Lực lượng an ninh Cuba bắt giữ những người tham gia biểu tình ngày 11/7. Ảnh: Getty
Nhóm ủng hộ dân chủ Cuba Decide xác nhận việc 57 người mất tích hoặc bị bắt giữ kể từ khi các cuộc biểu tình nổ ra khắp hòn đảo vào đêm Chủ nhật. Những người bị mất tích bao gồm các nghệ sĩ, nhà hoạt động hòa bình, linh mục. Nhiều người trong số họ chỉ trích chế độ độc tài, Breibart News đưa tin.
Cuba đã trải qua một làn sóng biểu tình trên toàn quốc vào Chủ nhật ngày 11/7, ảnh hưởng đến ít nhất 20 địa phương từ Pinar del Rio về phía Tây đến Santiago de Cuba, thủ phủ của tỉnh Oriente. Các báo cáo ước tính hàng nghìn người đã xuống đường, hô vang “tự do”, “Đả đảo chủ nghĩa cộng sản” và các khẩu hiệu chống chế độ khác. Các nhà chức trách chưa công bố bất kỳ ước tính chính thức nào về số lượng người biểu tình. Các cuộc biểu tình trên toàn quốc không được tổ chức bởi bất kỳ nhóm chỉ đạo nào, vì vậy không thể xác định được có bao nhiêu người Cuba xuống đường biểu tình.
Để hành động phản ứng lại các cuộc biểu tình, Đảng Cộng sản đã kêu gọi nội chiến, kêu gọi dân thường tấn công bằng bạo lực bất cứ ai tham gia biểu tình.
“Đây là lý do tại sao chúng tôi kêu gọi tất cả những người cách mạng của đất nước chúng tôi, tất cả những người cộng sản, hãy xuống đường ở bất cứ nơi nào đang diễn ra những hành động khiêu khích này ngày hôm nay, kể từ bây giờ cho đến khi nào kết thức”, ông Miguel Díaz-Canel, chủ tịch nước và thay mặt cho chế độ độc tài Castro, phát biểu trên truyền hình vào cuối ngày Chủ nhật 11/7.
Người dân Cuba đã ghi nhận nhiều trường hợp các nhân viên an ninh nhà nước bắn đạn thật vào đám đông và đánh người biểu tình bằng gậy bóng chày và các vũ khí khác trên khắp đất nước. Các nhân chứng cũng ghi lại việc sử dụng hơi cay và các thiết bị đàn áp bạo động khác.
Thứ Hai ngày 12/7, Cuba Decide, một tổ chức ủng hộ việc thay thế chế độ chuyên quyền của Đảng Cộng sản đàn áp bằng hệ thống dân chủ dựa trên bầu cử, đã công bố danh sách người mất tích và nêu rõ, đó chỉ là những người mà họ có thể xác nhận chắc chắn là đã mất tích hoặc bị cảnh sát giam giữ vào lúc 10 giờ sáng Thứ Hai (giờ địa phương).
Đứng đầu danh sách là mục tiêu đàn áp lâu năm của Castro: José Daniel Ferrer, người đứng đầu tổ chức bất đồng chính kiến lớn nhất ở Cuba, Liên minh Yêu nước Cuba (UNPACU). Mặc dù UNPACU không ghi nhận việc tổ chức bất kỳ cuộc biểu tình nào trong số này, nhưng nó đã đặt nền tảng trong nhiều năm để thực hiện hội họp ôn hòa trên đảo với cái giá phải trả ông Ferrer bị bắt giữ. Ông Ferrer biến mất gần đây nhất vào tháng 10/2019 sau khi tổ chức một cuộc biểu tình chống chính quyền một tháng trước đó để kỷ niệm ngày lễ của Đức Mẹ Bác ái, vị thánh bảo trợ của Cuba. Ông ta tái xuất vào tháng 4/2020, rõ ràng đã phải chịu đựng sự tra tấn bởi chế độ độc tài và gặp một số vấn đề sức khỏe trong thời gian bị cảnh sát giam giữ. Cảnh sát không bao giờ biện minh cho ông Ferrer hoặc gia đình ông về khoảng thời gian dài phải ở tù.
Cũng mất tích vào thời điểm báo chí sau cuộc biểu tình hôm Chủ nhật là Cha đạo Castor José Álvarez Devesa, một linh mục Công giáo đã dành nhiều năm vận động cho việc chấm dứt chế độ độc tài ở Cuba. Cha Álvarez là một trong ba linh mục đứng đằng sau bức thư nổi tiếng năm 2018 gửi Chủ tịch Cuba khi đó là Raúl Castro để đòi quyền bầu cử dân chủ ở Cuba. Ông cũng sử dụng vị trí giáo sĩ của mình để thúc giục một quá trình chuyển đổi hòa bình khỏi chủ nghĩa cộng sản. Các báo cáo hôm thứ Hai cho biết cơ quan an ninh nhà nước Cuba đã đánh đập Cha Álvarez tại quê hương Camagüey, khiến đầu ông ta bị thương đẫm máu. Sau đó, ông mất tích. Hiện tại, không ái có thể biết ông Álvarez đang ở đâu.
Luis Manuel Otero Alcántara, người đã nhiều lần bị bắt và là người đứng đầu của một nhóm đứng đầu bất đồng chính kiến ở Havana, Phong trào San Isidro, cũng mất tích vào thời điểm báo chí. Nhóm của ông Otero phải chịu trách nhiệm về cuộc biểu tình lớn nhất trong cả nước, trận bão tấn công Bộ Văn hóa ở Havana vào tháng 11/2020. Cuộc biểu tình đó một phần là để phản ứng lại vụ bắt giữ bạo lực một thành viên khác của Phong trào San Isidro, ca sĩ nhạc rap Denis Solís, người đã nhận bản án 8 tháng tù giam vì tội “thiếu tôn trọng” cảnh sát. Cảnh sát đã vào căn hộ của Solís một cách bất hợp pháp, khiến anh yêu cầu viên cảnh sát rời khỏi nhà mình. Solís đã quay phim sự việc này.
Trong bối cảnh hàng chục người biểu tình mất tích, cảnh sát Cuba đã thả Solís vào hôm thứ Hai. Nhiều thành viên khác của San Isidro xuất hiện trong danh sách những người mất tích và bị giam giữ của Cuba Decide.
Kênh truyền thông độc lập 14 y Medio do các nhà báo Cuba điều hành trên hòn đảo, những người thường xuyên phải đối mặt với việc bắt giữ và đàn áp - hôm thứ Hai đưa tin rằng một số khu vực lân cận của Cuba đang bị cảnh sát truy quét từng nhà. Các nhà chức trách, theo ghi nhận, đã bắt đầu đến các khu dân cư trong những giờ đầu của ngày thứ Hai để tìm kiếm những người tham gia vào các cuộc biểu tình, nhằm tước bỏ quyền tự do của họ, các nhân chứng cho biết.
.jpg)
Lực lượng an ninh Cuba bắt giữ những người tham gia biểu tình ngày 11/7. YAMIL LAGE/AFP via Getty Images
Một thanh niên ở Artemisa, Greater Havana, nói với kênh truyền thông với điều kiện giấu tên rằng “Trong khu phố của tôi, họ đã bắt đi hai người trẻ tuổi. Kể từ hôm Chủ nhật, khi tôi tham gia cuộc biểu tình, tôi đang đợi họ đến đón đi”.
Ramón Espinosa, một nhiếp ảnh gia của hãng tin AP đã bị thương khi đang đưa tin về các cuộc biểu tình. Ảnh: Getty
Tại Camaguey, nơi Cha Álvarez mất tích, người dân báo cáo việc sử dụng rộng rãi “lực lượng đặc biệt” để ngăn chặn các cuộc biểu tình, bao gồm cả quân đội dùng súng bắn vào người biểu tình và làm bị thương nhiều người. Ở những nơi khác, cảnh sát đã tấn công các nhà báo; một cuộc phản ứng đẫm máu khiến cho nhiếp ảnh gia Ramón Espinosa của Associated Press bị thương ở mặt và đẫm máu. Các nhiếp ảnh gia quốc tế khác đã ghi lại cảnh cảnh sát mặc quân phục dùng máy quay camera của họ đánh vào mặt nhà báo Espinosa.
BBC đưa tin, trước tình hình bất ổn hiếm có, Chủ tịch Miguel Díaz-Canel đã phát biểu trước quốc gia trong một chương trình phát sóng trên truyền hình và đổ lỗi cho Mỹ về tình trạng hỗn loạn. Ông gọi các biện pháp trừng phạt của Mỹ đối với Cuba - đã được áp dụng dưới nhiều hình thức khác nhau kể từ năm 1962 - là một "chính sách bóp nghẹt kinh tế".
Ông Díaz-Canel cho biết những người biểu tình là lính đánh thuê được Mỹ thuê để gây bất ổn cho đất nước Cuba, đồng thời kêu gọi những người ủng hộ ông hành động để bảo vệ cuộc cách mạng - ám chỉ cuộc nổi dậy năm 1959 mở ra sự cai trị của Cộng sản.
Chủ tịch nước Cuba kêu gọi "Lệnh chiến đấu đã được đưa ra - hãy xuống đường, các nhà cách mạng!"
Nhà ngoại giao hàng đầu của Mỹ về Mỹ Latinh, Julie Chung, đã tweet: "Chúng tôi vô cùng lo ngại về 'những lời kêu gọi chiến đấu".
Mỹ - quốc gia có lịch sử thù địch hàng chục năm với Cuba - cho biết họ đứng về phía người dân Cuba, đồng thời kêu gọi những người trong chính phủ kiềm chế bạo lực và lắng nghe người dân.
Tổng thống Mỹ Joe Biden cho biết trong một tuyên bố "Người dân Cuba đang dũng cảm khẳng định các quyền cơ bản và phổ biến".
Nhưng Tổng thống Venezuela Nicolás Maduro cam kết "hỗ trợ tất cả" cho chủ tịch Cuba và "chính phủ cách mạng" của hòn đảo. Chính phủ của ông Maduro là đồng minh thân cận của Cuba.
Đài BBC cho hay cả Mexico và Nga đều cho biết, không quốc gia nào khác được can thiệp vào công việc nội bộ của Cuba.
