Một gian hàng của tập đoàn công nghiệp Hàng không - Không gian Israel tại Hội chợ Triển lãm Hàng không Dubai, Các Tiểu Vương Quốc Ả Rập Thống Nhất, ngày 13/11/2023. AP - Jon Gambrell
Theo báo Israel Haaretz, hôm ngày 02/03/2025, công ty Israel Aerospace Industries (IAI) đã đạt được thỏa thuận bán hai vệ tinh do thám cho cơ quan tình báo quân sự Việt Nam với tổng trị giá hơn 680 triệu đô-la. Các nguồn tin từ bộ Quốc Phòng Israel cho biết, thỏa thuận song phương của IAI với bộ Quốc Phòng Việt Nam đã kéo dài từ nhiều năm và trải qua nhiều thăng trầm.
Theo bài « Lo ngại Trung Quốc, Việt Nam mua hai vệ tinh gián điệp từ Israel », với thỏa thuận nói trên, công ty Israel sẽ cung cấp cho Việt Nam một vệ tinh chụp ảnh quang học và một vệ tinh radar khẩu độ tổng hợp có thể cung cấp hình ảnh mặt đất ngay cả vào ban đêm, hoặc xuyên được hoàn toàn qua các lớp mây. Chi phí cho mỗi vệ tinh, không bao gồm các cơ sở phóng, là 300 triệu đô-la, mức giá mà một số chuyên gia vũ trụ đánh giá là « quá đắt ».
Hiện vẫn chưa rõ các vệ tinh do thám mà Việt Nam mua sẽ được phóng từ đâu. Các vệ tinh Israel đã được bán cho các chính phủ nước ngoài thường được phóng từ các địa điểm ở Kazakhstan, Ấn Độ và vùng Guyana thuộc Pháp ở Nam Mỹ.
Trong những thập niên gần đây, Việt Nam đã trở thành khách hàng được các nhà thầu quốc phòng Israel săn đón. Hà Nội đã mua thiết bị với tổng trị giá khoảng 2 tỷ đô-la từ các công ty Israel.
Mặc dù thỏa thuận đã được ký kết, các nguồn tin tại bộ Quốc phòng Israel cho Haaretz biết rằng hợp đồng này vẫn có thể có vấn đề. Theo các nguồn tin công nghiệp quốc phòng Israel, Việt Nam là một khách hàng khó tính và nhiều thỏa thuận với quốc gia này thường không được thực hiện do bất đồng giữa giới lãnh đạo chính trị và quốc phòng của Việt Nam, hoặc do áp lực từ các nhà thầu quốc phòng Pháp hoặc Mỹ, được chính phủ của họ hỗ trợ.
Trong vụ mua bán vệ tinh do thám này, công ty IAI phải đối mặt với các cạnh tranh từ công ty Thales của Pháp, và Lockheed Martin của Mỹ, được chính quyền hai nước hỗ trợ. Trong giai đoạn đầu, Nga cũng từng chào bán vệ tinh với mức giá hời.
Theo báo Israel, chủ trương mua sắm thiết bị nói trên của Việt Nam xuất phát từ mối quan ngại của đất nước này đối với Trung Quốc, nước láng giềng phía bắc, tại Biển Đông. Tại khu vực này, Trung Quốc thường xuyên uy hiếp tàu cá của Philippines và chiếm lĩnh nhiều rạn san hô và bãi cạn ở các khu vực tranh chấp mà Việt Nam và Philippines cũng tuyên bố chủ quyền.
(Theo RFI)
