Ảnh: Bill Yeates, SBS News

AUSTRALIA - Một khoa học gia hàng đầu đã khuyến nghị nên coi chứng mất trí nhớ, như một cuộc khủng hoảng kinh tế, cũng như một vấn đề sức khỏe. Hơn 400.000 người Úc đang sống chung với chứng mất trí nhớ và với dân số lão hóa, con số này dự trù sẽ tăng gấp đôi vào năm 2025. Tuy nhiên những người ủng hộ chứng mất trí nhớ cho rằng, kinh phí nghiên cứu ở Úc còn chậm so với các bệnh lý khác, hạn chế khả năng tiếp cận các chương trình phòng ngừa và quản lý chứng mất trí nhớ, vốn có thể thay đổi cuộc sống của người bệnh.

Ông Bill Yeates, thành viên hội đồng quản trị của Tổ chức ‘Alzheimers Disease International’, người mắc căn bệnh này, nói, "Chúng ta thường nói về chứng mất trí nhớ khi suy giảm nhận thức, nhưng đối với tôi, nó còn hơn thế nữa. Tôi thực sự nhận ra rằng khái niệm về bản thân, về con người mà tôi thực sự nghĩ mình như thế nào, đã hoàn toàn bị tước đoạt khỏi tôi”.

Ông được chẩn đoán mắc bệnh Alzheimer, khởi phát sớm vào năm 2019, khi ông 59 tuổi.

Bệnh Alzheimer là dạng mất trí nhớ phổ biến nhất, nó ảnh hưởng đến trí nhớ và tư duy của bạn, có thể tiến triển và ảnh hưởng đến các hoạt động cùng chức năng hàng ngày.

Bill Yeates nói, "Vậy nên, được chẩn đoán mắc bệnh khi chưa đến 65 tuổi, bạn vẫn đang làm việc, vẫn có một gia đình trẻ, vẫn có thu nhập, bạn có ước mơ, có hoài bão. Và tất cả những điều đó kết hợp lại với nhau, đã phá hủy toàn bộ suy nghĩ của tôi về việc, mình sẽ đi về đâu trong cuộc đời. Đó là lý do tại sao tôi nói rằng, nó thật sự rất khủng khiếp".

Sau khi được chẩn đoán, Bill đã tìm kiếm các chương trình giúp ông kiểm soát căn bệnh, nhưng nhận thấy có rất ít dịch vụ hỗ trợ.

Bên cạnh sự hỗ trợ y tế từ các bác sĩ, ông quyết định tự xây dựng một khuôn khổ riêng, để giúp mình sống tốt với chứng mất trí nhớ.

Ông gọi đó là 'Tree of Awakening your Positivity' tạm dịch là 'Cây Đánh thức Sự Tích cực'.

Việc nay bao gồm việc đặt ra những mục tiêu nhỏ có thể đạt được, xoay quanh việc duy trì hoạt động thể chất, ăn uống lành mạnh, rèn luyện thể chất và tinh thần, và duy trì các hoạt động xã hội.

Bill Yeates nói, "Tôi đã làm việc này gần 5 năm rồi. Vậy nên đã một thời gian dài trôi qua và tôi nghĩ, nó đã tạo ra một sự khác biệt lớn trong cuộc đời tôi, không chỉ riêng tôi, mà thực ra tôi không nghĩ mình còn là chính mình của năm 2019 nữa. Tôi thực sự nghĩ mình đã là một người tốt hơn, về cả quan điểm sống và mọi thứ”.

Được biết Bill nằm trong số 400 ngàn người Úc đang sống chung với chứng mất trí nhớ, và với dân số ngày càng tăng và lão hóa, con số này dự trù sẽ tăng gấp đôi vào năm 2050.

Giáo sư Henry Brodaty là Đồng Giám đốc ‘Trung tâm Lão hóa Não bộ Khỏe mạnh’ hay ‘Centre for Healthy Brain Ageing’ viết tắt là CheBA, của Đại học New South Wales.

Trong bài phát biểu tại Câu lạc bộ Báo chí Quốc gia ở Canberra, ông cho biết căn bệnh này gây ra cả một cuộc khủng hoảng về sức khỏe và kinh tế cho Úc, do đó cần có một cách tiếp cận mới.

Giáo sư Henry Brodaty nói, "Chúng ta cần sự hỗ trợ kịp thời, cho sức khỏe não bộ ngay bây giờ và hy vọng vào nghiên cứu. Kinh phí cho chứng mất trí nhớ đã tụt hậu, so với ung thư và bệnh tim, mặc dù nó góp phần gây gánh nặng bệnh tật nhiều hơn. Nghiên cứu là rất quan trọng, để tìm ra những cách tốt nhất để cung cấp dịch vụ”.

Được biết ‘Trung tâm Não bộ và Lão hóa Khỏe mạnh’ đã công bố kết quả từ thử nghiệm chương trình’ phòng ngừa chứng mất trí nhớ trực tuyến’ lớn nhất thế giới vào đầu năm nay.

Chương trình có tên 'Duy trì Não bộ của Bạn' đã nghiên cứu tác động của việc huấn luyện trực tuyến, được cá nhân hóa về hoạt động thể chất, dinh dưỡng, rèn luyện nhận thức và sức khỏe tâm thần, đối với nguy cơ và sự tiến triển của chứng mất trí nhớ.

Nghiên cứu phát hiện ra rằng sau 3 năm, những người nhận được sự hỗ trợ này đã cho thấy sự cải thiện đáng kể, về hiệu suất nhận thức và giảm nguy cơ mất trí nhớ nhiều hơn, so với những người chỉ nhận được thông tin sức khỏe tổng quát.

Ông Brodaty cho biết, cần có thêm kinh phí để bảo đảm những nghiên cứu như thế này, có thể chuyển thành các chương trình phòng ngừa và quản lý chứng mất trí nhớ mới và hiệu quả.

Ông Henry Brodaty nói, "Hiện nay có một mô hình mới, đó là phục hồi chức năng, có nghĩa là giúp người mắc chứng mất trí nhớ có thể sống tích cực trong nhiều năm. Tôi không nói quá lời khi đề cập về điều này. Tôi biết rằng ở tuổi xế chiều, điều đó rất khó khăn, nhưng trong nhiều năm, mọi người có thể sống tốt, phát huy tối đa khả năng của mình và tận hưởng cuộc sống lâu hơn. Có những chương trình hiện có, nhưng chúng rất ít và nguồn tài trợ đang thiếu hụt”.

Được biết Dementia Australia là một tổ chức đang nỗ lực giải quyết những thiếu hụt, trong hỗ trợ chứng mất trí nhớ cho các cộng đồng dễ bị tổn thương.

Tổ chức này đã khởi động phiên bản thứ hai của chương trình có tên là ‘Tài trợ Nhỏ Đa dạng’, giúp các tổ chức cộng đồng nâng cao nhận thức và hiểu biết về chứng mất trí nhớ ở người Thổ dân, người dân đảo Torres và các cộng đồng đa dạng về văn hóa và ngôn ngữ.

Nigel McPaul là Tổng Giám đốc Giám sát, Đánh giá và Phát triển của Dementia Australia, nói "Người Thổ dân và dân Eo biển Torres, có tỷ lệ mắc chứng mất trí nhớ trong cộng đồng này, cao hơn khoảng 3 đến 5 lần so với dân số Úc nói chung. Và ít nhất 28% người mắc chứng mất trí nhớ ở Úc, sinh ra ở một quốc gia không nói tiếng Anh. Vì vậy, chúng tôi nhận thấy nhóm này hiện có nhu cầu”.

Ông cho biết, cả hai nhóm đều phải đối mặt với nhiều rào cản hơn, trong việc tiếp cận các chương trình chăm sóc, phòng ngừa và quản lý chứng mất trí nhớ so với dân số nói chung.

Ông Nigel McPaul nói, "Chúng ta có thể nói điều này khá đơn giản bằng bất kỳ ngôn ngữ nào, việc tìm hiểu về chứng mất trí nhớ và hỗ trợ chăm sóc người cao tuổi có thể phức tạp và thường gây nhầm lẫn. Vì vậy khi bạn cộng thêm rào cản văn hóa và ngôn ngữ, việc tìm hiểu càng trở nên khó khăn hơn. Một trong những điều khác mà chúng tôi đã học được là thuật ngữ "chứng mất trí nhớ", thường bị kỳ thị trong các cộng đồng đa dạng về văn hóa và ngôn ngữ, điều này có thể khiến những người sống chung với chứng mất trí nhớ cảm thấy bị cô lập về mặt xã hội”.

Ông McPaul cho biết trải nghiệm bị cô lập về mặt xã hội, đã được chứng minh là làm trầm trọng thêm các triệu chứng và sự tiến triển của suy giảm nhận thức.

Đó là một trong những lý do ông tin rằng, các chương trình do cộng đồng lãnh đạo rất quan trọng, như một cách để nâng cao nhận thức về chứng mất trí nhớ, tìm hiểu về giảm thiểu và quản lý rủi ro, đồng thời nuôi dưỡng cộng đồng và sự kết nối.

Ông Nigel McPaul nói, "Vì vậy hãy bảo đảm rằng, các chương trình đó thân thiện với người mắc chứng mất trí nhớ, để mọi người không ngại đặt câu hỏi về chứng mất trí nhớ. Họ có một nơi để chia sẻ những điều đó”.

Còn đối với Bill, việc duy trì giao tiếp xã hội là một trong những điều đã giúp ích rất nhiều, cho việc kiểm soát bệnh Alzheimer của ông.

Ông nói rằng mặc dù phương pháp của riêng ông giúp ông năng động về thể chất lẫn tinh thần, khỏe mạnh và kết nối với bạn bè, nhưng việc thiếu các dịch vụ giúp mọi người sống tốt với căn bệnh này, cho thấy một cơ hội bị bỏ lỡ đáng kể.

Bill Yeates nói, "Không đủ kinh phí để thực hiện nghiên cứu, nhằm tìm ra phương pháp hiệu quả. Và chúng ta có những nhóm nhỏ trên khắp thế giới đang làm việc, thử nghiệm những phương pháp mới. Điều chúng ta cần làm là tập hợp tất cả lại và nói rằng, hãy xem Hoà Lan đã tìm ra điều này và Úc đã tìm ra điều này, nên hãy bắt đầu giúp đỡ mọi người”.

(Theo SBS)