Một y tá đang đo thân nhiệt của một người tại một phòng xét nghiệm Covid-19 ở Caloundra, Sunshine Coast. Nguồn: AAP
Có nhiều nguyên nhân khiến người ta rất khó kiểm soát coronavirus, trong đó trở ngại lớn nhất là virus này bắt chước các triệu chứng của những loại virus thông thường khác, bao gồm virus cúm. Tuy nhiên bằng chứng khoa học mới công bố cho thấy có một thứ tự nhất định trong quá trình xuất hiện các triệu chứng của Covid-19.
Dựa trên triệu chứng của 55,000 bệnh nhân, các nhà nghiên cứu cho rằng các triệu chứng coronavirus ban đầu thường xuất hiện theo một thứ tự đặc biệt đó là người bệnh bị sốt trước, sau đó tới ho, chóng mặt, buồn nôn và tiêu chảy.
Bài báo khoa học xuất bản trên tạp chí ‘Frontiers in Public Health’, do các nhà nghiên cứu thuộc trường đại học Nam California (USC), dựa trên triệu chứng của hơn 55,000 bệnh nhân được xác nhận nhiễm coronaviru
- Kết quả nghiên cứu ủng hộ quá trình kiểm tra nhiệt độ để phát hiện người sốt tại nơi công cộng và phòng khám.
- Các nhà nghiên cứu đưa ra giả thuyết rằng nếu bạn bị mắc bệnh cúm, thì triệu chứng đầu tiên là ho chứ không phải sốt.
- Kết quả cho biết thứ tự của các triệu chứng không khác nhau khi so sánh giữa những trường hợp coronavirus nhẹ và trường hợp trầm trọng.
Các nhà nghiên cứu cho rằng triệu chứng của coronavirus xảy ra theo một thứ tự đặc biệt như sau:
- Sốt
- Ho
- Chóng mặt và/hoặc nôn mửa
- Tiêu chảy
Thứ tự này hơi khác một chút so với các bệnh hô hấp khác, tuy nhiên chỉ cần một sự khác biệt quan trọng là có thể giúp phát hiện sớm coronavirus.
Các nhà nghiên cứu đưa ra giả thuyết rằng nếu bạn bị mắc bệnh cúm, thì triệu chứng đầu tiên là ho chứ không phải sốt.
Tuy nhiên họ khuyến nghị không nên phóng đại khả năng có thể phân biệt bệnh cúm và coronavirus ngay từ đầu, vì coronavirus dễ lây lan hơn bệnh cúm gấp hai tới ba lần.
Giáo sư y khoa và kỹ thuật y sinh Peter Kuhn, thuộc trường USC nói:
‘Thứ tự này đặc biệt quan trọng để nhận biết khi nào chúng ta có sự trùng lặp các chu kỳ bệnh như vừa bị cúm vừa bị nhiễm coronavirus’.
Ngoài ra, còn có một sự khác biệt nhỏ về thời gian của các triệu chứng coronavirus khi so sánh với Hội chứng Hô hấp Trung Đông (MERS) và Hội chứng Hô hấp Cấp tính (SARS).
Trong trường hợp nhiễm coronavirus, ống tiêu hoá trên bị ảnh hưởng trước ống tiêu hoá dưới, ngược lại với bệnh MERS và bệnh SARS.
Vì vậy các bệnh nhân Covid-19 thường buồn nôn và nôn mửa trước khi họ bị tiêu chảy.
Điều gì xảy ra nếu tôi còn thấy những triệu chứng khác?
Các nhà nghiên cứu dự đoán thứ tự này qua sự phân tích 55,924 trường hợp được xác nhận nhiễm coronavirus ở Trung Quốc.
Dữ liệu do Tổ chức Y tế Thế giới thu thập từ ngày 16/2 đến ngày 24/2/2020.
Họ cũng nghiên cứu thêm 1,099 bệnh nhân Covid-19 từ Trung Quốc, đã được sắp xếp theo mức độ trầm trọng của các triệu chứng khi nhập viện.
Kết quả cho biết thứ tự của các triệu chứng không khác nhau khi so sánh giữa những trường hợp coronavirus nhẹ và trường hợp trầm trọng.
Nghiên cứu cũng tập trung vào 4 triệu chứng khách quan mà bệnh nhân dễ xác nhận (và 4 triệu chứng này cũng thường gặp ở các căn bệnh hô hấp khác).
Tuy nhiên nghiên cứu cũng đi sâu phân tích các triệu chứng chủ quan hơn.
Sau đây là thứ tự nhất định và có khả năng xảy ra nhất khi có thêm các triệu chứng chủ quan được tính vào:
1. Sốt
2. Ho
3. Có khả năng bị đau họng, đau đầu hoặc đau nhức cơ bắp
4. Buồn nôn / nôn mửa
5. Tiêu chảy
Trong khi với bệnh cúm, thứ tự các triệu chứng thường xảy ra như sau:
1. Ho hoặc đau nhức cơ bắp
2. Đau đầu
3. Đau họng
4. Sốt
5. Khả năng bị nôn mửa / buồn nôn và tiêu chảy
Nghiên cứu bỏ qua những trường hợp nhiễm bệnh mà không xuất hiện triệu chứng
Khoa học gia Sacha Stelzer-Braid là một chuyên gia về virus học thuộc trường đại học NSW. Bà nói những bằng chứng mới này phù hợp và một lần nữa khẳng định những nghiên cứu trước đây về sự phát hiện các triệu chứng coronavirus:
‘Thứ tự các triệu chứng mà các tác giả công bố có ý nghĩa liên quan đến quá trình phản ứng và miễn dịch của cơ thể.
Sốt xảy ra đầu tiên bởi vì đó là phản ứng miễn dịch của cơ thể bạn đối với coronavirus và virus này có thể lây nhiễm qua đường mũi của bạn trước tiên, và sau đó di chuyển đến phổi, gây ra các cơn ho.
Sau đó, coronavirus có thể di chuyển đến các tế bào khác trong cơ thể phù hợp để chúng sống sót và phát triển, bao gồm các tế bào trong hệ tiêu hóa, vì vậy gây ra các triệu chứng về dạ dày bao gồm tiêu chảy.’
Tuy nhiên, Tiến sĩ Stelzer-Braid khuyến cáo cần phải thận trọng khi dựa vào nghiên cứu này vì dữ liệu thu thập chủ yếu dựa trên các bệnh nhân đã nhập viện, nghĩa là họ đã bị bệnh một thời gian đủ lâu để các triệu chứng có thể phơi bày.
Bà nói có rất nhiều mức độ nhiễm bệnh coronavirus cũng như mọi người không nên chỉ dựa vào những triệu chứng căn bản này.
Bà nói thêm rằng nghiên cứu cũng không cung cấp bằng chứng về những người nhiễm coronavirus mà không hề xuất hiện bất kỳ triệu chứng nào.
Tỷ lệ các trường hợp không xuất hiện triệu chứng so với trường hợp nhiễm có triệu chứng thực sự vẫn còn trong thời gian nghiên cứu, tuy nhiên một số nghiên cứu đã ước tính khoảng 40% số ca nhiễm sẽ không bao giờ phát triển bất kỳ triệu chứng nào.
Tuy nhiên, theo tiến sĩ Stelzer-Braid đóng góp lớn nhất của nghiên cứu mới này là khi kết luận rằng sốt thường là triệu chứng đầu tiên, thì một lần nữa xác nhận rằng việc kiểm tra nhiệt độ tại những nơi công cộng là một phương pháp kiểm tra hữu ích.
Trong bài báo, các tác giả khẳng định rằng:
‘Để làm chậm sự lây lan của Covid-19, kết quả của nghiên cứu ủng hộ việc kiểm tra nhiệt độ để phát hiện người bị sốt trước khi cho phép họ đi vào các trung tâm hoặc nơi công cộng, cũng như những người bị sốt nên ngay lập tức tìm đến cơ sở y tế để được chẩn đoán và theo dõi’.
