Nhạc phẩm Last Christmas của George Michael, cùng với giai điệu All I want for Chistmas is You của Mariah Carey có lẽ là những bản nhạc pop nói về Giáng Sinh ăn khách nhất mọi thời đại. Được ghi âm vào năm 1984, thời George Michael còn là ca sĩ chính của ban nhạc Wham, bài hát ban đầu được sáng tác nhằm gây quỹ từ thiện. Ngay từ khi ra đời, Last Christmas đã nhanh chóng chinh phục thị trường quốc tế, vào mỗi năm lại ăn khách khi mùa Giáng Sinh lại về.
George Michael (cầm micro) và Andrew Ridgeley, hai thành viên của ban nhạc Wham! biểu diễn tại Bắc Kinh, Trung Quốc, ngày 07/04/1985. ASSOCIATED PRESS - NEAL ULEVICH
Năm 2024 đánh đấu đúng bốn thập niên ngày phát hành bản nhạc Last Christmas. Trái với những bản nhạc Noël thường có giai điệu tươi vui, nhẹ nhàng, Last Christmas lại là một giai điệu u buồn, day dứt khôn nguôi, câu chuyện của một mối tình tan vỡ trong mùa Giáng Sinh năm nào. Chất giọng biểu cảm hát với trọn tâm hồn của George Michael khiến cho giai điệu Last Christmas càng thêm tha thiết trữ tình. Người khác thì vui hết mình, còn nhân vật trong bài hát lại lẻ bóng tuyệt vọng giữa mùa Giáng Sinh.
Về hoàn cảnh sáng tác bài hát, Andrew Ridgely thành viên của nhóm Wham đã kể lại đầu đuôi câu chuyện với tờ báo The Mail On Sunday năm 2017. Bài hát này ra đời vào một ngày mùa hè năm 1984 khi George Michael rủ Andrew đến thăm bố mẹ của anh. Sau buổi ăn trưa, Andrew Ridgeley ngồi trò chuyện vui vẻ với gia đình của George Michael trong phòng khách, âm thanh tivi bật nhỏ để mọi người hàn huyên tâm sự với nhau. Hầu như không ai để ý, George Michael đã lên phòng ngủ của anh ở tầng trên trong khoảng một giờ.
Đến khi George từ trên lầu xuống lại phòng khách, nam ca sĩ này vui mừng phấn khích như thể anh vừa tìm thấy một kho tàng. Hiểu theo nghĩa bóng, George Michael thực sự đã đào đúng mỏ vàng. Andrew cùng với George lên căn phòng trên lầu, nơi mà từ thời còn nhỏ họ luôn đàn hát với nhau, nhại lại trên đàn phím những bản nhạc nổi tiếng, dùng máy thu thanh nhỏ để ghi âm lại những cảm hứng bất chợt.
Đó là lần đầu tiên Andrew được nghe sáng tác của George, đoạn nhạc mở đầu và phần điệp khúc có giai điệu u buồn mà hết sức quyến rũ. Trước khi bài này đươc đặt tên là Last Christmas, Andrew đã cảm nhận được ngay nét tuyệt vời trong giai điệu. Tuy vừa tròn 20 tuổi, nhưng George Michael lại có bàn tay phù thủy, nhờ thuật giả kim mà biến tất cả những gì anh đụng đến thành vàng. Việc kể lại câu chuyện phản bội trong tình yêu, theo Andrew, vẫn là một tuyệt chiêu. Một cách tài tình, George Michael đã lén chạm vào cảm xúc vủa người nghe để rồi đánh cắp trái tim của họ từ lúc nào không hay.
Về nội dung, có thể thấy ngay là Last Christmas chọn Giáng Sinh làm bối cảnh nhiều hơn là chủ đề bài hát. Do ca khúc nói lên tâm trạng u sầu của một kẻ thất tình, cho nên nhiều người cho rằng bản nhạc không hợp với tinh thần của ngày lễ Giáng Sinh, khi hạnh phúc niềm vui về với mọi gia đình. Dù vậy, Last Christmas vẫn nhanh chóng nổi tiếng, với thời gian trở thành một tác phẩm kinh điển. Về điểm này, Last Christmas lại gần giống với trường hợp của nhạc phẩm Happy New Year của ban nhạc ABBA, cũng là một tình khúc nói về sự đổ vỡ nuối tiếc, buồn nhiều hơn vui, dù trong bối cảnh đón mừng năm mới.
Không phải ngẫu nhiên mà cả hai nhạc phẩm Last Christmas cũng như Happy New Year đều trở nên cực kỳ phổ biến, từ năm này qua năm nọ, giai điệu bài hát vẫn làm thổn thức hàng triệu con tim, nhiều thế hệ người hâm mộ vẫn rung động say đắm. Sức sống bền bỉ của Last Christmas một phần là do có rất nhiều nghệ sĩ trứ danh đã hát lại bài này, trong giới ca sĩ Anh-Mỹ có Ariana Grande, Ashley Tisdale, Coldplay, Kim Wilde, Kylie Minogue, Carly Rae Jepsen hay Taylor Swift…
Sau khi thành công trong tiếng Anh, Last Christmas lập kỷ lục là bài hát Giáng Sinh có nhiều bản cover nhất, cũng như được ghi âm trong nhiều thể loại âm nhạc. Bài hát từng được phóng tác sang hơn 10 ngôn ngữ, kể cả tiếng Ý, tiếng Đức, tiếng Tiệp, Hà Lan, Hy Lạp, Thụy Điển Phần Lan, Iceland, Tây Ban Nha, tiếng Hoa, tiếng Hàn hay tiếng Nhật. Cứ mỗi năm, Last Christmas lại cho ra đời thêm hàng chục bản phối mới. Trong tiếng Pháp, bài này từng được Dalida ghi âm lại thành nhạc phẩm Reviens moi với phiên bản hòa âm mới vào năm 2024. Còn trong tiếng Việt, bài này cũng có khá nhiều lời khác nhau, nổi tiếng nhất là phiên bản của các ca sĩ Lam Trường và Thanh Hà.
Lời thứ nhất mở đầu với những câu như sau : « Nhớ Giáng Sinh ngày xưa ta đã quen, bầu trời khuya muôn ánh sao , tình yêu rất mơ mộng. Mắt em và hơi nến lung linh đã mang đến cho anh những cơn mộng. Với phút giây tình yêu sao vỡ thay, cuộc tình tan theo khói mây, về đâu những ưu hoài. Có anh từ nay sẽ không quên, chiếc hôn đã trao nhau rất êm đềm »...
Lời thứ nhì dù khác đi một chút cũng nói về một mối tình dang dở : « Last Christmas, ngày nào ta có nhau và tình yêu ta đã trao giữa đêm thánh nhiệm màu. Giáng Sinh, ngàn sao sáng lung linh, như mừng đôi ta dệt mối duyên tình. Những ước mơ cùng với nhau, nay anh mang đi rồi và mãi mãi xa rời nhau. Những lời yêu dấu cũng khúc hát lấp vào đêm thâu, ôi tình yêu gì đâu chưa thắm đã phai màu »...
Mùa Noël về đem lại những khoảnh khắc ấm áp êm đềm, nhưng trên thế giới này cũng có những thoáng lưu luyến hoài niệm trong tâm hồn, khoảnh khắc lặng thinh sâu lắng nhạc buồn. Sự kiện tác giả bài hát George Michael đột ngột qua đời vào đêm Noël càng tạo thêm cho bài Last Christmas vầng hào quang sáng chói lung linh huyền thoại. Trong đêm Giáng Sinh, ly sâm banh thơm nồng, khiến ai chạnh lòng biết còn thương nhớ gì không. Tình yêu giữa mùa đông, như mây trôi bềnh bồng, cho hoài niệm mênh mông, khi xa vắng cõi lòng.
(Tuấn Thảo, RFI Việt ngữ)
