(Ảnh: nghiencuuquocte.org)

Nguồn: Gideon Rachman, “The west underestimates North Korea at its peril,” Financial Times, 28/10/2024

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng (nghiencuuquocte.org)

Sự can thiệp của Kim Jong Un vào cuộc chiến Ukraine phản ánh một bước ngoặt nguy hiểm trong cách Bình Nhưỡng nhìn nhận thế giới.

“Bước đầu tiên dẫn đến chiến tranh thế giới.” Đó là cách Volodymyr Zelenskyy mô tả sự xuất hiện của quân đội Bắc Hàn trên tuyến đầu của cuộc xung đột Nga-Ukraine.

Suốt nhiều tháng, các quan chức an ninh Tây phương đã cảnh báo về sự hợp tác ngày càng tăng giữa một “trục đối thủ,” bao gồm Nga, Bắc Hàn, Iran, và Trung Quốc. Và cho đến nay, sự ủng hộ của Bắc Hàn đối với Nga là bằng chứng rõ ràng nhất về hành động của trục này.

Trong bốn đối thủ, Bắc Hàn có lẽ là nước ít được chú ý nhất ở Tây phương. Họ đã không còn được chú ý sau khi nỗ lực hòa giải giữa Donald Trump và Kim Jong Un, lãnh tụ độc tài Bắc Hàn, thất bại vào năm 2019.

Tuy nhiên, các chuyên gia về Bắc Hàn đã gióng lên hồi chuông cảnh báo trong nhiều tháng. Hồi tháng Một, hai nhân vật quan sát hàng đầu về Bắc Hàn, Robert Carlin và Siegfried Hecker, đã cảnh báo: “Kim Jong Un đã đưa ra quyết định chiến lược là tiến hành chiến tranh.”

Carlin từng điều hành đội ngũ chuyên về Bắc Hàn của Bộ Ngoại giao Mỹ trong nhiều thập kỷ, còn Hecker là cựu giám đốc Phòng thí nghiệm Los Alamos. Cả hai đều đã đến thăm Bắc Hàn nhiều lần. Trong một bài viết chung, họ cảnh báo rằng Kim đã từ bỏ nỗ lực cải thiện quan hệ với Mỹ để ủng hộ chính sách đối đầu với Nam Hàn và Mỹ. Họ kết luận một cách ảm đạm: “Bắc Hàn có một kho vũ khí nguyên tử lớn… nhiều khả năng lên đến 50 hoặc 60 đầu đạn… Những lời nói và hành động gần đây của [Kim] cho thấy khả năng xảy ra một giải pháp quân sự sử dụng kho vũ khí đó.”

Xuyên suốt năm nay, các dấu hiệu của sự cực đoan hóa trong chính sách của Bắc Hàn đã xuất hiện ngày một nhiều. Vào tháng 6, Nga và Bắc Hàn đã ký một hiệp ước phòng thủ chung. Bắc Hàn cũng đã chính thức từ bỏ mục tiêu thống nhất sau cùng với miền Nam, và thay vào đó chỉ định Nam Hàn là kẻ thù không thể hòa giải. Trong những tuần gần đây, Bình Nhưỡng còn cho nổ tung các con đường nối liền hai miền Nam-Bắc Hàn.

Giống như Tập Cận Bình và Putin, Kim Jong Un dường như tin rằng Mỹ đang suy yếu trong dài hạn. Ông có lẽ đã cảm nhận được cơ hội lịch sử để chiến thắng kẻ thù của mình, như một phần của sự tái sắp xếp toàn cầu rộng hơn mà Tập ca ngợi là “những thay đổi lớn chưa từng thấy trong một thế kỷ.”

Người ta tin rằng Trung Quốc đang lo ngại về sự gần gũi ngày càng tăng giữa Nga và Bắc Hàn, theo đó làm giảm đòn bẩy của Bắc Kinh đối với cả hai nước. Nhưng Trung Quốc vẫn là đồng minh hiệp ước của Bắc Hàn – mà Trung Quốc vẫn xem là vùng đệm quan trọng chống lại Mỹ ở Á Châu.

Trung Quốc cũng biết rằng căng thẳng gia tăng trên bán đảo Triều Tiên có thể khiến Mỹ khó bảo vệ Đài Loan hơn. Nhiều nguồn lực quân sự của Mỹ đang được sử dụng để cam kết bảo vệ cả Đài Loan lẫn Nam Hàn. Thật vậy, một số chuyên gia phân tích của Washington đã suy đoán về khả năng xảy ra xung đột đồng thời trên Bán đảo Triều Tiên và Eo biển Đài Loan.

Có một xu hướng đáng tiếc ở Tây phương là xem Bắc Hàn như một trò đùa – một vùng đất với những bộ vest không vừa vặn và những kiểu tóc xấu xí, nơi có nhiều khả năng sẽ phát hành một meme truyện tranh hơn là phóng một vũ khí nguyên tử.

Bên cạnh việc xem nhẹ nỗi thống khổ của người dân Bắc Hàn, việc xem chế độ của Kim như một trò đùa thực sự đánh giá thấp năng lực của họ. Sự nghèo đói ở Bắc Hàn không có nghĩa là chế độ này lạc hậu về mọi mặt. Thay vào đó, nó chỉ chứng minh rằng Kim hoàn toàn xem thường phúc lợi của người dân và tập trung ủng hộ phát triển quân sự. Bất chấp việc bị cô lập, chế độ này đã thành công trong việc chế tạo vũ khí nguyên tử – điều mà các quốc gia giàu có và có quan hệ tốt hơn như Iran và Syria đã không làm được. Người Bắc Hàn cũng đã phát triển hỏa tiễn đạn đạo và khả năng tấn công mạng đáng kể.

Kim đã chuyển hàng triệu quả đạn pháo cho Nga, giúp chế độ của Putin giành lợi thế trong cuộc chiến pháo binh với Ukraine. Giờ đây, quân đội Bắc Hàn dường như đã sẵn sàng tham gia cuộc chiến. Suy đoán ban đầu của Tây phương là họ có thể hoạt động bên trong nước Nga – có thể là chống lại lực lượng Ukraine đang kiểm soát một số khu vực của vùng Kursk, hoặc chỉ hoạt động trong vai trò hỗ trợ.

Nhưng các phân tích của Tây phương đã liên tục đánh giá thấp chủ nghĩa cực đoan và sự hung hăng của cả Putin lẫn Kim. Vì vậy, không có gì bảo đảm rằng Bắc Hàn sẽ không tham gia vào chiến dịch tấn công của Nga bên trong Ukraine.

Trong một cuộc chiến mà người ta tin rằng hơn 600.000 quân Nga đã bị giết hoặc bị thương, thì sự xuất hiện của khoảng 10.000 lính đặc nhiệm Bắc Hàn có lẽ là không đủ để thay đổi cán cân. Nhưng Bắc Hàn có 1,3 triệu quân nhân đang hoạt động, lực lượng lớn thứ tư trên thế giới. Phần lớn trong số đó là những tân binh được đào tạo kém và trang bị kém. Nhưng Putin luôn có thể sử dụng nhiều bia đỡ đạn hơn cho các chiến dịch tấn công kiểu “máy xay thịt” của mình.

Vậy thì Kim được lợi gì? Suy đoán hiện tại tập trung vào việc chuyển giao công nghệ và tiền từ Nga. Nhưng lãnh tụ Bắc Hàn cũng có thể đang hướng tới một cuộc xung đột có thể xảy ra trong tương lai trên Bán đảo Triều Tiên. Nếu ông ủng hộ Nga trong một cuộc chiến ở Âu châu, liệu một ngày nào đó Nga có đáp lại trong một cuộc xung đột ở Á châu hay không?

Tất cả những điều này đặt ra những câu hỏi rất khó cho Mỹ, EU, và Nam Hàn. Họ đều đang tìm cách tránh leo thang, cả ở Ukraine và trên Bán đảo Triều Tiên. Nhưng họ có thể sớm phải đối mặt với một sự lựa chọn. Cho phép Nga đánh bại Ukraine với sự hỗ trợ của Bắc Hàn – và sau đó suy ngẫm về bức tranh an ninh đã thay đổi ở Âu Châu và Á Châu. Hoặc tăng mạnh sự ủng hộ đối với Ukraine và sẵn sàng chấp nhận rủi ro khi đối đầu với một trục đối thủ.

(nghiencuuquocte.org)