.png)
CSIRO (Tổ chức Nghiên cứu Công Nghiệp và Khoa Học Úc) đã cảnh báo rằng siêu vi khuẩn có thể sớm kháng lại tất cả các loại kháng sinh ở Úc. Nguồn: Getty/AFP/William West
Siêu vi khuẩn có thể giết chết hàng chục triệu người mỗi năm vào năm 2050, và là một trong những mối lo ngại cấp bách nhất về sức khỏe cộng đồng của Tổ chức Y tế Thế giới. Vậy siêu vi khuẩn là gì và chúng ta có thể làm gì để ngăn chặn nguy cơ nhiễm trùng đe dọa đến tính mạng?
Có những lo ngại về một “đại dịch thầm lặng” liên quan đến tình trạng kháng thuốc kháng sinh, dẫn đến siêu vi khuẩn có thể giết chết hàng triệu người trên toàn cầu trong nhiều thập niên tới.
Một báo cáo mới do CSIRO công bố hôm thứ Ba đã cảnh báo rằng Úc phải hành động ngay lập tức nếu không muốn bị đẩy trở lại thời điểm mà các bệnh nhiễm trùng phổ biến có thể gây chết người.
Tổ chức Y tế Thế giới đã liệt kê tình trạng kháng thuốc kháng sinh (AMR) là một trong những mối quan tâm hàng đầu về sức khỏe cộng đồng.
Nếu không được kiểm soát, ước tính nó sẽ gây ra 10 triệu ca tử vong hàng năm vào năm 2050 và khiến 24 triệu người rơi vào cảnh nghèo khó trong thập niên tới.
Vậy siêu vi khuẩn là gì, chúng nguy hiểm như thế nào, và có thể làm gì để ngăn ngừa chúng?
Kháng thuốc kháng sinh là gì?
Kháng thuốc kháng sinh (Antimicrobial Resistance - AMR) là khi những loại thuốc dùng để ngăn ngừa và điều trị nhiễm trùng không còn hiệu quả.
Nếu không có các loại thuốc như thuốc kháng sinh hoặc thuốc kháng vi-rút, việc điều trị bệnh sẽ trở nên khó khăn hoặc thậm chí là không thể – khiến con người có nguy cơ không thể tự vệ trước các căn bệnh nghiêm trọng.
Việc lạm dụng hoặc sử dụng thuốc kháng sinh sai mục đích có thể dẫn đến việc thuốc trở nên vô hiệu đối với một số loại vi khuẩn, nghĩa là ngay cả những bệnh nhiễm trùng hoặc phẫu thuật đơn giản cũng trở nên vô cùng rủi ro.
Các loại phẫu thuật, từ sinh mổ đến hoá trị ung thư, đều sẽ trở nên nguy hiểm hơn với AMR.
Siêu vi khuẩn là gì?
Khi AMR trở thành mối lo ngại ngày càng tăng, siêu vi khuẩn (superbug) cũng trở thành một rủi ro nghiêm trọng. Siêu vi khuẩn là dạng vi khuẩn kháng tất cả các phương pháp điều trị hiện có và có thể gây nhiễm trùng đe dọa đến tính mạng.
Theo báo cáo của CSIRO, chúng có khả năng lây lan giữa các sinh vật sống trong môi trường y tế và nông nghiệp trước khi xâm nhập vào con người và động vật, gây ra “tác hại đáng kể”.
Báo cáo cũng nhấn mạnh những lo ngại trong một bản phúc trình của Liên Hiệp Quốc hồi đầu tháng này rằng siêu vi khuẩn có thể gây ra 10 triệu ca tử vong mỗi năm vào năm 2050, và gây thiệt hại cho nền kinh tế toàn cầu 148 ngàn tỷ đô-la.
.png)
-
AMR nguy hiểm như thế nào?
Khoảng 5.000 ca tử vong mỗi năm ở Úc và hơn 1,27 triệu ca tử vong trên khắp thế giới có liên quan đến AMR, theo CSIRO.
Nghiên cứu từ cơ quan khoa học quốc gia và Học viện Khoa học Công nghệ Úc nhấn mạnh sự cần thiết phải phối hợp tốt hơn để giải quyết vấn đề được mô tả là “đại dịch thầm lặng”.
Báo cáo có đoạn viết “AMR có khả năng vô hiệu hoá một số loại thuốc chống nhiễm trùng quan trọng nhất,”
“Mất đi các phương pháp điều trị kháng sinh hiệu quả chống nhiễm trùng sẽ là thảm họa đối với ngành y tế.”
Giải pháp là gì?
Nghiên cứu cho biết cần tập trung hơn vào công nghệ tiên tiến, thay vì phát triển thêm các loại thuốc kháng sinh mới.
Nhóm tác giả cũng kêu gọi nâng cấp hệ thống giám sát, quá trình sản xuất vắc-xin và xét nghiệm, cũng như ngăn chặn sự lây lan của siêu vi khuẩn thông qua việc cải tiến thiết kế của các môi trường có rủi ro cao như nông trại và bệnh viện.
Các ví dụ bao gồm nhà vệ sinh có khả năng phát hiện và xử lý các vi khuẩn có hại trước khi chúng tiếp cận nguồn nước, hoặc thuốc xịt khiến cho các bề mặt thay đổi màu sắc nếu có mầm bệnh.
Tác giả nghiên cứu Branwen Morgan cho hay “[Tình trạng kháng thuốc kháng sinh] có thể khiến một số loại thuốc chống nhiễm trùng quan trọng nhất trở nên vô hiệu, làm suy yếu y học hiện đại và khiến chúng ta dễ bị nhiễm trùng kháng thuốc,”
“Báo cáo này chỉ ra những thách thức và cơ hội chính để Úc cải thiện cách chúng ta ngăn ngừa, phát hiện, chẩn đoán và ứng phó với các bệnh nhiễm trùng kháng thuốc cũng như giảm thiểu tác động.”
Nghiên cứu về các loại thuốc kháng sinh mới đang được tiến hành, nhưng người ta lo sợ rằng chỉ như vậy thôi thì chưa đủ.
Các khuyến nghị khác bao gồm việc thành lập một cơ quan liên bang để theo dõi tình trạng kháng thuốc kháng sinh, xây dựng chính sách và tiêu chuẩn quốc gia, và tăng cường nâng cao nhận thức của công chúng.
Báo cáo cho biết “[Tình trạng kháng thuốc kháng sinh] không phân biệt ranh giới quốc gia, tiểu bang hoặc lĩnh vực,”
“Điều quan trọng là các giải pháp được thiết kế từ góc độ sức khoẻ, thừa nhận mối liên hệ không thể phủ nhận giữa con người, động vật và môi trường.”
“Đây sẽ là chìa khóa để bảo đảm rằng việc tạo ra giải pháp cho một lĩnh vực sẽ không làm nảy sinh thêm vấn đề ở một lĩnh vực khác”.
