.png)
REUTERS/GETTY IMAGES
THẾ GIỚI - Theo Reuters, Sân chơi không gian sắp trở nên chật chội hơn đối với Elon Musk.
Mạng lưới liên lạc Starlink của tỷ phú này đang phải đối mặt với những thách thức ngày càng gay gắt đối với sự thống trị của mình trong lĩnh vực internet vệ tinh tốc độ cao, trong đó có một đối thủ được nhà nước Trung Quốc hậu thuẫn và một dịch vụ khác do người sáng lập Amazon - Jeff Bezos - tài trợ.
SpaceSail có trụ sở tại Thượng Hải vào tháng 11/2024 đã ký một thỏa thuận tham gia thị trường Brazil và thông báo đang đàm phán với hơn 30 quốc gia. Hai tháng sau, họ bắt đầu hoạt động tại Kazakhstan, theo Đại sứ quán Kazakhstan tại Bắc Kinh.
Brazil cũng đang đàm phán riêng với dịch vụ internet Project Kuiper của ông Bezos và Telesat của Canada, một quan chức Brazil tham gia đàm phán chia sẻ với Reuters.
Người này yêu cầu giấu tên để tự do thảo luận về các cuộc đàm phán đang diễn ra. Thông tin về những cuộc thảo luận đó được Reuters đưa tin đầu tiên.
Kể từ năm 2020, Starlink đã phóng các vệ tinh vào quỹ đạo Trái Đất tầm thấp (LEO) - độ cao dưới 2.000 km - nhiều hơn tất cả các đối thủ cộng lại. Các vệ tinh hoạt động ở tầm thấp như vậy truyền dữ liệu cực kỳ hiệu quả, cung cấp internet tốc độ cao cho các cộng đồng vùng sâu vùng xa, tàu biển và quân đội trong chiến tranh.
Bắc Kinh xem việc Elon Musk thống trị không gian là mối đe dọa. Do đó, Trung Quốc vừa đầu tư mạnh vào các công ty cạnh tranh với Starlink, vừa tài trợ cho nghiên cứu quân sự để phát triển các công cụ theo dõi mạng lưới vệ tinh của ông Musk. Thông tin này được tiết lộ trong các hồ sơ của công ty Trung Quốc và các nghiên cứu khoa học chưa từng được công bố trước đây.
Theo dữ liệu từ chuyên gia vật lý thiên văn Jonathan McDowell được công ty tư vấn công nghệ Analysys Mason phân tích, Trung Quốc đã phóng một số lượng kỷ lục 263 vệ tinh LEO vào năm ngoái.
Sự xuất hiện cạnh tranh với Starlink nhận được sự hoan nghênh từ chính phủ Brazil, quốc gia đang muốn có internet tốc độ cao cho các cộng đồng ở các khu vực xa xôi nhưng trước đây đã đối đầu với tỷ phú Musk về thương mại và chính trị.
SpaceSail từ chối bình luận khi được Reuters đưa ra các câu hỏi về kế hoạch mở rộng của mình. Một tờ báo do cơ quan quản lý viễn thông của Trung Quốc kiểm soát vào năm ngoái đã ca ngợi công ty này "có khả năng vượt qua biên giới quốc gia, xâm nhập chủ quyền và bao phủ vô điều kiện toàn bộ thế giới... một năng lực chiến lược mà đất nước chúng ta phải nắm vững".
Kuiper, Telesat, Starlink và bộ truyền thông của Brazil không trả lời yêu cầu bình luận.
Ít đối thủ quốc tế nào của tỷ phú Musk có tham vọng tương tự như SpaceSail, công ty do chính quyền thành phố Thượng Hải kiểm soát. Họ đã công bố kế hoạch khai triển 648 vệ tinh LEO trong năm nay và lên tới 15.000 vào năm 2030; Starlink hiện có khoảng 7.000 vệ tinh, theo McDowell, và đã đặt mục tiêu vận hành 42.000 vệ tinh vào cuối thập niên này.
Các vụ phóng của SpaceSail cuối cùng sẽ bao gồm tập vệ tinh nhân tạo Thiên Phàm, (có nghĩa "Ngàn cánh buồm"), đánh dấu bước tiến quốc tế đầu tiên của Trung Quốc vào băng thông rộng vệ tinh. Ba tập vệ tinh (Trung Quốc gọi là tinh tòa, tức "chòm sao") khác của Trung Quốc cũng đang được phát triển, với việc Bắc Kinh lên kế hoạch phóng 43.000 vệ tinh LEO trong những thập kỷ tới và đầu tư vào hỏa tiễn có thể mang theo nhiều vệ tinh.
Chaitanya Giri, một chuyên gia công nghệ không gian tại Tổ chức Nghiên cứu Nhà quan sát Ấn Độ, nhận định, "Mục tiêu cuối cùng là chiếm càng nhiều vị trí quỹ đạo càng tốt."
Việc Trung Quốc vội vàng chiếm nhiều quỹ đạo Trái Đất tầm thấp hơn đã làm dấy lên lo ngại trong giới hoạch định chính sách Tây phương, những người lo lắng rằng điều đó có thể mở rộng phạm vi của chế độ kiểm duyệt internet của Bắc Kinh.
Các chuyên viên nghiên cứu tại tổ chức tư vấn Hội đồng Chính sách Đối ngoại Mỹ, trong một bài báo vào tháng Hai, cho rằng Washington nên tăng cường hợp tác với các quốc gia Nam phương Toàn cầu nếu muốn "thực sự cạnh tranh với sự xâm nhập ngày càng tăng của Trung Quốc vào sự thống trị kỹ thuật số".
Các chuyên viên nghiên cứu cũng mô tả Thiên Phàm là một phần quan trọng trong thành phần không gian của Sáng kiến Vành đai và Con đường của Trung Quốc. Kế hoạch phát triển hạ tầng cơ sở toàn cầu trị giá 1.000 tỷ đô-la là một chính sách đặc trưng của nhà lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình, nhưng đã bị các nhân vật phê bình cáo buộc là một công cụ để mở rộng ảnh hưởng địa chính trị của Bắc Kinh.
Bộ Thương mại và cơ quan quản lý viễn thông của Trung Quốc không trả lời yêu cầu bình luận. Bộ Ngoại giao Trung Quốc trả lời các câu hỏi của Reuters rằng mặc dù họ không biết về các chi tiết cụ thể xung quanh việc SpaceSail và các vệ tinh LEO của Trung Quốc mở rộng ra nước ngoài, Bắc Kinh theo đuổi hợp tác không gian với các quốc gia khác vì lợi ích của người dân mình.
SpaceSail cho biết họ đặt mục tiêu cung cấp internet đáng tin cậy cho nhiều người dùng hơn, đặc biệt là những người ở vùng sâu vùng xa và trong quá trình phục hồi sau các trường hợp khẩn cấp và thiên tai.
Miền Tây hoang dã
.png)
Ảnh: REUTERS
Sự mở rộng nhanh chóng của Starlink và việc sử dụng nó trong cuộc chiến ở Ukraine đã thu hút sự chú ý của các chuyên viên nghiên cứu quân sự như những người tại Đại học Công nghệ Quốc phòng Quốc gia Trung Quốc, thúc đẩy nguồn tài trợ đáng kể của nhà nước cho các mạng lưới vệ tinh đối thủ.
Hongqing Technology, được thành lập vào năm 2017 và đang phát triển một tập vệ tinh gồm 10.000 vệ tinh, tháng này đã huy động được 340 triệu nhân dân tệ (tương đương 1.200 tỷ VN đồng) từ hầu hết các nhà đầu tư có liên hệ với nhà nước.
Năm ngoái, SpaceSail đã bảo đảm 6,7 tỷ nhân dân tệ ( tương đương 23.500 tỷ VN đồng) trong một vòng tài trợ do một quỹ đầu tư thuộc sở hữu nhà nước tập trung vào việc nâng cấp năng lực sản xuất của Trung Quốc dẫn đầu.
Các chuyên viên nghiên cứu Trung Quốc, bao gồm nhiều người có quan hệ với Quân Giải phóng Nhân dân Trung Hoa (PLA), cũng đã chuyển sự chú ý của họ sang lĩnh vực này. Trung Quốc đã công bố kỷ lục 2.449 bằng sáng chế liên quan đến công nghệ vệ tinh LEO vào năm 2023, tăng từ 162 vào năm 2019, theo cơ sở dữ liệu AcclaimIP của Anaqua.
Theo đánh giá của Reuters, nhiều bằng sáng chế tập trung vào các mạng lưới vệ tinh tiết kiệm chi phí và hệ thống liên lạc độ trễ thấp, càng cho thấy nỗ lực của Trung Quốc trong việc thu hẹp khoảng cách công nghệ.
Antoine Grenier, người đứng đầu mảng không gian toàn cầu tại công ty tư vấn Analysys Mason, nhận xét, "Thế giới không gian đang di chuyển nhanh chóng và bận rộn thử nghiệm."
"Những người tiên phong đang tận hưởng sự tự do tương đối này và định hình nó theo lợi thế của họ để giành các vị trí quan trọng trước khi các quy tắc trở nên nghiêm ngặt hơn - giống như miền Tây hoang dã."
Một số nghiên cứu của Trung Quốc dường như nhắm vào Starlink, với một đơn đăng ký bằng sáng chế liên kết với PLA mô tả hệ thống của Mỹ là rất quan trọng đối với trinh sát và liên lạc quân sự trong khi đặt ra "mối đe dọa đối với mạng, dữ liệu và an ninh quân sự".
Bắc Kinh cũng đang phát triển các công cụ để theo dõi và giám sát chòm sao của Starlink. Các chuyên viên nghiên cứu từ hai viện liên kết với PLA cho biết trong một báo cáo được công bố vào tháng 1/2025 trên một chuyên san kỹ thuật của Trung Quốc rằng họ đã thiết kế một hệ thống và thuật toán để theo dõi các chòm sao lớn như Starlink, lấy cảm hứng từ cách cá voi lưng gù bẫy con mồi bằng cách khoanh tròn chúng và tạo ra các bong bóng xoắn ốc.
Các chuyên viên nghiên cứu viết, "Với xu hướng quân sự hóa không gian ngày càng tăng, việc phát triển các công cụ để theo dõi và giám sát các chòm sao lớn này là cực kỳ thiết yếu."
(Theo BBC)
