​Phóng viên quốc tế trước khu vực căn cứ không quân Elmendorf- Alaska, chờ đợi thượng đỉnh Trump-Putin. Ảnh ngày 15/08/2025. AP - Jae C. Hong

Một ngày trước thượng đỉnh tại Alaska với tổng thống Nga Vladimir Putin, hôm qua, 14/08/2025, nguyên thủ Mỹ Donald Trump cho biết rủi ro thất bại của cuộc gặp này là « 25% ». Theo một nguồn tin thân cận với điện Cẩm Linh, Nga có thể sẽ có một số thỏa hiệp với Mỹ để tránh bị trừng phạt.

Theo Reuters, trả lời phỏng vấn đài Fox Radio, tổng thống Mỹ hy vọng cuộc họp thượng đỉnh tại Alaska sẽ dẫn đến một cuộc gặp thứ hai « rất quan trọng » giữa hai lãnh đạo Nga, Ukraine, cho phép đúc kết một thỏa thuận hòa bình. Tuy nhiên, theo ông, có xác suất « 25% » là thượng đỉnh Alaska « không thành công ».

Ông Trump một lần nữa nhắc lại việc trao đổi lãnh thổ, nhân nhượng về biên giới là cần thiết cho thành công của cuộc gặp, nếu có, giữa tổng thống Nga và tổng thống Ukraine. Tổng thống Mỹ đe dọa sẵn sàng áp đặt thêm biện pháp trừng phạt với Nga, nếu cuộc gặp tại Alaska thất bại.

Một nguồn tin thân cận với điện Cẩm Linh, xin ẩn danh, cho Reuters biết là hai bên « sẽ phải thống nhất được một số điều khoản vào ngày mai (15/8), vì Putin không thể từ chối đáp ứng những đòi hỏi của tổng thống Trump (do áp lực trừng phạt) ». Hãng tin Anh Quốc cho hay, hôm qua, lãnh đạo Nga để ngỏ viễn cảnh hai bên công bố một thỏa thuận về kiểm soát võ khí nguyên tử mới để thay thế thỏa thuận dự kiến sẽ hết hạn vào tháng Hai tới.

Tổng thống Ukraine trong chuyến công du Luân Đôn hôm qua đã thảo luận chi tiết với thủ tướng Anh Quốc, Keir Starmer, về « các bảo đảm an ninh có thể mang lại hòa bình thực sự lâu dài nếu Mỹ thành công gây sức ép buộc Nga chấm dứt các cuộc giết chóc và tham gia vào các hoạt động ngoại giao thực chất và thiết thực. »

Người dân Ukraine bi quan 

Trước cuộc gặp giữa Donald Trump và Vladimir Putin, Ukraine đã liên tục họp trực tuyến với các đồng minh của Kyiv nhằm thể hiện một lập trường thống nhất : vận mệnh Ukraine không thể được định đoạt mà không có sự tham gia của Kyiv, cũng như nếu không có một lệnh ngừng bắn với Nga. Đối với người dân Ukraine, bị ảnh hưởng trực tiếp bởi chiến sự, cơ hội để hội nghị thượng đỉnh này thành công là một viễn cảnh xa vời.

Từ Kyiv, thông tín viên Emmanuelle Chaze tường trình :

Tại thủ đô Ukraine, nơi mà người dân luôn sống với báo động phòng không, viễn cảnh về một lệnh ngừng bắn với Nga dường như còn rất xa vời. Đối với người dân Kyiv, việc tổ chức một cuộc họp về Ukraine mà không có sự tham gia của đại diện nước này là điều khiến họ vô cùng lo lắng, theo chia sẻ của ba cư dân tại đây : Yevhenia, Maria và Ivan.

Yevhenia nói : « Lời tôi nói có thể bị kiểm duyệt. Tôi nghĩ hội nghị không có sự tham gia của tổng thống Ukraine không phải là điều tốt lành. Không thể tổ chức cuộc họp nào với chính quốc gia đã tấn công Ukraine nhằm chấm dứt chiến tranh, cho dù trước đó đã có nhiều hội nghị cấp cao với Nga. »

Maria than phiền : « Tôi nghĩ hội nghị này sẽ không mang lại điều gì tốt đẹp. »

Ivan tiếp lời : « Mọi chuyện thật là rối ren và bất an. »

Maria nói tiếp : « Cứ như thể họ (Trump và Putin) sẽ tự giải quyết mọi thứ với nhau, còn Ukraine thì bị gạt bỏ hoàn toàn. »

Ivan đặt câu hỏi : Làm sao có thể gặp một quái nhân như Putin chứ ? Cả thế giới đều thấy rõ, thấy tất cả mọi thứ đều nhuốm máu, và ông ta vẫn yên vị trong điện Cẩm Linh suốt 25 năm qua. Tôi thật không thể nào hiểu nổi, thật sự là không thể !

Những chia sẻ này cho thấy người dân Ukraine chủ yếu chỉ quan tâm đến những gì đang diễn ra trên chính lãnh thổ của họ, giữa chiến tuyến và những quả bom Nga vẫn đang tiếp tục rơi xuống dân thường. Thật khó để họ tin vào bất kỳ cuộc thảo luận nào liên quan đến Ukraine với chính bên xâm lược mà đại diện phía Kyiv lại không có mặt.

Quan điểm của Putin

Về phần mình, tổng thống Nga Vladimir Putin hôm qua đã có phát biểu về thượng đỉnh Alaska. Từ Moscow, thông tín viên Anissa El Jabri cho biết chi tiết :

« Vào 14 giờ hôm qua, giờ Moscow, gương mặt của Putin xuất hiện trên mọi kênh truyền hình Nga, và như thường lệ, không được báo trước. Tổng thống Nga phát biểu : « Xin chào ! Hôm nay tôi mời quý vị đến để thông báo với quý vị tiến độ các cuộc thương lượng về khủng hoảng Ukraine ».

Ngồi trang nghiêm bên một chiếc bàn, đối diện với Vladimir Putin, gợi nhắc lại hình ảnh hồi tháng 02/2022, là hội đồng an ninh của Nga, gồm tất cả những nhân vật quan trọng, như các lãnh đạo tình báo nội địa và đối ngoại, tham mưu trưởng các binh chủng, chỉ huy đội cận vệ của tổng thống, bộ trưởng Quốc Phòng và ngoại trưởng, đội ngũ lãnh đạo điện Cẩm Linh. Nhưng trái với cuộc họp trang trọng gần như để phát động chiến tranh, lần này còn có những nhân vật nắm trong tay chìa khóa của nền kinh tế Nga, như chủ tịch Ngân hàng trung ương, bộ trưởng Tài Chính, cũng như Kirill Dmitriev, lãnh đạo quỹ đầu tư trực tiếp của Nga, một người am hiểu nước Mỹ và gần như là người tiếp đón và đồng hành với đặc sứ của tổng thống Mỹ khi ông này đến Nga.

Tổng thống Putin phát biểu tiếp : « Thứ hai là, tôi muốn nói với quý vị về tình hình hiện nay với chính quyền Mỹ, theo tôi họ đang có những nỗ lực mạnh mẽ và chân thành để chấm dứt sự thù địch nhằm tạo ra các điều kiện cho một nền hòa bình bền vững, nếu chúng ta có thể đạt được các thỏa thuận về kiểm soát những loại vũ khí chiến lược phòng thủ ».

Những năm qua, đã có nhiều hiệp ước song phương về kiểm soát vũ khí đã bị từ bỏ, và đây là một chủ đề thương lượng mà điện Cẩm Linh thể hiện sự quan tâm ở mức cao nhất ».

Công luận Nga : Ẩn ý của việc chọn Alaska 

Trong khi đó, công luận Nga bình luận nhiều về việc lựa chọn một căn cứ quân sự gần Anchorage, làm nơi diễn ra đàm phán Trump - Putin. Theo thông tín viên RFI tại Moscow, trước hết, một số người ở Nga tỏ ra hân hoan : Vùng lãnh thổ này đã được Moscow bán cho Hoa Kỳ vào thế kỷ 19, nên việc chọn địa điểm này là một ẩn ý về việc hợp lý hóa yêu cầu của Nga về các vùng lãnh thổ đã chiếm được của Ukraine. Theo họ « đây là một ví dụ nổi bật cho thấy biên giới luôn có thể được vẽ lại ».

Youri Ouchakov, một chuyên gia ngoại giao của điện Cẩm Linh, chú ý đặc biệt đến căn cứ quân sự, nơi diễn ra cuộc gặp của hai nhà lãnh đạo. Căn cứ Elmendorf cũng là một biểu tượng của Chiến tranh Lạnh và những căng thẳng giữa Liên Xô và Hoa Kỳ.

Nhưng quan chức ngoại giao Youri Ouchakov nhấn mạnh là gần căn cứ này có 9 phi công Liên Xô được chôn cất tại một nghĩa trang tưởng niệm, cũng như có 2 quân nhân và 2 thường dân đã hy sinh trong khoảng thời gian từ năm 1942 đến năm 1945 khi vận chuyển các phi cơ từ Hoa Kỳ sang Liên Xô. Đối với ông, đó là một biểu tượng của « tình bác ái về quân sự giữa nhân dân 2 nước ». Đó là một biểu tượng quan trọng trong năm kỷ niệm 80 năm chiến thắng phát-xít Đức 2025.

Về tình hình chiến sự, theo báo cáo hàng ngày trên Facebook của bộ tổng tham mưu quân đội Ukraine, trong 24 giờ qua, đã có tổng cộng 149 vụ đụng độ giữa lực lượng võ trang hai bên. Giao tranh tiếp diễn, đặc biệt là theo hướng Kupiansk, nơi mà 5 cuộc tấn công của Nga đã bị đẩy lùi, và theo hướng Lyman, nơi Nga đã phát động tổng cộng 20 cuộc tấn công.

(Theo RFI)