Ngoại Trưởng Hoa Kỳ, Antony Blinken. Ảnh: Getty Images
AUSTRALIA - Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken kết thúc hội đàm tại Úc của liên minh Mỹ-Úc-Ấn Độ-Nhật Bản và đi đến Fiji để gặp gỡ lãnh đạo của các Đảo Quốc Thái Bình Dương. Trong dịp này Washington đã công bố tài liệu chiến lược Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương nhằm chống lại những gì họ coi là nỗ lực của Trung Quốc trong việc gia tăng ảnh hưởng trong khu vực và thế giới.
Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken nói rằng tài liệu này là kết quả của quá trình tham vấn với các đồng minh và đối tác trong khu vực.
"Nó phản ảnh sự thật căn bản rằng không có khu vực nào trên Trái đất sẽ ảnh hưởng đến cuộc sống và sinh kế của người Mỹ hơn ở Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, nơi chiếm 60% nền kinh tế toàn cầu, 2/3 tổng tăng trưởng kinh tế trong 5 năm qua Nhiều năm. Mọi vấn đề mang tính xác định của thế kỷ 21 đều chạy qua khu vực này. Khủng hoảng khí hậu, tương lai của sức khỏe toàn cầu, tương lai của công nghệ. Liệu các quốc gia sẽ tự do vạch ra con đường của mình hay phải chịu sự ép buộc của các quốc gia mạnh hơn?"
Ông Blinken nói chiến lược được xây dựng dựa trên sự hợp tác và Hoa Kỳ muốn xây dựng các mối quan hệ đối tác bền vững, sáng tạo, cùng tăng cường trên khắp Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương.
Chuyến thăm của ông Blinken tới Fiji là chuyến thăm đầu tiên của Ngoại trưởng Hoa Kỳ tới đất nước này sau 36 năm. Phát biểu sau cuộc gặp với khoảng 18 nhà lãnh đạo các quốc đảo Thái Bình Dương hôm cuối tuần, ông Blinken xác nhận Mỹ sẽ tái lập tòa đại sứ của mình ở quần đảo Solomon, ở thủ đô Honiara, nơi xảy ra bạo loạn chết người vào tháng 11.
"Chúng tôi cũng có ý định mở một tòa đại sứ trên Quần đảo Solomon - ở thủ đô của nó - để tăng cường hợp tác của chúng tôi với các đối tác Đảo quốc Thái Bình Dương. Và đây chỉ là bước khởi đầu. Chúng tôi sẽ tiếp tục thúc đẩy sự tham gia và đầu tư của mình vào Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương. Điều đó bao gồm cả các quần đảo Thái Bình Dương vì những gì xảy ra ở đây đều quan trọng đối với Hoa Kỳ. Chúng ta có chung một lịch sử. Chính nơi đây trên những bãi biển này, người Mỹ đã tiến hành một số trận chiến cam go nhất trong Chiến tranh thế giới thứ hai. Dân tộc của chúng ta được gắn bó với nhau thông qua các cộng đồng đảo quốc Thái Bình Dương ở Hoa Kỳ."
Mỹ đã đóng cửa tòa đại sứ ở Honiara vào năm 1993. Ông Blinken nói rằng động thái mở lại toà đại sứ là một phần của việc thực hiện chiến lược Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, trong đó có 5 yếu tố mà Mỹ muốn hỗ trợ trong khu vực: tự do và cởi mở, kết nối, thịnh vượng, an toàn và kiên cường.
Từ trái sang phải: Ngoại Trưởng Hoa Kỳ - Antony Blinken, Ngoại Trưởng Úc - Marise Payne, Thủ tướng Úc - Scott Morrison, Ngoại Trưởng Ấn Độ Dr. S. Jaishankar, và Ngoại Trưởng Nhật Bản - Hayashi Yoshimasa. Ảnh: Getty Images
Tài liệu chiến lược của Mỹ nêu rõ rằng có lo ngại về một số hành động của Trung Quốc trong khu vực, bao gồm hành động mà nước này gọi là cưỡng bức kinh tế đối với Úc, bắt nạt các nước láng giềng ở Biển Đông, các hoạt động của Trung Quốc trong xung đột biên giới với Ấn Độ, và áp lực ngày càng lớn đối với Đài Loan.
Ông Blinken nói rằng ông đã nghe rõ những lo ngại về khí hậu của các nhà lãnh đạo các Đảo Thái Bình Dương, nói rằng Mỹ sẽ thúc đẩy tiếp cận nguồn tài chính khí hậu cho các Đảo Thái Bình Dương.
"Chúng tôi đã nuôi tham vọng trở thành một trong những nước phát thải hàng đầu trên thế giới và đã là nước phát thải lớn nhất trong lịch sử. Chúng tôi có trách nhiệm cải thiện tình trạng này. Chúng tôi đang khuyến khích và làm việc với các quốc gia khác để làm điều tương tự. Nhưng đồng thời tại Hội nghị Khí hậu ở Glasgow mới đây, Hoa Kỳ đã công bố mục tiêu huy động 150 tỷ đô la tài chính công và tư vào năm 2030. Chúng tôi dự định dành một phần đáng kể số tiền đó để hỗ trợ thích ứng với khí hậu ở Fiji và khắp khu vực Thái Bình Dương."
Quyền thủ tướng của Fiji, Aiyaz-Sayed Khaiyum cho biết các nhà lãnh đạo Đảo Thái Bình Dương trông chờ những giò xảy ra tiếp theo.
"Chắc chắn chúng tôi sẽ hoan nghênh việc Mỹ quay trở lại hiệp định Paris. Và đối với chúng tôi, điều đó cực kỳ quan trọng. Và tôi nghĩ rằng sự hiện diện của Bộ trưởng Blinken ở đây cho thấy điều đó. Và đối với chúng tôi, tài chính khí hậu tương đương với tài chính phát triển. Và khả năng để có thể khiến một số quốc gia lớn hơn có thể tham gia vào Thỏa thuận Paris và việc họ sẵn sàng lắng nghe, thấu hiểu và thực sự tham gia với các quốc đảo Thái Bình Dương là điều đáng hoan nghênh nhất. Chúng tôi hoan nghênh bất kỳ quốc gia nào khác cùng giải quyết các vấn đề liên quan đến biến đổi khí hậu."
Trong khi đó, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Zhao Lijian chỉ trích liên minh Bộ tứ, gọi đó là công cụ để "kiềm chế và bao vây" Trung Quốc cũng như duy trì sự thống trị của Mỹ.
“Cái gọi là liên minh Quad giữa Mỹ, Nhật Bản, Ấn Độ và Úc về bản chất là một công cụ để kiềm chế Trung Quốc và duy trì quyền bá chủ của Mỹ. Nó đang kích động giả tạo đối đầu và phá hoại sự đoàn kết quốc tế và sự hợp tác."
Nhật Bản dự kiến sẽ tổ chức hội nghị thượng đỉnh các nhà lãnh đạo tiếp theo của liên minh The Quad vào nửa đầu năm nay.
