Bộ trưởng Quốc Phòng Nhật Bản Gen Nakatani phát biểu tại diễn đàn Shangri-La ở Singapore, ngày 31/05/2025. AP - Anupam Nath

Sau cuộc họp ngày 31/05/2025 tại Singapore, bộ trưởng Quốc Phòng Nhật Bản, Mỹ, Úc và Philippines ra tuyên bố chung bày tỏ “quan ngại sâu sắc” về những ý đồ đơn phương của Trung Quốc làm thay đổi nguyên trạng ở Biển Đông và Biển Hoa Đông. Bốn nhà lãnh đạo quốc phòng cũng nhất trí về tầm quan trọng phải duy trì thường xuyên các cuộc họp ở cấp bộ trưởng để tăng cường hợp tác, điều phối giữa bốn nước.

Cuộc họp giữa bộ trưởng Quốc Phòng Gen Nakatani của Nhật Bản, Pete Hegseth của Mỹ, Richard Marles của Úc và Gilberto Teodoro của Philippines được tổ chức bên lề diễn đàn Shangri-La tại Singapore. Theo trang NHK ngày 01/06, Mỹ, Úc và Nhật Bản nhất trí giúp Philippines nâng cao năng lực quốc phòng và đầu tư vào hệ thống an ninh mạng trong khuôn khổ nỗ lực hình thành một vùng Ấn Độ-Thái Bình Dương tự do và rộng mở. Ngoài ra, bốn nước cũng khẳng định tầm quan trọng của việc chia sẻ thông tin về Biển Đông và vùng Ấn Độ-Thái Bình Dương và hoan nghênh việc Tokyo và Manila tiến hành đàm phán về một thỏa thuận bảo vệ thông tin sau cuộc họp thượng đỉnh song phương vào tháng Tư.

Về phía Philippines, trả lời Reuters bên lề hội nghị Shangri-La, bộ trưởng Gilberto Teodoro nhận định Trung Quốc đang “bị mất lòng tin và uy tín” và cần phải vượt qua việc này để hàn gắn mối quan hệ quốc phòng căng thẳng với Philippines. Ông cũng chia sẻ quan điểm với đồng nhiệm Mỹ rằng mối đe dọa từ sức mạnh quân sự ngày càng tăng của Trung Quốc là “điều không thể phủ nhận”. Theo ông Teodoro, Philippines trở thành “mục tiêu dễ dàng” của Bắc Kinh vì “khoảng cách gần và khả năng phòng thủ của Philippines không ngang bằng với Việt Nam”.

Ngược lại, Bắc Kinh lên án “sự phụ thuộc của Philippines vào các cường quốc nước ngoài để nâng cao vị thế”, các thế lực bên ngoài điều động chiến đấu cơ và tàu chiến vượt hàng nghìn dặm đến Biển Đông để tiến hành các hoạt động gọi là “tự do hàng hải” liên tục khiêu khích chủ quyền lãnh thổ và quyền hàng hải của Trung Quốc. Theo ông Zhang Chi, một thành viên của phái đoàn Đại học Quốc phòng Trung Quốc tại Đối thoại Shangri-La, được trang Global Times trích dẫn, Bắc Kinh sẽ có những biện pháp đáp trả mọi can thiệp từ bên ngoài vào Biển Đông vào thời điểm thích hợp.

Chiến tranh Ukraine làm lu mờ ranh giới, phơi bày các mối đe dọa toàn cầu

Ngoài ra, Trung Quốc cũng cáo buộc bộ trưởng Quốc Phòng Mỹ Hegseth có những phát biểu “phỉ báng” khi cho rằng Bắc Kinh “chuẩn bị sử dụng vũ lực ở Á châu”. Còn tổng thống Pháp Emmanuel Macron bị Bắc Kinh chỉ trích khi “so sánh Đài Loan với Ukraine là điều không chấp nhận được” vì “bản chất hai vấn đề hoàn toàn khác nhau”.

Tại diễn đàn Shangri-La ngày 01/06, nhiều viên chức quốc phòng cũng lo ngại về việc ranh giới giữa các khu vực đã trở nên mờ nhạt như thế nào trong bối cảnh Trung Quốc và Bắc Hàn ủng hộ Nga về quân sự, công nghệ và kinh tế trong cuộc chiến chống Ukraine và nhấn mạnh đến nhu cầu về một cách tiếp cận toàn cầu về quốc phòng. Theo AP, bộ trưởng Quốc Phòng Litva Dovilė Šakalienė đã ám chỉ đến Trung Quốc khi phát biểu: “Nếu Nga thắng thế ở Ukraine (…) điều này cũng sẽ gửi một tín hiệu rất rõ ràng đến các quốc gia nhỏ hơn ở Ấn Độ-Thái Bình Dương rằng bất kỳ nước nào cũng có thể lờ đường biên giới và viện cớ để biện minh cho cuộc xâm lược”.

(Theo RFI)