Cu Chí – Cu Phong là tiểu thuyết tự truyện. Thạc sĩ Nguyễn Văn Phong, một nhà khoa học, một doanh nhân vi cuộc đời trải qua nhiều nghịch cảnh, đã không đầu hàng mà vươn lên bằng đôi chân trần. Nhân vật Cu Chí – Cu Phong là hình ảnh ẩn dụ về chính tác giả: một đứa trẻ bị định kiến vùi dập, nhưng không sờn lòng, nản chí mà tận dụng năng lực và sức phấn đấu liêm chính giữa dòng đời sỏi đá để trở thành người kiến tạo giá trị cho xã hội.
Theo tác giả, tiểu thuyết là một hành trình thật – không tô vẽ – đầy nước mắt, nghị lực, và khát vọng sống. Nhân vật là chủ thể, không đổ lỗi cho thời thế, không tìm cách biện minh nhưng xác định giá trị và vì giá trị mà bươn tới để đạt lấy giá trị.
Ông muốn chia sẻ một bài học Phong để hiểu rõ tâm tình của ông sống động cho những ai từng bị bỏ trước khi khám phá các bí kíp thành lại phía sau, nhưng vẫn ước nguyện đạt của ông được trình bày rõ ràng, và có ý chí để làm chủ chính cuộc mạch lạc nhưng không kém phần thực đời mình. Hãy đọc Cảm hứng và Lời Tự sự của Thạc sĩ Nguyễn Văn Phong để hiểu rõ tâm tình của ông trước khi khám phá các bí kíp thành đạt của ông được trình bày rõ ràng, mạch lạc nhưng không kém phần thực tiễn, sôi động trong tác phẩm Cu Chí – Cu Phong.
.png)
Cu Chí - Cu Phong
----------------------------------------------------------------------------
Có lẽ, mọi thành công bền lâu đều bắt đầu từ một nỗi trăn trở rất nhỏ nhưng chân thật. Với tôi, khởi nghiệp không phải để làm giàu, mà để thực hiện một lời hứa: đem tri thức của người làm khoa học phụng sự cho đời sống nông dân. Và từ đó, Công ty Vì Dân ra đời – như minh chứng rằng, khi con người gieo hạt giống bằng tình thương, thì mùa gặt sẽ không chỉ là lợi nhuận, mà còn là niềm tin, sự sẻ chia và giá trị nhân văn để lại cho mai sau.
Phần 10.2: Sản xuất dung dịch Keratin
Để tìm thêm nguồn vốn cho công tác R&D (Nghiên cứu và phát triển) của công ty – vừa làm khoa học, vừa tạo ra sản phẩm – tôi bắt đầu khảo sát thực tế.
Thời điểm đó, mỗi đêm tại các lò giết mổ heo ở Sài Gòn mổ khoảng 12.000 con, trọng lượng trung bình 80–100kg/con. Lượng keratin (gồm lông, móng…) chiếm khoảng 0,1%, tức khoảng 1.200kg mỗi đêm. Đây là con số không nhỏ, và khi thải ra môi trường sẽ gây ô nhiễm nghiêm trọng.
Nhận thấy nguy cơ đó, tôi trình một đề tài: “Thu gom, thủy phân chất thải chứa keratin tại một số lò giết mổ heo trên địa bàn TP.HCM để làm nguyên liệu điều chế phân bón hữu cơ dạng lỏng.”
- Chủ nhiệm: ThS Nguyễn Văn Phong
- Kinh phí xin thực hiện: 1,3 tỷ đồng
Sở Khoa học & Công nghệ thành phố đã chấp nhận đề tài, Hội đồng Khoa học được lập do TS Công Dzoãn Sắt làm Chủ tịch. Tuy nhiên, kinh phí được duyệt chỉ còn 400 triệu.
Tôi tìm đến thầy – Tiến sĩ Nguyễn Văn Kế – để xin ý kiến. Thầy trầm ngâm rồi nói:
- Kinh phí ít quá, khó triển khai. Cậu nên giữ lại nghiên cứu này, biết đâu sau này còn cần đến. Đừng công bố với chi phí quá thấp, sẽ không hiệu quả.
Nghe lời thầy, tôi dừng triển khai đề tài với lý do kinh phí không đủ.
Một ngày, đang buồn, bất chợt điện thoại reo:
-Chào anh Phong, tôi là Năng, Giám đốc công ty Hưng Điền. Biết anh qua bạn bè. Sáng mai, anh có rảnh không? Tôi muốn gặp để trao đổi vài việc, và cũng muốn nhờ anh gia công phân bón.
Người miền Nam trực tánh, đi thẳng vào việc nhanh như tia chớp.
Tôi đáp lại:
-Dạ, mai anh cứ đến, không biết có đáp ứng được nhu cầu của anh không nhưng mình cứ thử.”
Gặp nhau, tôi mới hay anh Năng biết đến tôi qua các bài viết trên tạp chí Khoa học Phổ Thông: “Ảnh hưởng của chất Ethrel đến quá trình ra hoa của cây lài tại Q.12”, “Tự sản xuất phân cá giá thành rẻ”… Những bài viết từ thời tôi còn công tác ở Quận 12, vậy mà vẫn còn được nhớ đến, tôi xem đó là một cái duyên.
Buổi trao đổi dài, nhiều chuyện chẳng liên quan mấy đến phân bón. Trước khi ra về, bất ngờ anh Năng đặt lên bàn 100 triệu đồng tiền đặt cọc, nhờ tôi sản xuất chất bám dính – một phụ gia giúp phân bón và thuốc BVTV loan trải đều, chống rửa trôi. Sau đó, anh đặt tiếp dung dịch keratin.
Tôi nhận lời, bắt đầu sản xuất chất bám dính trước. Điểm đặc biệt là trong sản phẩm này, tôi làm khác biệt bằng việc bổ sung azadirachtin – một hợp chất có mùi tỏi, có tác dụng xua đuổi côn trùng. Đơn hàng tăng nhanh từng tháng. Toàn bộ tiền bán chất bám dính tôi dồn cho việc nghiên cứu thủy phân keratin.
Thế nhưng, việc thu gom keratin từ các lò giết mổ không đơn giản. Không có chức năng thì không được phép vào. Nếu là chủ nhiệm đề tài thì còn có giấy giới thiệu từ Sở KHCN.
Tìm mãi, cuối cùng tôi phát hiện ra một nguồn khác: các xưởng gia công mỹ nghệ từ sừng trâu, sừng bò.
Tôi sững sờ khi thấy lượng keratin phế thải chất đống cao như các đống rơm khô tại quê nhà. Chủ xưởng thường phải chờ người trồng cây kiểng, hoa lan, chuối… đến xin, thậm chí đôi khi còn phải trả thêm tiền để thuê người chở đi.
Khi tôi ngỏ ý mua với giá 200 đồng/ kg và cho xe đến tận nơi chở, họ mừng rỡ như nắng hạn gặp mưa rào.
Keratin vốn là một loại protein hóa sừng, các phân tử liên kết với nhau bằng cầu nối lưu huỳnh. Chỉ cần cắt đứt cầu nối đó, keratin sẽ tự rã thành dung dịch chứa hơn 20 loại acid amin – nguồn dinh dưỡng quý giá để sản xuất phân bón. Tóc của con người cũng chính là keratin.
Giống như “kiến cắn trúng chỗ ngứa”, tôi lao vào công việc không kể ngày đêm. Từng mẻ keratin thủy phân ra đời, đóng thành can 20 lít, chuyển đến công ty Hưng Điền. Số lượng tiêu thụ tăng nhanh. Vidan bắt đầu có nguồn thu ổn định, không còn phải quá lo tìm khách hàng.
Hàng sản xuất ra không kịp bán, anh Năng liên tục hối thúc giao hàng, khiến công ty trở nên sôi động.
Có thể nói, sản phẩm keratin đã trở thành cứu cánh cho Vidan, và chính Hưng Điền là đối tác đầu tiên đã giúp Vidan vững bước trong những ngày chập chững ban đầu.
Chính từ những giọt dung dịch keratin đầu tiên, Vidan đã tìm thấy con đường của mình: biến cái bỏ đi thành cái hữu ích, biến gian nan thành cơ hội, và biến khoa học thành sức sống cho doanh nghiệp. Từ những đống phế thải tưởng chừng vô dụng, một sản phẩm mới ra đời, vừa cứu cánh cho môi trường, vừa nâng bước cho Vidan trong những ngày chập chững – như chính hành trình đời tôi, đi lên từ gian khó.
Chương 11
VẬN HÀNH CÔNG TY VIDAN
Phần 11.1: Vận dụng các định luật đã học vào quản trị công ty
Bất kỳ mô hình kinh tế nào, dù nhỏ hay siêu nhỏ, đều cần những nguyên tắc cơ bản để vận hành. Một mô hình không có luật sẽ chậm tiến, dễ rơi vào khủng hoảng, khiến người chủ không biết mình đang bay lên hay rơi xuống. Với Vidan, tôi chọn nguyên tắc 1-2-4-8 để vận hành:
Một sứ mạng: Gia tăng hiệu suất sản xuất trên từng mét vuông đất.
Hai định luật:
- Định luật Newton III: Khi ta tác động vào vật một lực, vật cũng tác động lại ta một lực bằng về độ lớn, ngược chiều.
- Định luật Boyle: Trong một hệ thống kín, các phần tử hỗn loạn sẽ có xu hướng gia tăng.
Bốn giá trị cốt lõi:
- Phản ánh đúng sự thật
- Trung thực trong mọi tình huống
- Hữu ích trong mọi hoạt động
- Phải đúng ngay từ đầu
Tám trách nhiệm từ thấp nhất đến cao nhất:
8 Cùng nhau thực hiện (Get on with it)
7 Tìm hướng giải quyết (Find solution)
6 Lãnh trách nhiệm (Own it)
5 Nhìn nhận vấn đề (Acknowledged reality)
4 Chờ đợi và hy vọng (Wait and hope)
3 Không thể (Can't excuse)
2 Đổ lỗi (Blame other)
1 Không biết (unawareness)
Tôi xác định rõ sứ mạng của Vidan là làm sao để mỗi mét vuông đất của nhà nông đạt hiệu suất cao nhất, tạo ra giá trị lớn nhất. Muốn vậy, cần có: giống tốt, nước tốt, phân bón tốt, kỹ thuật canh tác tốt. Đây không chỉ là sứ mạng của một công ty như Vidan, mà còn có thể là sứ mạng cho nền nông nghiệp Việt Nam. Từ sứ mạng đó, từng hạng mục cụ thể được triển khai để hướng đến năng suất tối ưu. Có thể nói, Vidan là công ty xác lập một sứ mệnh rõ ràng, cụ thể và thực tiễn nhất trong ngành nghề của mình.
Các định luật được vận dụng để đảm bảo sự công bằng và minh bạch trong quản trị. Bởi trong thực tế, “bánh ít cho đi, bánh quy cho lại” thường khó cân bằng, bởi giá trị có thể khác nhau – ai chịu bánh ít, ai chịu bánh quy? Chính vì vậy, tôi chọn định luật Newton III để áp dụng: mọi hành động đều có sự phản hồi tương xứng. Điều này đúng không chỉ trong công ty, mà cả trong gia đình và xã hội. Đồng thời, định luật Boyle cho thấy: nếu mọi hoạt động được công khai, minh bạch, thì mỗi bộ phận và từng nhân sự đều có thể nhận thấy lợi thế, rủi ro, cũng như trách nhiệm và đóng góp của mình. Từ đó, tạo động lực để mỗi người phát huy hết năng lực thực có.
Các giá trị cốt lõi của Vidan cũng rất gần gũi với đời sống. Nói thật có thể gây sốc, nhưng đó là cơ hội để sửa sai. Trong một tổ chức – đặc biệt là tổ chức kinh tế – sự trung thực là liều thuốc tốt nhất để đánh giá tình hình và định hướng đi đúng, ít rủi ro nhất.
Trung thực không chỉ tốt cho công ty, gia đình, xã hội, mà còn là nền tảng văn hoá, là thước đo văn minh của một dân tộc. Mọi hoạt động phải hữu ích, vì chỉ hữu ích mới tạo động lực phát triển và thu hút được sự tham gia rộng rãi. Khi đã có văn hoá đúng, ắt sẽ có hành xử đúng. Mà hành xử đúng thì sẽ đem lại kết quả đúng. Làm đúng ngay từ đầu sẽ giúp mô hình vững vàng, ít bị chao đảo bởi tác động từ bên ngoài.
Mọi việc, nếu bắt đầu từ tình thương lớn và tinh thần trách nhiệm cao, thì thành công cũng sẽ cao. Ngược lại, thiếu trách nhiệm sẽ dẫn đến đổ vỡ, ách tắc mọi hoạt động.
Từ căn cơ đó, nhiều phương châm được hình thành để dẫn dắt mô hình và đội ngũ nhân viên đi theo hướng tích cực:
Đối với sản xuất hàng hoá:
- Làm đúng tất cả mọi việc, xem như đã làm từ thiện.
Đối với hoạt động công ty:
- Chính trực là sức mạnh: Làm đúng mọi thứ, ngay cả khi không có khách hàng, không có giám sát, không có ai kèm cặp.
Đối với công việc:
- Những gì xuất phát từ tấm lòng, chắc chắn sẽ được đền đáp bằng tấm lòng.
- Hành động như chính của mình (Act like an owner).
- Cân bằng cuộc sống: 8 giờ làm việc, 8 giờ cho gia đình, 8 giờ cho giấc ngủ – 888 (Eight-Eight-Eight).
Đối với nhân sự:
- Chấp nhận sự khác biệt như một thách thức để học hỏi và trưởng thành.
- Luôn nhường phần thắng cho đối phương.
- Lãnh đạo “3F”: Friendly, Fair, Firm. Một lãnh đạo tốt phải thân thiện, công bằng và quyết đoán – dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm.
Văn minh công ty:
- Luôn phân biệt và nhận diện rõ phải – trái, đúng – sai trong mọi tình huống.
Đối với khách hàng:
- Giữ trọn chữ Tín trên nền tảng Nhân – Lễ – Nghĩa – Trí – Tín.
- Luôn tận tuỵ, hết lòng vì quyền lợi của khách hàng.
Khi viết những dòng này, Công ty Vidan đã tồn tại và phát triển 18 năm. Người lao động đã chọn Vidan không chỉ như một công việc, mà như một sự nghiệp gắn bó lâu dài. Trong suốt 18 năm qua, thông qua học bổng “Thắp sáng ước mơ”, Vidan đã trao hàng ngàn suất học bổng cho học sinh, sinh viên trên khắp mọi miền đất nước. Đó là cách công ty đồng hành, khích lệ và cổ vũ cho thế hệ trẻ – những tài năng Việt Nam tương lai. Chúng tôi mong rằng hiền tài sẽ ra giúp nước, để đất nước ngày càng phồn thịnh, công bằng và văn minh.
Vidan không chỉ là một công ty sản xuất phân bón, mà còn là một hạt giống gieo vào lòng đất Việt – hạt giống của niềm tin, của tri thức và của khát vọng vươn lên, để rồi mai này đơm hoa kết trái thành một nền nông nghiệp bền vững và một xã hội công bằng, văn minh.
(Xem tiếp tuần tới)
