.png)
Quyết định bất thường của ông Trump khi để ba cố vấn thân cận đứng bên cạnh trong bài phát biểu quốc gia có thể là một nỗ lực nhằm thể hiện sự đoàn kết trong đảng của mình. Ảnh: Getty Images
Tác giả, Anthony Zurcher
Vai trò, Phóng viên Bắc Mỹ
Ông Donald Trump, người quay lại Tòa Bạch Cung vào tháng Một với lời hứa sẽ trở thành một "người hòa giải", đã thực hiện một bước đi táo bạo khi đưa Mỹ vào cuộc xung đột đầy căng thẳng giữa Iran và Israel.
Kể từ khi nhậm chức, thay vì mang lại hòa bình cho Trung Đông, ông Trump hiện đang là "chủ tọa" của một khu vực ngấp nghé bờ vực xung đột lớn hơn - một cuộc chiến trong đó Mỹ là một bên tham gia tích cực.
Tại Tòa Bạch Cung, trong một bài phát biểu trên truyền hình chỉ hơn hai giờ sau khi thông báo trên mạng xã hội rằng các lực lượng Mỹ đã tấn công ba cơ sở hạch tâm ở Iran, Tổng thống Trump tuyên bố chiến dịch này là một "thành công ngoạn mục".
Ông bày tỏ hy vọng rằng động thái này sẽ mở ra cánh cửa để đạt được một hòa bình lâu dài, trong đó Iran sẽ không còn tiềm năng trở thành một cường quốc nguyên tử.
Iran đã cho biết rằng cơ sở cơ sở hạch tâm Fordo được bảo vệ kỹ lưỡng của họ chỉ bị thiệt hại nhỏ.
Thời gian sẽ trả lời bên nào đúng.
Đứng bên cạnh ông Trump là Phó Tổng thống JD Vance, Ngoại trưởng Marco Rubio và Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth.
Ông Trump cũng cảnh báo Iran rằng nếu họ không từ bỏ chương trình nguyên tử, họ sẽ đối mặt với những cuộc tấn công "tồi tệ hơn nhiều và dễ dàng hơn".
Còn "nhiều mục tiêu khác" mà Mỹ có thể tấn công, ông Trump tuyên bố, và Mỹ sẽ tấn công chúng với "tốc độ, độ chính xác và kỹ năng".
Mặc cho sự tự tin của ông Trump, việc Mỹ can thiệp lâu dài vào Iran có thể là một kịch bản tồi tệ nhất đối với Mỹ, khu vực và thế giới.
Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc António Guterres đã cảnh báo về một "vòng xoáy hỗn loạn" có thể xảy ra do quyết định leo thang xung đột của Mỹ, nhấn mạnh rằng Trung Đông hiện đang "vô cùng căng thẳng".
Nếu Iran trả đũa - như Lãnh tụ Tối cao Iran Ayatollah Ali Khamenei đã cảnh báo sẽ xảy ra nếu Mỹ tấn công - thì Mỹ có thể cảm thấy buộc phải đáp trả.
.png)
'Hai tuần' biến thành hai ngày
Những tuyên bố rằng Iran phải "đầu hàng vô điều kiện" của ông Trump đã đặt tổng thống vào một tình thế khó có thể lùi bước.
Iran, với những lời đe dọa của mình, cũng đã tự đẩy mình vào vị thế tương tự.
Đây là cách các cuộc chiến bắt đầu và sau đó vượt ra ngoài tầm kiểm soát và sự tưởng tượng của những người tham gia.
Vào hôm 19/6, ông Trump đã cho Iran thời hạn hai tuần, nhưng diễn biến thực tế lại ngắn hơn rất nhiều - chỉ hai ngày.
Vào đêm 21/6 (giờ Mỹ), Tổng thống Mỹ thông báo ông đã hành động.
Liệu hai tuần đàm phán có phải là một mưu đồ?
Một chiêu đánh lừa khiến Iran cảm thấy an toàn vào cuối tuần này? Hay liệu những cuộc đàm phán sau cánh cửa do "người hòa giải" Steve Witkoff dẫn dắt đã thất bại?
Ngay sau các cuộc tấn công, có rất ít thông tin được công bố. Tuy nhiên, qua bài đăng trên mạng xã hội và bài phát biểu trên truyền hình, ông Trump đã cố gắng mở ra một cơ hội hòa bình.
Tuy nhiên, đó có thể là một viễn cảnh hơi quá lạc quan.
Dù Israel đã có những nỗ lực đáng kể để làm suy yếu năng lực quân sự của Iran, nhưng ông Ayatollah vẫn còn nhiều vũ khí trong tay.
Mọi thứ có thể trở nên rối rắm nhanh chóng.
Giờ là lúc chờ đợi. Iran sẽ phản ứng như thế nào đối với các cuộc tấn công vào ba cơ sở của mình, trong đó có Fordo, được coi là "viên ngọc quý" trong chương trình hạch tâm của họ?
Ông Trump dường như hy vọng rằng các cuộc tấn công của Mỹ sẽ ép Iran phải nhượng bộ nhiều hơn trong các cuộc đàm phán, nhưng một quốc gia không muốn đàm phán dưới sự tấn công của Israel có lẽ cũng chẳng muốn nói chuyện thêm khi Mỹ cũng đang thả bom.
Dù ông Trump dường như đang ám chỉ rằng cuộc tấn công của Mỹ là một sự kiện đơn lẻ và đã thành công, nhưng nếu không phải như vậy, áp lực để tấn công thêm sẽ gia tăng - hoặc tổng thống Mỹ sẽ phải hứng chịu rủi ro chánh trị lớn cho một chiến thắng quân sự nhỏ.
Tổng thống 'hòa giải' đối mặt rủi ro chánh trị
Rủi ro này không chỉ bao gồm những quan ngại chánh trị trong nước, mà còn cả những vấn đề an ninh quốc tế.
Triển vọng về một cuộc tấn công của Mỹ vào Iran đã khiến không chỉ đảng Dân chủ mà còn cả trong phong trào "Nước Mỹ trước hết" của ông Trump lên tiếng chỉ trích gay gắt.
Quyết định bất thường của ông Trump khi để ba cố vấn thân cận đứng bên cạnh trong bài phát biểu quốc gia có thể là một nỗ lực nhằm thể hiện sự đoàn kết trong đảng của mình.
Đặc biệt là ông Vance, người đã lên tiếng mạnh mẽ ủng hộ một chánh sách đối ngoại Mỹ thận trọng hơn và gần đây đã sử dụng mạng xã hội để lập luận rằng ông Trump vẫn là một người không theo chủ nghĩa can thiệp và vẫn nên được những người ủng hộ ông tin tưởng.
Nếu cuộc tấn công này đúng chỉ là một sự kiện đơn lẻ, ông Trump có thể dễ dàng làm dịu đi sự chia rẽ trong nhóm ủng hộ của mình.
Nhưng nếu nó kéo Mỹ vào một cuộc xung đột lớn hơn, tổng thống có thể đối mặt với một cuộc nổi dậy của chính những người ủng hộ.
Cuộc tấn công hôm 21/6 giờ Mỹ là một động thái quyết đoán đối với một tổng thống vốn tự hào rằng mình đã không bắt đầu cuộc chiến nào trong nhiệm kỳ đầu tiên và thường xuyên chỉ trích những người tiền nhiệm đã đưa đất nước vào các cuộc xung đột nước ngoài trong chiến dịch tranh cử năm ngoái.
Giờ đây, sau khi đã thực hiện bước đi của mình, biến chuyển sắp tới sẽ không hoàn toàn nằm trong tầm kiểm soát của ông Trump.
(BBC News)
(Dân Việt Newspaper phụ đính)
