Trong hình ảnh này từ video do NASA cung cấp, các kỹ thuật viên trong phòng thí nghiệm kiểm tra mẫu thiên thạch được lấy  từ sứ mệnh Osiris-Rex, của NASA, sau khoang tàu vũ trụ hạ cánh xuống Khu thử nghiệm và huấn luyện Utah, của Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ, vào Chủ nhật, ngày 24 tháng 9 năm 2023. Mẫu thiên thạch này được được thu thập từ tiểu hành tinh Bennu vào tháng 10 năm 2020. (NASA qua AP). Nguồn: AP

Mẫu đất được đào lên từ bề mặt của một tiểu hành tinh và được giao cho các nhà khoa học ngay sau khi khoang tàu vũ trụ bung dù đáp xuống một sa mạc ở tiểu bang Utah, Hoa Kỳ. Chuyến đáp xuống này được NASA phát hình trực tiếp khép lại sứ mệnh kéo dài sáu năm hợp tác giữa cơ quan vũ trụ Hoa Kỳ và trường Đại học Arizona.

Một khoang tàu vũ trụ của NASA vừa trở về Trái đất mang theo mẫu đất lớn nhất từng được đào lên từ bề mặt của một tiểu hành tinh tên là Bennu .

Con tàu vũ trụ đã thành công khi bay xuyên qua bầu khí quyển Trái đất vào hôm 24 tháng 9 và bung dù đáp xuống sa mạc Utah để giao mẫu thiên thể cho các nhà khoa học.

Khoang tàu vũ trụ không người lái này được phóng ra từ tàu vũ trụ robot Osiris-Rex khi tàu mẹ đi ngang qua Trái đất ở vị trí cách trái đất 108.000 km, và khoang tàu đã hạ cánh an toàn xuống một địa điểm ấn định ở phía tây Thành phố Salt Lake, ở tiểu bang Utah, Hoa Kỳ. Đây là khu vực rộng lớn thuộc sự quản lý của quân đội Hoa Kỳ chuyên dùng cho các công tác Huấn luyện và Thử nghiệm.

Đồng điều tra viên của sứ mệnh Osiris-Rex, Danny Glavin nói với NASA rằng có thể có nhiều điều bất ngờ được tìm thấy trong số các mẫu vật mà khoang tàu mang về.

"Nhiệm vụ chúng tôi là tìm kiếm những vật chất cơ bản cấu tạo nên sự sống, và chúng tôi nghiên cứu các tiểu hành tinh mà chúng tôi nghĩ nó có những thứ tương tự như Bennu. Do đó, tôi rất mong sẽ tìm thấy các hợp chất hữu cơ sinh học axit amin, các chất cơ bản tạo ra chất đạm protein, đường, nguồn năng lượng cho sự sống, và cấu trúc cơ bản của ni-tơ nucleobase cũng như các phần của mã di truyền từ mẫu vật này. Kinh nghiệm cho tôi biết là sẽ có rất nhiều điều bất ngờ và ngạc nhiên thuq vị khi phân tích mẫu vật. Hãy chờ xem Bennu nói gì với chúng ta."

Chuyến hạ cánh - được NASA cho phát hình trực tiếp - khép lại sứ mệnh kéo dài sáu năm hợp tác giữa cơ quan vũ trụ Hoa Kỳ và Đại học Arizona.

Mẫu đất mà khoang tàu mang về là mẫu đất thứ ba lấy từ tiểu hành tinh Bennu và là mẫu lớn nhất từng được đem về Trái đất để phân tích, sau hai sứ mệnh tương tự của cơ quan vũ trụ Nhật Bản kết thúc vào năm 2010 và 2020.

Từ ba năm này, Osiris-Rex bắt đầu thu thập mẫu vật của Bennu, một tiểu hành tinh nhỏ giàu carbon được phát hiện vào năm 1999.

Bennu là một thiên thạch được phân loại là "vật thể gần Trái đất" vì nó có quỹ đạo tương đối gần hành tinh của chúng ta cứ sau sáu năm, dù bay gần vậy nhưng khả năng xảy ra một vụ va chạm được coi là rất nhỏ.

Quản trị viên NASA Bill Nelson nói rằng thành công của nhóm Osiris-Rex sẽ giúp cho các nhà khoa học có cơ hội tìm hiểu về sự hình thành của vũ trụ.

"Nó sẽ giúp các nhà khoa học nghiên cứu sự hình thành hành tinh, mở rộng sự hiểu biết của chúng ta về các tiểu hành tinh mà có thể có tác động đến Trái đất. Nó giúp chúng ta hiểu sâu hơn về nguồn gốc của hệ mặt trời và sự hình thành của nó."

Các mẫu vật này được cho là những khối cơ bản và nguyên sơ còn sót lại từ buổi bình minh của hệ mặt trời của chúng ta.

Osiris-Rex bắt đầu thực hiện sứ mệnh của mình vào năm 2016.

Hai năm sau, nó đến được Bennu và vào năm 2020 nó bắt đầu thu thập mẫu vật từ Bennu. Osiris-Rex dùng một cái máy hút dài để hút bụi và sỏi từ tảng đá vũ trụ nhỏ có hình tròn này để đưa về trái đất.

Vào thời điểm quay trở lại, thì Osiris-Rex đã đi được 6,2 tỷ km.

Giám đốc Trung tâm Khoa học Goddard của NASA, MaKenzie Lystrup, giải thích tầm quan trọng của kỹ thuật hệ thống đối với sự thành công của sứ mệnh này.

"Kỹ thuật hệ thống rất quan trọng. Và đó là một trong những điều mà Goddard thực sự mang đến. Kỹ thuật hệ thống có nghĩa là chúng tôi tính đến mọi thứ trong sứ mệnh này, từ ý tưởng khoa học, đến việc phóng con tàu, điều phối hạ cánh trên trái đất. Phải bảo đảm rằng tất cả các thiết bị đều phối hợp nhịp nhàng cùng nhau, để tàu vũ trụ giao tiếp thành công với các thiết bị và thực hiện công việc của nó khi nó ở Bennu. Tất cả những điều đó đòi hỏi phải thực sự hiểu biết về toàn bộ hệ thống. Do đó mà khi nói về kỹ thuật hệ thống, chúng tôi thực sự đang nói về tính bao quát, toàn diện mà các nhà khoa học và kỹ sư của chúng tôi đưa ra."

Hai mươi phút sau khi thả khoang tàu mang mẫu vật về trái đất, Osiris-Rex đã hoàn thành nhiệm vụ đầu tiên, hiện nay nó được đổi tên thành Osiris-Apex, để bắt đầu nhiệm vụ tiếp theo là nhắm vào một tiểu hành tinh khác.

Lori Glaze, Giám đốc Ban Khoa học Hành tinh của NASA, giải thích.

"Hiện giờ tàu vũ trụ đã thành công khi phóng khoang tàu về trái đất, khoảng 20 phút sau lần phóng đó chúng tôi hiện đang tái sử dụng con tàu vũ trụ cho một nhiệm vụ mới gọi là OSIRIS-APEX, trong đó APEX là viết tắt của 'Apophis Explorer'. OSIRIS-APEX sẽ bắt đầu nhiệm vụ mới của mình là khám phá tiểu hành tinh Apophis khi nó bay ngang qua trái đất vào năm 2029."

Osiris-Apex sẽ mất thời gian khoản 6 năm để đến được tiểu hành tinh Apophis cho đến năm 2029.

Phát biểu trong chương trình phát trực tiếp của NASA, bà Glaze cũng đã cung cấp thêm thông tin chi tiết về một số sứ mệnh sắp tới của Osiris-Apex.

"Hai ngày nữa vào ngày 26 tháng 9, là ngày kỷ niệm một năm của một sứ mệnh nhỏ mà bạn có thể đã nghe nói đến vào năm ngoái được gọi là cuộc thử nghiệm chuyển hướng tiểu hành tinh kép. sứ mệnh này chứng minh cho thấy lần đầu tiên con người có khả năng làm chệch hướng đường đi của một tiểu hành tinh. Thật tuyệt vời phải không? Và sắp tới vào ngày 5 tháng 10 là sự ra mắt của một sứ mệnh mang có tên Psyche, trong đó con tàu vũ trụ của chúng ta sẽ đến thăm tiểu hành tinh đặc biệt tên là Psyche. Psyche là một trong khoảng chín tiểu hành tinh mà chúng tôi nghĩ cấu trúc chủ yếu của nó là kim loại, vì nó có có hàm lượng sắt và niken rất cao. Và khoảng một tháng sau, vào ngày 1 tháng 11, nó sẽ tiếp cận một tiểu hành tinh có tên là Lucy khi Lucy bay ngang qua tàu vũ trụ của của chúng ta, cuối cùng nó sẽ ghé thăm một chuổi các thiên thạch mà dẫn đầu là thiên thạch lớn nhất có tên Trojan. Chuổi các thiên thạch này bay xung quanh Sao Mộc trong quỹ đạo mặt trời. Rồi đến tháng 11 tàu vũ trụ sẽ bay ngang qua một tiểu hành tinh tên là Dinkinesh có quỹ đạo bay ở vành đai chính của sao Mộc."

Khoang tàu mà Osiris-Rex phóng xuống trái đất được máy bay trực thăng câu về đặt trong một phòng sạch được thiết lập tạm thời tại khu vực nghiên cứu và thử nghiệm của quân đội Hoa Kỳ ở Utah .

Các mẫu đất đá từ tiểu hành tinh Bennu dự kiến sẽ được đưa đến một phòng thí nghiệm mới tại Trung tâm Vũ trụ Johnson của NASA ở Houston.