Sài Gòn Xưa và Nay

Đây là bài thơ giáo khoa do Tản Đà (Nguyễn Khắc Hiếu) làm cho trẻ em lên sáu tuổi, viết năm 1919. Bài thơ “Lên sáu” ra đời đến nay đã hơn 100 năm nhưng nó vẫn còn nguyên giá trị và ý nghĩa đối với việc giáo dục con trẻ và giáo dục con người nói chung.

Cách nay khoảng 2000 năm, chỉ những nhà giàu thành Rome, mới có nô lệ đốt đèn bằng dầu thực vật để chiếu sáng lúc đêm về. Coi phim La Mã cổ đại chúng ta đều biết. Năm 1417, thị trưởng thành phố London lệnh tất cả các nhà phải treo đèn lồng ở trước cửa khi đêm xuống trong những tháng mùa Đông. Mãi tới năm 1807, thành phố London; năm 1816, Baltimore của nước Mỹ lắp đèn đường phố bằng khí đốt. Rồi tới năm 1879, đèn chân không do Thomas Alva Edison (1847–1931) phát minh mới chiếu sáng đường phố.

Đám cưới là ngày trọng đại của cặp uyên ương nhưng không vì thế mà để nó trở thành áp lực cho cô dâu chú rể, do mong muốn làm hài lòng quan khách. Nào là lo thực đơn đãi tiệc, diễn tiến nghi thức hôn lễ. Việc làm hài lòng mọi người thường gây cho bạn nhiều lo âu. Nên nghĩ nhẹ nhàng hơn về cái ngày trọng đại ấy và xem nó như là một khoảnh khắc kỷ niệm đánh dấu sự chuyển tiếp của hai người yêu nhau trong ngày lên xe hoa kiệu cưới.

Hồi còn bé cứ mỗi lần nghe tiếng chuông cúng Phật sau bữa cơm chiều của bà cụ nhà cạnh bên, là tôi biết sắp sửa nghe một tuồng cải lương dài lê thê phát ra từ chiếc máy quay đĩa. Nghe cải lương buồn làm sao, hết tuồng cải lương là kết thúc một ngày để chuẩn bị cho một ngày mới.

“Đèn nào cao bằng đèn Châu Đốc. Gió nào độc bằng gió Gò Công. Thổi trận gió Đông lạc vợ xa chồng. Nằm đêm nghĩ lại nước mắt hồng tuôn rơi”

“Saigon bây giờ buồn không em! Đường Duy Tân còn lá đổ muôn chiều? Em còn đợi chờ ngoài hiên vắng Em còn gọi nắng trong sân trường? ”

Hàn Sinh

Chập chờn qua từng đêm, Trong giấc mơ anh về, Anh báo tin tôi rằng, Những người đi lính trận, Một lần vẫn còn thiếu, Nhưng nước non thanh bình, Thì dù là bao nhiêu!

Trên con đường này các nhân vật lịch sử – văn hóa, kinh tế – tài chính đã để lại dấu vết, từ thương gia giàu có Wang Tai, Speidel; các nhà nhiếp ảnh đầu tiên của Sài Gòn Émile Gsell, George Planté, Pun Lun (Tân Luân), các nhà cách mạng Phan Châu Trinh, Nguyễn An Khương, Cường Để; hoàng tử Miến Điện Myingun, nhà văn hóa Phạm Quỳnh…

...Dù thời gian có là thoáng đam mê Phố phường vạn ánh sao mê Nhưng tôi vẫn không bao giờ quên.