Khi được hỏi liệu Bunnings có cân nhắc việc trở thành bên ký kết Quy tắc ứng xử về Thực phẩm và Tạp hóa hay không, ông Schneider nói:

"Với rất nhiều sản phẩm và dịch vụ mà Bunnings cung cấp cho cả khách hàng tiêu dùng và khách hàng chuyên nghiệp, cũng như thị trường đa dạng và có tính cạnh tranh cao nơi chúng tôi hoạt động, chúng tôi không cảm thấy rằng Quy tắc ứng xử về Thực phẩm và Tạp hóa được giới thiệu để giải quyết các mối quan ngại trong ngành siêu thị, có liên quan đặc biệt đến hoạt động kinh doanh của chúng tôi như dự thảo hiện tại."