.png)
Ảnh: Getty Images
Rò rỉ thông tin chánh trị thường gây tổn hại nhưng hiếm khi khiến chánh phủ đứng bên bờ vực sụp đổ, nhưng cuộc điện thoại bị rò rỉ giữa bà Paetongtarn Shinawatra và ông Hun Sen đã gây ra điều đó ở Thái Lan, theo một số nhân vật quan sát.
Cuộc trò chuyện giữa thủ tướng Thái Lan và chủ tịch Thượng viện Campuchia diễn ra trong bối cảnh quan hệ hai nước đang trở nên xấu đi do tranh chấp biên giới bắt nguồn từ cái chết của một người lính Campuchia.
Ngay sau vụ rò rỉ, Đảng Bhumjaithai (BJT), đảng lớn thứ hai trong chánh phủ của bà Paetongtarn, đã rút lui khỏi liên minh chánh phủ.
Trong một thông cáo được phát đi vào ngày 18/6, đảng BJT nói rằng cuộc điện thoại nói trên "đã ảnh hưởng đến chủ quyền, lãnh thổ và lợi ích của Thái Lan và quân đội Thái Lan", đồng thời kêu gọi bà Paetongtarn Shinawatra "phải chịu trách nhiệm".
Giữa lúc đó, căng thẳng biên giới Campuchia-Thái Lan tiếp tục leo thang, với việc Campuchia cáo buộc Thái Lan đổ thêm dầu vào lửa bằng cách tăng cường các hoạt động quân sự tại biên giới trong khi từ chối dỡ bỏ các hạn chế về việc qua lại biên giới.
Chánh phủ Thái Lan, trong khi đó, cho rằng các cơ quan chức trách của nước này đã thực thi theo "tiêu chuẩn quốc tế", đồng thời các hoạt động quân sự cũng được tiến hành "trong phạm vi lãnh thổ của mình".
Thủ tướng Thái Lan Paetongtarn Shinawatra đã thông báo bà sẽ không tham gia các cuộc trò chuyện cá nhân với cựu Thủ tướng Campuchia là ông Hun Sen nữa, sau vụ rò rỉ.
'Áp lực công chúng yêu cầu thủ tướng từ chức đang tăng lên từng giờ'
Phó Giáo sư Panitan Wattanayagorn, Khoa Khoa học Chánh trị, Đại học Chulalongkorn, nói với BBC News Tiếng Việt sáng 19/6 rằng "áp lực công chúng yêu cầu thủ tướng từ chức đang tăng lên từng giờ".
Thủ tướng Thái Lan đang có bốn lựa chọn, theo vị chuyên gia.
Thứ nhất, bà cần công khai xin lỗi người dân về đoạn ghi âm bị rò rỉ và cam kết cải thiện việc bảo mật thông tin, cũng như sử dụng những biện pháp hiệu quả hơn, bao gồm việc bổ nhiệm người có năng lực hơn để giải quyết tình huống. Có thể đây là lựa chọn mà thủ tướng sẽ đưa ra trong vài ngày tới.
Thứ hai, nếu các đảng trong liên minh cầm quyền rút lui nhiều hơn, sau khi Bhumjaithai đã rút lui vào tối 18/6, Thủ tướng Paetongtarn có thể phải đàm phán với các lãnh đạo của những đảng còn lại trong liên minh - chỉ còn 261 ghế sau khi đảng lớn thứ nhì trong liên minh là Bhumjaithai rút lui - để thành lập một chánh phủ mới, với các thành viên có năng lực hơn.
Nếu đàm phán thất bại, Thủ tướng Paetongtarn còn hai lựa chọn nữa.
Một là chuyển phe, mời Đảng Nhân dân – là đảng đối lập lớn nhất – tham gia liên minh và thành lập chánh phủ mới mà không cần bầu cử sớm.
Và cuối cùng, nếu tất cả các lựa chọn trên đều thất bại, thì giải tán quốc hội và tổ chức bầu cử sớm có thể là phương án khả thi nhất.
Tuy nhiên, nếu tất cả phương án trên đều thất bại, thì rủi ro xảy ra đảo chánh sẽ rất cao.
Ông Panitan Wattanayagorn nói, "Nhưng điều đó sẽ chỉ xảy ra nếu có biểu tình, hỗn loạn, xung đột giữa các nhóm nhằm ép chánh phủ phải lựa chọn. Khi đó quân đội có thể can thiệp".
Phó Giáo sư Panitan Wattanayagorn nhấn mạnh rằng nguy cơ đảo chánh là có thể, nhưng "không phải lúc này" và rằng "tình hình cần được giải quyết một cách thận trọng" vì "rủi ro rất cao".
Ông Panitan Wattanayagorn nói, "Vụ rò rỉ cuộc điện thoại đã gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến niềm tin của công chúng Thái Lan, bất kể là nhóm ủng hộ hay phản đối chánh phủ.”
“Công chúng kỳ vọng rằng với mối quan hệ thân thiết với ông Hun Sen, Thủ tướng Paetongtarn sẽ thành công hơn trong việc đàm phán – dù là công khai hay riêng tư.”
“Nhưng giờ họ biết rằng ngay cả trong đàm phán riêng tư cũng thất bại.”
“Vì vậy, tôi nghĩ niềm tin đã bị tổn hại,"
Chánh phủ Thái Lan họp báo khẩn
Khoảng 8 giờ 30 sáng 19/6, Thủ tướng Thái Lan Paetongtarn bước vào Nhà Chánh phủ ở Bangkok, triệu tập các bộ trưởng và các tư lệnh quân đội họp bàn, giữa lúc căng thẳng biên giới và tranh cãi do đoạn ghi âm bị rò rỉ gia tăng.
Bà đã vào tòa nhà bằng lối cổng phụ do cổng chính, nằm gần phía cầu Chamai Maruchet, đã bị đóng vì nhiều người biểu tình kéo tới.
Bà Paetongtarn trước đó đã chia sẻ một đoạn story (đoạn nội dung ngắn) trên Instagram cá nhân "ingshin21" với một câu tiếng Anh: "Mọi người không giả vờ buồn; thay vào đó họ giả vờ ổn. Hãy nhớ điều đó. Hãy tử tế.") đi kèm với bài hát "Another Love."
Tuy nhiên, đến gần 9 giờ sáng 19/6, bài đăng này không còn hiển thị trên Instagram của bà.
Ủy ban Cải cách Dân chủ Nhân dân (PDRC), liên minh gồm các nhóm sinh viên và dân sự, đã tổ chức biểu tình tại đây, yêu cầu bà Paetongtarn chịu trách nhiệm về căng thẳng leo thang ở biên giới Thái Lan–Campuchia. Trong lúc đoàn xe của thủ tướng đến, tiếng hô khẩu hiệu của người biểu tình vang lên ngay trong khuôn viên Nhà Chánh phủ.
Ngay sau khi vào tòa nhà Thai Khu Fah trong khu vực Nhà Chánh phủ, Thủ tướng đã triệu tập một cuộc họp với các cơ quan liên quan để nghe báo cáo từ Lực lượng Đặc trách Tình hình Biên giới (STF-BSM) về tình hình biên giới Thái Lan-Campuchia. Cuộc họp được tổ chức sau khi đoạn ghi âm cuộc gọi giữa bà Paetongtarn và ông Hun Sen bị rò rỉ.
Tham dự cuộc họp có Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Quốc phòng Phumtham Wechayachai, Ngoại trưởng Maris Sangiampongsa, Thứ trưởng Quốc phòng Natthaphon Nakphanich, Tổng Tư lệnh Quân đội - Tướng Songwit Noonphakdee và Tư lệnh Lục quân - Tướng Phana Klaewplodthuk.
Tư lệnh Hải quân và Không quân vắng mặt do công tác ở nước ngoài, thay vào đó là các đại diện Tham mưu trưởng Hải quân Đô đốc Phairoj Fueangchan và Tham mưu trưởng Không quân ACM Watcharapol Muangnoi. Đô đốc Phairoj chỉ bình luận ngắn gọn rằng cuộc họp là một phần trong hoạt động giám sát thường xuyên, dù thực tế đây là phiên họp khẩn cấp.
Hậu quả tức thời về chánh trị và kinh tế
Ngay sau vụ rò rỉ, Đảng BJT, đã rút lui khỏi liên minh chánh phủ. Như vậy, liên minh cầm quyền của Thái Lan lập tức mất 69 thành viên, khiến Đảng Pheu Thai của bà Paetongtarn chỉ còn đủ số phiếu tối thiểu để giữ thế đa số.
Nếu có thêm bất kỳ đối tác liên minh nào khác rút lui khỏi liên minh, Thái Lan sẽ đứng trước nguy cơ phải tổ chức bầu cử lại.
Lãnh đạo phe đối lập Thái Lan, ông Natthaphong Ruengpanyawut, cũng kêu gọi bà Paetongtarn giải tán quốc hội sau cách bà giải quyết các mối quan hệ xuyên biên giới.
Ông nói trong một tuyên bố, "Điều này nhằm trả lại quyền lực cho người dân và ngăn một số nhóm lợi dụng sai lầm này để tạo ra những tình huống có thể gây tổn hại cho hệ thống dân chủ của chúng ta".
Cuộc bầu cử gần nhất diễn ra chỉ mới cách đây chưa đầy hai năm, vào năm 2023.
Theo The Nation, sau vụ rò rỉ, chỉ số Sở Giao dịch Chứng khoán Thái Lan (SET Index) đã giảm mạnh, mất hơn 10 điểm và xuống dưới mốc 1.100 điểm. Các nhà phân tích nhận định rằng, dù đoạn ghi âm là một tác nhân kích hoạt, nhưng vấn đề thực sự là sự bất ổn chánh trị mà nó phơi bày, điều này làm tăng thêm lo ngại của nhà đầu tư về tình hình chánh trị tại Thái Lan.
Là nữ lãnh đạo đầu tiên của Thái Lan trong kỷ nguyên dân chủ mới, bà Paetongtarn từng nhận được sự ủng hộ lớn từ công chúng khi mới nhậm chức.
Tuy nhiên, vụ việc này đã trở thành một thử thách nghiêm trọng đối với niềm tin của người dân, nhất là khi một số công dân bắt đầu đặt câu hỏi về sự tin tưởng đối với người lãnh đạo của mình.
Theo The Nation, dù không có các cuộc biểu tình trên đường phố, nhưng niềm tin đang bị xói mòn một cách âm thầm, dần dần làm suy yếu uy tín chánh trị.
Vụ việc được cho là khiến chánh trị Thái Lan trở nên bất ổn, hệ quả có thể khiến giới đầu tư nước ngoài và các tổ chức quốc tế có khuynh hướng xem xét lại các khoản đầu tư vào Thái Lan, chuyển sự chú ý sang các thị trường có ổn định chánh trị hơn như Việt Nam và Indonesia.
Bà Paetongtarn Shinawatra được cho là đang đứng trước yêu cầu bức thiết để chứng minh bà không chỉ là con Thủ tướng Thaksin Shinawatra, mà còn là một nhà lãnh đạo có năng lực điều hành và đối mặt với những thách thức toàn cầu của thế kỷ 21.
Cuộc điện thoại bị rò rỉ nói gì?
.png)
Đoạn ghi âm giữa Chủ tịch Thượng viện Campuchia Hun Sen và Thủ tướng Thái Lan Paetongtarn Shinawatra đã được đăng trên trang Facebook của ông Hun Sen. Hun Sen
Cuộc gọi giữa Thủ tướng Thái Lan, bà Paetongtarn Shinawatra, và ông Hun Sen bị rò rỉ ra truyền thông vào thứ Tư (18/6), dù thực chất được thực hiện vào thứ Hai (16/6).
Ông Hun Sen cho biết đoạn ghi âm bị rò rỉ là từ một trong 80 chánh trị gia mà ông đã chia sẻ bản ghi âm này.
Trong cuộc trò chuyện, bà Paetongtarn được nghe thấy đang bàn về khủng hoảng biên giới và than phiền về làn sóng dư luận tiêu cực mà bà đang phải đối mặt.
Bà gọi ông Hun Sen là "bác" và thúc giục ông đừng nghe theo "phe đối lập", trong đó có một chỉ huy quân sự cấp cao của Thái đang đóng quân ở biên giới là Trung tướng Boonsin Padklang, chỉ huy Quân khu 2.
"Ông ấy [vị tướng Thái] chỉ muốn thể hiện bản thân, nói những điều không có ích gì cho đất nước, trong khi thực tế điều chúng tôi mong muốn là hòa bình," bà nói với ông Hun Sen qua một phiên dịch viên, trong đoạn ghi âm bị rò rỉ.
Sau đó, bà Paetongtarn nói với các phóng viên rằng cuộc trò chuyện với ông Hun Sen chỉ là một phần trong chiến thuật đàm phán, và bà không có vấn đề gì với quân đội Thái.
Bà nói, "Tôi sẽ không trò chuyện riêng với ông ấy [Hun Sen] nữa vì đã có vấn đề về niềm tin."
Trung tướng Boonsin Padklang hôm thứ Tư nói với truyền thông địa phương rằng bà Paetongtarn đã gọi điện giải thích về vụ rò rỉ.
"Tôi không có vấn đề gì, tôi hiểu," Trung tướng Boonsin nói.
Tuy nhiên, thiệt hại đã xảy ra và các phản ứng sau cuộc gọi cũng đã đến rất nhanh.
Vụ rò rỉ bản ghi âm cuộc điện đàm đang gây ra những hậu quả chánh trị nặng nề cho Thủ tướng Paetongtarn Shinawatra.
Đảng Bhumjaithai (BJT), viết trong một thông cáo được phát đi vào ngày 18/6:
"Đảng Bhumjaithai xin thông báo rằng ban điều hành (ban chấp hành) đảng đã họp xem xét vấn đề này và nhất trí thông qua nghị quyết: Đảng Bhumjaithai quyết định rút khỏi liên minh cầm quyền. Tất cả các bộ trưởng thuộc Đảng Bhumjaithai sẽ từ chức khỏi vị trí bộ trưởng, có hiệu lực từ ngày 19/6/2025.”
"Đảng Bhumjaithai kêu gọi bà Paetongtarn Shinawatra, Thủ tướng, phải chịu trách nhiệm về việc khiến Thái Lan đánh mất danh dự và niềm tự hào của quốc gia, của nhân dân và của quân đội.”
Cuộc trò chuyện bị rò rỉ, trong đó có đề cập đến Tư lệnh Quân khu 2, được hiểu như một cuộc "đàm phán hậu trường," cho thấy những cuộc trao đổi không chính thức giữa hai nhà lãnh đạo. Nội dung đoạn ghi âm đã làm dấy lên những nghi vấn về mối quan hệ ngoại giao đặc biệt thân thiết giữa Thái Lan và Campuchia, dẫn đến sự hoài nghi từ phía các đối thủ chánh trị và công chúng. Điều này đã làm suy giảm nghiêm trọng niềm tin vào sự ổn định chánh trị của đất nước.
(Theo BBC)
