Tổng thống Nga Vladimir Putin (P) và lãnh đạo Bắc Hàn Kim Jong Un tại phi trường quốc tế Bình Nhưỡng, Bắc Hàn, ngày 19/06/2024. AP - Gavriil Grigorov

Diễn tiến cuộc chiến tranh Ukraine từ nửa cuối tháng 10/2024 đặc biệt thu hút sự chú ý của phương Tây với thông tin có nhiều binh sĩ Bắc Hàn hiện diện tại Nga, nhất là ở vùng biên Koursk, gần nơi do quân Ukraine đang kiểm soát từ hồi tháng Tám. Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken hôm 31/10 cảnh báo, khoảng 8.000 lính Bắc Hàn có thể tham chiến trong những ngày tới cùng với binh sĩ Nga chống quân Ukraine.

Đã có nhiều câu hỏi đặt ra về hiệu quả, khả năng chiến đấu thực sự của binh lính Bắc Hàn bên cạnh các lực lượng Nga và nguy cơ « quốc tế hóa » chiến tranh Ukraine. Tuy nhiên, một câu hỏi khác không kém phần quan trọng là tại sao lãnh đạo Bắc Hàn, Kim Jong Un, lại điều quân đi tham chiến ở Ukraine? Chế độ Bình Nhưỡng sẽ được hưởng lợi gì từ cuộc chiến này?

Trên đài RFI Pháp ngữ ngày 31/10/2024, Théo Clément, chuyên gia nghiên cứu độc lập về sự phát triển kinh tế của Bắc Hàn, nhấn mạnh đến mối lợi kinh tế cho chế độ Bình Nhưỡng khi điều quân tham gia chiến tranh Ukraine. Theo ông, đây là một tính toán rất thực dụng và mang tính cơ hội của Bắc Hàn, chủ yếu để có được sự hỗ trợ tài chính từ chế độ Putin. Ngoài ra, Bắc Hàn rất cần dầu lửa và nhiều nguyên liệu phục vụ sản xuất.

Báo chí phương Tây nói nhiều đến mối lợi kinh tế này khi tố cáo Bắc Hàn « đẩy quân đến chỗ chết ». Báo Pháp Libération ngày 29/10 trích dẫn Benjamin A. Angel, giáo sư về quan hệ quốc tế tại đại học Dankook của Nam Hàn, đặc biệt nhấn mạnh đến việc chế độ Kim Jong Un « có thể trực tiếp được hưởng lợi về tiền, với các khoản tiền chuyển từ Nga, giống như trường hợp Nam Hàn được nhận tiền từ Hoa Kỳ nhờ điều quân sang tham chiến trong Chiến tranh Việt Nam ». 

Báo Thụy Sĩ Tribune de Geneve nhận định đó là « một món hời cho Bình Nhưỡng », và trích dẫn Edward Howell, chuyên gia về Bắc Hàn, thuộc Đại học Oxford của Anh, cho rằng nhờ việc điều quân đi tham chiến bên cạnh các lực lượng Nga, Bình Nhưỡng được bảo đảm là sẽ được Moscow giúp lách các lệnh trừng phạt của Tây phương.

Nếu đúng là lính Bắc Hàn tham chiến tại vùng biên Koursk của Nga hay trên lãnh thổ Urkaina, thì đây sẽ là lần đầu tiên kể từ năm 1948, khi thành lập chế độ, Bình Nhưỡng điều động một số lượng lớn binh sĩ đi tham chiến ở bên ngoài. Báo Pháp Courrier International, trích dịch bài của báo Nhật Asahi Shimbun, cho biết, theo phân tích của một viên chức cấp cao của Nam Hàn, khi điều quân ra mặt trận Ukraine, Bắc Hàn hy vọng ngoài sự hỗ trợ về tài chính, kinh tế, còn được Nga hỗ trợ phát triển hỏa tiễn và vũ khí nguyên tử, vệ tinh quân sự, cũng như hiện đại hóa các loại vũ khí. Ngoài ra, đồng minh Nga, thành viên thường trực của Hội Đồng Bảo An có quyền phủ quyết, có thể dễ dàng giúp Bắc Hàn tránh các lệnh trừng phạt của Liên Hiệp Quốc.

Nhìn xa hơn nữa, Tetsuo Kotani, chuyên gia an ninh quốc tế, giáo sự tại đại học Meikai của Nhật, thậm chí lưu ý là cần phải đề phòng nguy cơ quân đội Nga sẽ can dự để hỗ trợ đồng minh Bình Nhưỡng trong trường hợp một ngày nào đó xung đột quân sự nổ ra trên bán đảo Triều Tiên.

Một mối lợi khác về quân sự cho Bắc Hàn là kinh nghiệm chiến đấu, cơ hội cọ xát với chiến tranh hiện đại. Các sĩ quan Bắc Hàn có thể sẽ thu được những kinh nghiệm quý báu về tác chiến của pháo binh hoặc bộ binh, về các loại vũ khí của phương Tây được sử dụng trên chiến trường Ukraine, mà theo báo Thụy Sĩ Tribune de Genève, trong đó có một số vũ khí cũng được Nam Hàn sử dụng.

(The RFI Việt ngữ)