.png)
(Ảnh minh họa: POLITICO.COM)
.jpg)
Ngày 11 tháng 7, 2025
HOA KỲ - Hầu hết chúng ta đều chưa sẵn sàng cho mức độ thay đổi đáng kinh ngạc mà Trí tuệ nhân tạo / Trí thông minh nhân tạo (AI), kết hợp với kỹ thuật tự động (hóa), đang diễn biến trong xã hội. Lực lượng lao động sẽ thay đổi theo những cách khó có thể ứng xử. Tôi đã từng nói rằng chúng ta đang sống trong một thế giới phi tuyến tính, một thế giới có thể xé toạc cấu trúc xã hội của chúng ta, khi, sự thay đổi đến nhanh hơn khả năng vận dụng của hầu hết mọi người.
Hãy suy nghĩ về điều này: Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF) ước tính rằng 39% người lao động sẽ cần phải thay đổi các kỹ năng cốt lõi của họ vào năm 2030 - tức là năm năm nữa! - đặc biệt là do AI và kỹ thuật tự động (hóa).
Trên toàn cầu, ngân hàng Goldman Sachs ước tính rằng 300 triệu việc làm toàn thời gian có thể bị thay thế bởi kỹ thuật tự động (hóa). Giám đốc điều hành của hãng xe hơi Ford ước tính một nửa số việc làm văn phòng sẽ bị thay thế. Nhưng điều này không phải là điều sẽ xảy ra "không phải ở đây". Thị trường lao động ở các nước phát triển có nguy cơ đối mặt với kỹ thuật tự động hóa cao nhất, với tới 60% việc làm bị đe dọa.
Kỹ thuật tự động (hóa): Không chỉ là vật lý.
Khi nghĩ đến kỹ thuật tự động (hóa), hình ảnh cánh tay robot trên dây chuyền lắp ráp hiện lên trong đầu tôi. Nhưng phiên bản kỹ thuật tự động ngày nay không chỉ là robot. Được hỗ trợ bởi AI, kỹ thuật tự động đang được áp dụng cho các công việc kỹ thuật số và công việc văn phòng. Và nó đang xảy ra rất nhanh.
Hãy hỏi bất kỳ kỹ sư về phần mềm (nhu liệu) nào xem ngành của họ có bị tác động bởi AI không. Hơn 60.000 nhân viên công nghệ đã bị sa thải vào năm 2025 bởi các công ty như Microsoft, Google và Amazon. A.I rất giỏi việc lập trình.
A.I đang (hoặc sẽ sớm) rất giỏi trong các công việc được thực hiện bởi các chuyên viên phân tách tài chánh, trợ lý pháp lý, người ghi chép, người lập và ghi hóa đơn, chuyên viên thiết kế đồ họa, người viết các lời quảng cáo, và nhiều công việc văn phòng khác. A.I sẽ không dừng lại ở đó. Hãy nghĩ đến chuyên viên kế toán công chứng (CPA), luật sư, bác sĩ - bất kỳ nghề nghiệp nào tính toán và phân tách một lượng lớn dữ liệu đều sẽ bị ảnh hưởng ở một mức độ nào đó.
Những sinh viên mới tốt nghiệp đại học đang phải chịu tỷ lệ thất nghiệp là 5,8%, cao nhất kể từ năm 2021. Sinh viên tốt nghiệp đại học thường có tỷ lệ thất nghiệp thấp hơn dân số nói chung. Điều đó không đúng vào thời buổi này.
.png)
Nguồn: New York Fed.org
Chúng ta đang nhìn thấy những ánh đèn mờ nhạt của một đoàn xe lửa ở đằng xa. Tình huống là, đó là một đoàn xe lửa cao tốc, và chúng ta đang đứng trên đường rày. Chúng ta đã quen với nhịp độ thay đổi chậm rãi hơn. Tiến trình chuyển đổi từ xe ngựa sang xe hơi đã mất vài thập niên. Lực lượng lao động ngày nay sẽ phải đối mặt với mức độ thay đổi lớn hơn trong nửa thập niên tới hoặc ít hơn. Sự thay đổi sắp sửa nhấn chìm chúng ta.
Xã hội và chánh phủ không được trang bị để ứng phó những gì sắp tới. Chúng ta sẽ giải quyết tình trạng thất nghiệp hai chữ số như thế nào? Còn một thế giới mà khoảng cách giàu nghèo ngày càng trở nên tồi tệ hơn hiện nay thì sao?
Cuối cùng thì Andrew Yang có đúng không? Chúng ta có cần Thu nhập Cơ bản Toàn dân (Universal Basic Income - UBI) không? Tôi biết câu hỏi đó sẽ khiến một số bạn phát ốm (phát ngán) - tôi cũng ghét ý tưởng này. Nhưng chúng ta phải tự hỏi mình, với tư cách là một xã hội, chúng ta sẽ quản lý điều này như thế nào?
Câu trả lời không rõ ràng. Cơ cấu thuế của chúng ta không được thiết lập để giải quyết tình trạng thất nghiệp hàng loạt. Trung tâm Chánh sách Thuế ước tính rằng 40% hộ gia đình Hoa Kỳ sẽ không phải trả thuế thu nhập vào năm 2025. Nếu con số đó tăng lên và không có thay đổi nào khác đối với luật thuế, thì làm sao chúng ta có thể chi trả các loại phúc lợi xã hội, UBI hay các loại phúc lợi khác?
Theo tôi, Hoa Kỳ đã phải chịu một khoản thâm hụt liên bang lớn một cách vô lý (theo quan điểm của tôi) trong một nền kinh tế vốn dĩ đang tốt. Các chính sách thuế mới có thể duy trì GDP dương trong nhiều tháng và nhiều quý nữa, nhưng tác động của AI cuối cùng sẽ lấn át tất cả các yếu tố đầu vào kinh tế khác.
Chúng ta có thể đang bước vào một nền kinh tế tạm thời, kỳ lạ - một nền kinh tế không có tên gọi. Không có mô tả kinh tế nào, ít nhất là không có mô tả nào mà tôi biết, cho một nền kinh tế có GDP dương, năng suất lao động tăng và tỷ lệ thất nghiệp gia tăng. Đó là hướng đi mà tôi thấy trong hai đến ba năm tới.
Cuối cùng, điều gì đó sẽ xảy ra. Ngưỡng thất nghiệp sẽ đạt đến, buộc nền kinh tế phải đình trệ khi chi tiêu không-bắt-buộc giảm xuống. Và đó là thời điểm mọi thứ trở nên thực sự nghiêm trọng nếu chúng ta không đón đầu những gì sắp xảy ra.
Tôi trằn trọc suốt đêm lo lắng về những rủi ro của AI, bao gồm cả bất ổn xã hội mà nói một cách lịch sự thì rất nhiều người sẽ rất, rất tức giận và tuyệt vọng nếu chúng ta không giúp họ định hướng và hưởng lợi từ những thay đổi gốc rễ sắp tới.
Tôi biết tất cả những điều này nghe có vẻ bi quan. Tôi cố gắng trở thành một người lạc quan hợp lý, nhưng phần bi quan thận trọng của tôi đang chiến thắng khi nói đến AI. Tôi mừng vì mình đang ở gần cuối sự nghiệp hơn là bắt đầu. Vượt qua cuộc Đại khủng hoảng Tài chánh (2007-2008 tại Hoa Kỳ - DV phụ chú) đã đủ khó khăn rồi. Sự thay đổi này sẽ còn lớn hơn nữa.
Tôi lo lắng cho các con, cháu trai, cháu gái và bạn bè của chúng, tất cả đều ở độ tuổi đôi mươi. Tôi khuyến khích chúng học cách sử dụng AI, vì những người thành thạo sẽ có cơ hội sống sót và phát triển tốt hơn trong những năm tới.
Và tôi đang cố gắng dẫn dắt bằng cách đưa ra các ví dụ từ những thử nghiệm AI thường xuyên của tôi. Đúng vậy, tôi đang ép mình làm việc với AI, và tôi rất ngạc nhiên trước kết quả. Dù tôi có vẻ bi quan và u ám đến đâu, tôi có thể nói với bạn rằng AI đang ngày càng tốt hơn mỗi tháng, và bạn cần phải sử dụng nó. Tôi biết nhiều người trong số các bạn đã đi trước tôi rất nhiều về mặt này qua các cuộc trò chuyện. Nhưng tôi đoán rằng hầu như mọi người đều biết một chút về AI, chưa chủ động sử dụng nó, và có nguy cơ bị bất ngờ. Bài viết này dành cho bạn.
Tuần trước, Perplexity Labs đã hoàn thành một dự án nghiên cứu cho tôi, với kết quả ngạc nhiên, mà nếu tự mình làm thì tôi phải mất hai tuần không ngừng nghỉ. Perplexity Labs đã làm được chỉ trong mười phút. Kết quả chính xác, được trau chuốt, đầy đủ biểu đồ và trông rất chuyên nghiệp. Tôi đã dành khoảng nửa tiếng để coi lại các câu lệnh của mình đặt ra cho Perplexity Labs, tuy nhiên các câu lệnh này vẫn có thể được làm cho tốt hơn (nếu tác giả dành nhiều thời gian hơn để tạo ra các câu lệnh thì kết quả sẽ cho ra sẽ còn tốt hơn nữa - DV phụ chú).
Đây là điểm khiến tôi vẫn còn đầy kinh ngạc với kinh nghiệm này: công cụ trí thông minh / trí tuệ nhân tạo Perplexity đã đoán trước được một số câu hỏi tiếp theo của tôi và cung cấp cho tôi nhiều hơn những gì tôi yêu cầu. Nó có khả năng suy luận, "nếu anh ấy yêu cầu A, rất có thể anh ấy muốn biết B và C."
Đây là một đặc điểm quan trọng mà tôi tìm kiếm ở một nhân viên mới. Một người trẻ thể hiện được đặc điểm này sẽ thăng tiến nhanh chóng.
Hay họ sẽ không? Họ có thể sẽ không có cơ hội. Dự án nghiên cứu đó là thứ tôi thường giao cho một nhân viên phân tách mới vào nghề, kèm theo một số hướng dẫn, và xem họ đưa ra kết quả gì. Giờ đây, việc tự mình làm sẽ nhanh hơn và dễ dàng hơn.
Tháng trước, tôi đã nói với nhóm của mình: "Chúng ta có thể sẽ không bao giờ thuê thêm người nào nữa." Tôi nghĩ điều đó khiến một số người ngạc nhiên, nhưng tôi thực sự muốn khen ngợi. Chúng tôi có một đội ngũ tuyệt vời, làm việc chăm chỉ để mang đến cho bạn nghiên cứu của chúng tôi, và với AI, mỗi người đều có thể mở rộng mức độ đóng góp của mình. Việc sử dụng AI sẽ sớm trở thành yêu cầu công việc của hầu hết mọi người.
AI thật đáng kinh ngạc. Nó là một hệ số nhân sức mạnh và đang phát triển với tốc độ ánh sáng. Những tác động mới chỉ bắt đầu xuất hiện, một chồi non xanh hôm nay sẽ hóa thành cây đậu thần của Jack ngày mai.
Tôi không phải là người duy nhất lo lắng. Khi tôi đang hoàn thành bài viết này, một người bạn đã chuyển tiếp cho tôi bài bình luận cá nhân của Paul Tudor Jones, người đã trích dẫn chính xác số liệu thống kê thất nghiệp mà tôi đã đề cập ở trên.
Tôi đã nhận được rất nhiều ý kiến tuyệt vời và chi tiết từ Bản cập nhật Vĩ mô Toàn cầu gần đây nhất của chúng tôi về eVTOLs (eVTOLs: các loại (phương tiện) máy bay hoạt động bằng điện, cất cánh và hạ cánh thẳng đứng giống máy bay trực thăng – DV phụ chú). Cảm ơn bạn! Tôi hy vọng tuần này cũng vậy. Và tôi hy vọng tôi đã sai về tất cả những điều vừa nói ở trên. Vì vậy, nếu bạn đang làm về (hoặc đang quan tâm đến) AI, hãy trả lời thư này với suy nghĩ của bạn.
Cảm ơn bạn đã đọc.
Ed D’Agostino
-Nguồn: https://www.mauldineconomics.com/global-macro-update/ai-and-automation-are-you-ready/
-*-*-
-Kỹ thuật tự động (hóa): chữ nguyên văn tác giả viết là “automation”. DV để từ “hóa” trong ngoặc đơn vì “automation” - trong một số tình huống - không nhứt thiết phải là “hóa”.
