Chồng còng mà lấy vợ còng,

Nằm phản thì chật nằm nong thì vừa.

Đó là câu ca dao mình thưởng nghe bà mình ngâm nga, nhưng chẳng hiểu tạo sao lại vậy?

Phản dùng để nằm hoặc ngồi như giường, chõng và thường do vài ba tấm ván ghép lại đặt trên một bộ chân vững chắc. Người lưng còng có thể đau lưng khi nằm trên mặt gỗ cứng, bằng phẳng. Nia đan bằng tre, có vành, đáy nông, hình tròn với đường kính nhỏ hơn khổ người cao trung bình, dùng rê thóc; phải chăng thích hợp với người lưng còng vì khi nằm thì co tròn lại?

Mình cũng thường thấy ông bà, cha mẹ hay răn dạy cháu con không được đứng sõng lưng – vì đây là dấu hiệu của người làm biếng. Do vậy, quét nhà, dọn dẹp các bậc phụ huynh cho rằng đứng sõng làm không sạch.  Có thể nào khom ngưởi, cúi sâu người xuống thường xuyên nên khi cao tuổi thành lưng khòm? Từ đó mình suy nghĩ đến cái khổ của người có lưng còng (hay còn gọi là lưng gù, lưng khòm tùy theo góc độ của thân thể so với mặt đất) mà theo các chuyên gia y học, chúng ta có thể ngăn ngừa được chứng tật này.

Y học ngày nay cho biết, nếu chúng ta sớm nhận thức về tư thế đứng, tập những bài thể dục có mục tiêu và giữ cho xương khỏe, chúng ta có thể ngăn ngừa tình trạng lưng còng quá mức khi về già.

Phòng ngừa chứng gù lưng theo tuổi tác

Độ cong vừa phải của cột sống lưng chưa đến phải gọi là gù lưng, là bình thường. Tuy nhiên, đối với một số người, độ cong của cột sống tăng lên đáng kể theo tuổi tác, tạo ra tư thế cúi khom, đầu hướng về phía trước. Tình trạng đó, rõ ràng là gù lưng.

Gù lưng có thể làm gián đoạn chất lượng cuộc sống và chức năng của chúng ta, ngoài ra còn ảnh hưởng đến hình ảnh bản thân của một người. Nó có thể dẫn đến các triệu chứng về thể chất, chẳng hạn như giảm khả năng vận động và dung tích phổi, đồng thời làm tăng nguy cơ té ngã.

Nếu chúng ta bị gù lưng do tuổi tác, tin tốt là tình trạng này có thể cải thiện bằng các phương pháp điều trị như vật lý trị liệu, các bài tập có mục tiêu và nhận thức về tư thế. Nếu cột sống của chúng ta khỏe mạnh, chúng ta  có thể thực hiện các bài tập ngay bây giờ để bảo vệ xương, duy trì tư thế thẳng đứng, linh hoạt và tránh bị gù lưng.

Lưng còng là gì? (Kyphosis)

Cột sống của chúng ta tự nhiên có những đường cong nhẹ ở cột sống nơi thắt lưng, nơi ngực và nơi cổ. Những đường cong này hoạt động cùng nhau để nâng đỡ đầu của chúng ta và giữ cơ thể của chúng ta được ngay thẳng trên xương chậu và hông.

Mặc dù những đường cong này là bình thường, nhưng chúng có thể tăng lên đáng kể, gây ra sự gián đoạn đối xứng, cân bằng và chức năng của cơ thể. Một số dạng gù lưng là bẩm sinh, một số xuất hiện ở thời thơ ấu hoặc đầu tuổi trưởng thành, trong khi những dạng khác phát triển muộn hơn ở những người lớn tuổi trước đây có tư thế bình thường.

Theo Học viện Phẫu thuật chỉnh hình Hoa Kỳ, phép đo gù lưng bình thường dao động từ 20 độ đến 45 độ. Gù lưng là đường cong nơi ngực lớn hơn 50 độ, mặc dù phạm vi chính xác có thể thay đổi theo định nghĩa về lưng còng, với mức tối đa bình thường là 40 hoặc 45 độ.

Bác sĩ có thể đo độ cong cột sống bằng X-quang khi bệnh nhân đứng. Trong một số trường hợp, chụp CT có thể cung cấp hình ảnh chi tiết hơn. Bệnh nhân thường được giới thiệu đến bác sĩ chuyên khoa cột sống để được đánh giá và chăm sóc ban đầu.

Tác động của tình trạng gù lưng

Nếu chúng ta nhận thấy cột sống của mình bị cong, điều quan trọng là phải tìm cách điều trị để ngăn ngừa tình trạng cong thêm càng nhiều càng tốt và giảm thiểu tác động đáng kể đến sức khỏe của chúng ta.

Trong số những người bị gù lưng quá mức, "Trong tương lai, họ có nhiều khả năng bị ngã, suy giảm chức năng thể chất, gãy xương và tử vong", Bác sĩ Deborah Kado, người tiên phong trong nghiên cứu về tình trạng gù lưng liên quan đến tuổi tác, cho biết. Mất thăng bằng và cột sống yếu khiến việc cúi hoặc nâng khó khăn hơn, đồng thời góp phần gây ra nguy cơ té ngã và chấn thương.

Theo Bác sĩ Kado, một chuyên gia về y học lão khoa, giáo sư y khoa tại Đại học Stanford và đồng giám đốc Trung tâm Tuổi thọ Stanford, độ cong cột sống càng lớn thì nguy cơ đối với cá nhân càng cao.

Trong một nghiên cứu, Bác sĩ Kado đã xem xét mối liên hệ giữa tỷ lệ cong và tỷ lệ tử vong, sử dụng dữ liệu từ X-quang của 9,575 phụ nữ trên 65 tuổi, bao gồm khoảng 600 người cũng có số đo gù ngực. Bà cho biết "Những phụ nữ khom lưng nhiều hơn có nhiều khả năng tử vong trong tám năm tiếp theo". Mặc dù một số người tham gia nghiên cứu bị gãy đốt sống, nhưng điều đó không giải thích được rủi ro bổ sung, bà lưu ý, vì chỉ một phần ba số người tử vong bị gãy xương như vậy.

Trong số những phụ nữ trong nghiên cứu bị gù lưng tử vong, trong nhiều trường hợp là do các tình trạng phổi như bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD), làm giảm luồng không khí từ phổi hoặc viêm phổi, Bác sĩ Kado cho biết, có thể là do giảm dung tích phổi do khom lưng.

Tuổi tác, tư thế và gù lưng

Wendy Katzman, một chuyên gia lâm sàng chỉnh hình và giáo sư danh dự tại khoa Vật lý trị liệu và Phục hồi chức năng tại Đại học California (San Francisco, Mỹ) cho biết "Tư thế khom lưng không phải là một phần tất yếu của quá trình lão hóa".

“Với sự cam kết, chúng ta có thể cải thiện nó nếu nó đã phát triển”, Katzman, người đã tiến hành nghiên cứu sâu rộng về tác động của việc tập thể dục đối với việc ngăn ngừa và giảm thiểu tác động của chứng gù lưng, cho biết.

Khi mọi người già đi, “sẽ mất đi khả năng cảm nhận vị trí của mình trong không gian”, Katzman cho biết. Ví dụ, hệ thống tiền đình của tai trong có liên quan đến cảm giác thăng bằng của chúng ta.

“Sau 50 tuổi, chúng ta có xu hướng mất đi đầu vào cảm giác thị giác, tiền đình và cảm giác vị trí của mình”, bà giải thích. Việc mất đi những nguồn thông tin cảm giác quan trọng đó đến não có thể làm suy yếu khả năng nhận biết sự thẳng hàng của chúng ta.

Các bài tập để tăng cường các cơ hỗ trợ và duy trì sự linh hoạt có thể giúp ngăn ngừa độ cong cột sống quá mức hoặc cải thiện tình trạng gù lưng hiện có. Nhận thức về tư thế - chủ động đứng thẳng hơn và tránh ngồi khom lưng trong suốt cả ngày - cũng tạo ra sự khác biệt thực sự.

Các biến thể của gù lưng

“Thực sự có rất nhiều loại gù khác nhau”, Bác sĩ Jason Lowenstein, trưởng khoa phẫu thuật vẹo cột sống và dị dạng cột sống tại Trung tâm Y tế Morristown và giám đốc Hệ thống Y tế Atlantic ở Morristown, New Jersey cho biết. “Một số loại gù phát triển từ thời thơ ấu và sau đó tiến triển ở tuổi trưởng thành”.

Gù ở người cao tuổi có thể xảy ra khi mọi người già đi và đĩa đệm của họ bị mòn và họ bắt đầu phát triển tư thế xấu đi, Bác sĩ Lowenstein giải thích. “Cuối cùng, điều đó có thể chuyển thành chứng gù cấu trúc”, ông nói. Lưng của chúng ta sẽ cong vào thời điểm này.

Gù cổ liên quan đến cột sống trên cùng hỗ trợ cổ. Khi bị ảnh hưởng, một người có thể mất khả năng giữ đầu thẳng. Họ có thể phát triển hội chứng 'cằm trên ngực', trong đó đầu của họ cúi về phía trước và cằm của họ thường tựa vào cổ.

Các yếu tố nguy cơ gù lưng

Sức mạnh của xương và cơ rất cần thiết để hỗ trợ cột sống. Hai tình trạng phổ biến liên quan đến xương và cơ yếu - loãng xương và teo cơ - là nguyên nhân hàng đầu gây ra gù lưng liên quan đến tuổi tác. Những yếu tố đó và các yếu tố nguy cơ khác gây gù lưng quá mức bao gồm:

• Loãng xương. Trong bệnh loãng xương, có nghĩa là 'xương xốp', chất lượng và mật độ xương suy giảm. Xương trở nên giòn và dễ gãy. Phụ nữ có nhiều khả năng bị loãng xương do những thay đổi về nội tiết tố trong thời kỳ mãn kinh.

• Mất xương liên quan đến tuổi tác. Nam giới cũng có thể bị gù lưng vì khối lượng xương tự nhiên giảm sau khi đạt khối lượng xương đỉnh vào đầu độ tuổi 30 và 40.

• Thiểu cơ (sarcopenia). Mất khối lượng và sức mạnh của cơ xương liên quan đến tuổi tác, được gọi là thiểu cơ, có thể bắt đầu từ độ tuổi 30 và tiếp tục tăng theo tuổi tác.

• Ít vận động. Lối sống ít vận động liên quan đến việc ngồi liên tục và thiếu hoạt động thể chất là yếu tố nguy cơ gây ra các tình trạng liên quan đến xương. Bài tập chịu trọng lượng giúp duy trì xương khỏe mạnh, trong khi đi bộ thúc đẩy sự cân bằng và tư thế tốt. Một nhà vật lý trị liệu có thể giúp chúng ta tăng dần mức độ hoạt động của mình.

• Tiền sử gia đình. Kado cho biết có vẻ như có mối liên hệ di truyền với chứng gù lưng: "Nếu chúng ta có một thành viên trong gia đình bị ảnh hưởng bởi chứng tăng gù lưng, nếu chúng ta nhận thấy điều đó trong chính gia đình mình, chúng ta có thể nghĩ một chút về tư thế của chính mình".

• Giảm cân không cần thiết ở người lớn tuổi. Đối với những người trên 65 tuổi, việc giảm cân có thể ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể của xương và góp phần làm tiến triển bệnh gù lưng. Kado chỉ ra. .