Nicholas Hartnett, chủ sở hữu của Pure Power Solar, đang lắp một tấm pin mặt trời (tấm quang năng) lên mái nhà ở Frankfort, Kentucky, ngày 17/7/2023. Mỹ nhập phần lớn pin mặt trời từ Việt Nam, Malaysia, Campuchia và Thái Lan.

Bộ Thương mại Hoa Kỳ vừa công bố loạt mức thuế mới lên đến hơn 270% đối với các tấm pin năng lượng mặt trời (tấm quang năng) nhập từ Việt Nam và 3 nước Đông Nam Á khác khi các sản phẩm này bị cáo buộc đang cạnh tranh thiếu công bằng trên thị trường Mỹ.

Quyết định sơ bộ này được Bộ Thương mại Mỹ đưa ra hôm 29/11, áp dụng cho cả Malaysia, Campuchia và Thái Lan. Đây là quyết định sơ bộ lần thứ 2 của Bộ trong vụ khiếu nại nhắm vào tấm pin năng lượng mặt trời từ 4 nước Đông Nam Á trên của các công ty trong lĩnh vực này có trụ sở tại Mỹ. Quyết định sơ bộ đầu tiên được đưa ra vào tháng Mười.

Trong quyết định công bố ngày 29/11, Cơ quan Thương mại Quốc tế (ITA) của Bộ đưa ra mức thuế chống bán phá giá từ 21,31% đến 271,28%, áp dụng cho các công ty khác nhau của 4 quốc gia Đông Nam Á, trong đó một công ty ở Việt Nam bị áp mức thuế cao nhất.

Công ty Vietnam-Wide Entity bị Bộ Thương mại Mỹ áp mức thuế 271,28% trong khi hầu hết các công ty còn lại ở quốc gia Đông Nam Á này bị áp mức thuế gần 55%. Việt Nam cũng là nước có số lượng lớn nhất các công ty bị áp thuế trong số 4 quốc gia Đông Nam Á, với 12 công ty, trong khi Malaysia có 6, Thái Lan có 4 và Campuchia có 3.

Trong loạt thuế đầu tiên được công bố vào tháng Mười, ITA cho biết họ đã xác định chắc chắn rằng ngành sản xuất tấm pin mặt trời của Mỹ đang bị tổn hại nghiêm trọng do việc nhập cảng pin và tấm pin mặt trời bằng silibon từ Việt Nam, Malaysia, Campuchia và Thái Lan. Gần một chục công ty của Việt Nam lúc đó bị áp mức thuế lên đến gần 300%.

Vụ điều tra xuất phát từ vụ kiện thương mại của một nhóm các doanh nghiệp gồm Hanwha Qcells của Nam Hàn, và First Solar có trụ sở tại tiểu bang Arizona cùng một số công ty sản xuất nhỏ khác tại Mỹ, khi họ tìm cách bảo vệ hàng tỷ đô-la đầu tư vào sản xuất năng lượng mặt trời của Hoa Kỳ. Họ cáo buộc rằng các công ty sản xuất tấm pin mặt trời của Trung Quốc có nhà máy ở Việt Nam, Malaysia, Campuchia và Thái Lan đã bán các sản phẩm này vào Mỹ, khiến giá sụt giảm trên toàn cầu.

Các tấm pin mặt trời của công ty Jinko Solar của Trung Quốc bị áp thuế 56,51% với xuất xứ từ Việt Nam và 21,31% với xuất xứ từ Malaysia. Trong khi đó, sản phẩm của một công ty khác của Trung Quốc, Trina Solar, chịu thuế 54,46% khi được sản xuất ở Việt Nam và 77,8% khi được sản xuất ở Thái Lan.

Theo dữ liệu được ITA đưa ra, Mỹ nhập cảng pin mặt trời từ Việt Nam nhiều nhất trong số 4 nước Đông Nam Á kể trên, với giá trị lên đến gần 4 tỷ USD vào năm ngoái, cao hơn Thái Lan (hơn 3,7 tỷ USD), Campuchia (hơn 2,3 tỷ USD), và Malaysia (gần 1,9 tỷ USD).

Việt Nam và 3 nước Đông Nam Á bị Bộ Thương mại điều tra chống bán phá giá chiếm khoảng 80% lượng pin mặt trời mà Mỹ nhập cảng.

Quyết định cuối cùng của Bộ Thương mại Mỹ sẽ được đưa ra vào ngày 18/4 năm tới và Ủy ban Thương mại Mỹ sẽ ấn định quyết định cuối cùng vào ngày 2/6/2025 trước khi đưa ra lệnh cuối cùng 1 tuần sau đó.

Bộ Công thương Việt Nam chưa đưa ra phản ứng công khai nào trước loạt thuế mới mà Bộ Thương mại Mỹ vừa công bố. Sau quyết định áp thuế sơ bộ đầu tiên của Mỹ hồi tháng Mười, Cục Phòng vệ Thương mại của Bộ Công thương đã khuyến nghị các doanh nghiệp Việt Nam “chuẩn bị và hợp tác tốt với DoC (Bộ Thương mại Mỹ) trong các chương trình cáo buộc mới có thể xảy ra sắp tới cũng như quá trình thẩm tra tại chỗ để hạn chế khả năng bị tăng thuế trong kết luận cuối cùng.”

Trong năm nay, chính quyền Biden đã lên tiếng báo động về việc Trung Quốc tăng cường đầu tư vào nâng cao năng lực sản xuất sản phẩm năng lượng sạch. Tổng thống Joe Biden đã cam kết khôi phục hoạt động sản xuất của Mỹ bằng cách khuyến khích sản xuất những loại hàng hóa trong nước mà có thể góp phần chống lại biến đổi khí hậu, bao gồm các tấm quang năng và pin xe điện vốn là những sản phẩm chủ yếu được sản xuất ở Trung Quốc.

Để thúc đẩy phát triển lĩnh vực này, chính quyền Biden đã trợ cấp mạnh mẽ cho các công ty sản xuất sản phẩm năng lượng sạch trên đất Mỹ thông qua Đạo luật Giảm lạm phát, vốn đã thúc đẩy nhiều nhà máy mới sản xuất tấm pin mặt trời được thiết lập tại Mỹ gần đây, theo Reuters.

Tổng thống đắc cử Donald Trump đã chỉ trích Đạo luật Giảm lạm phát là quá tốn kém nhưng cũng cho biết ông có kế hoạch áp đặt mức thuế quan cao đối với một loạt các lĩnh vực để bảo vệ người lao động Mỹ.

Tim Brightbill, đối tác tại công ty luật Willey Rein và là cố vấn chính cho những công ty đệ đơn vụ kiện thương mại, nói với Reuters: “Với các mức thuế sơ bộ này, chúng tôi đang tiến gần hơn đến việc giải quyết nhiều năm vấn đề thương mại không công bằng có hại và bảo vệ hàng tỷ đô-la đầu tư vào sản xuất cũng như chuỗi cung ứng mới về năng lượng mặt trời của Hoa Kỳ.”

(Theo VOA Việt ngữ)