​Tổng thống Nam Hàn Lee Jae Myung phát biểu ngày 15/08/2025 tại Seoul nhân kỷ niệm 80 năm bán đảo Triều Tiên chiến thắng phát-xít Nhật. AP - Ahn Young-joon

Một ngày sau khi chính quyền Bình Nhưỡng tuyên bố không hề có ý định nối lại quan hệ với Seoul, hôm 15/08/2025, tổng thống Nam Hàn Lee Jae Myung khẳng định “tôn trọng” chế độ chính trị của Bắc Hàn và cam kết “sẽ có các biện pháp nhất quán để làm giảm đáng kể căng thẳng và tái lập lòng tin” với miền Bắc.

Theo AFP, tại lễ kỷ niệm 80 năm ngày chiến thắng phát xít Nhật trên bán đảo Triều Tiên, tổng thống Lee Jae Myung nhấn mạnh Nam Hàn “không hề có ý định tiến hành các hành động thù địch” và nói rõ là Seoul sẽ không tìm cách thống nhất bán đảo Triều Tiên bằng vũ lực. Trái lại, ông hy vọng “tái lập thỏa thuận quân sự liên Triều năm 2018”. Nguyên thủ Nam Hàn, thuộc cánh trung tả, lên cầm quyền từ tháng 06/2025, khẳng định rằng “bất luận thế nào, hòa bình cũng hơn là chiến tranh”.

Về phía Bình Nhưỡng, trong bài diễn văn cùng dịp kỷ niệm, lãnh đạo Bắc Hàn Kim Jong Un hôm nay kêu gọi vượt qua “các thách thức” mà đất nước đang phải đối mặt.

Trả lời AFP, ông Yang Moo Jin, chủ tịch trường Đại học Nghiên cứu về Bắc Hàn tại Seoul, cho biết, trái với các năm trước, trong dịp này “đã không có bất cứ thông điệp nào nhắm vào Nam Hàn hay Hoa Kỳ, không có lời lẽ nào lên án 'kẻ thù' hay 'các quốc gia thù địch', hay bất cứ lời lẽ khiêu khích nào về võ khí nguyên tử”.

Hôm 14/08, bà Kim Yo Jong, người em gái đầy quyền lực của Kim Jong Un, đã bác bỏ nỗ lực hòa giải của chánh quyền Lee Jae Myung, xem đây là “một ảo tưởng ngu ngốc”. Bà cũng bác bỏ thông tin của Seoul về việc quân đội Bắc Hàn đã bắt đầu tháo dỡ các loa phóng thanh dọc theo biên giới, tiếp theo hành động tương tự của Nam Hàn.

Quan hệ giữa hai miền Nam – Bắc Triều Tiên đã ấm lên dưới thời tổng thống trung tả Moon Jae In. Lãnh đạo hai bên đã gặp nhau tổng cộng ba lần vào năm 2018. Vấn đề “phi nguyên tử bán đảo Triều Tiên” từng được báo chí Bắc Hàn nói đến. Tổng thống Mỹ Donald Trump trong nhiệm kỳ thứ nhất cũng gặp lãnh đạo Bắc Hàn tại Bàn Môn Điếm vào mùa hè 2019. Tuy nhiên, kể từ cuối năm đó, quan hệ hai miền đã xấu đi.

Cuối năm 2024, Bắc Hàn lần đầu tiên đưa vào Hiến Pháp điều khoản khẳng định Nam Hàn là “quốc gia thù địch”. Hai tuyến đường giao thông đường bộ và hai tuyến đường sắt giữa hai miền cũng bị chính quyền Bình Nhưỡng ra lệnh phá hủy.

Nhật Bản kỷ niệm 80 năm kết thúc Đệ Nhị Thế Chiến

Bất chấp cái nóng gay gắt, hàng chục nghìn người Nhật Bổn hôm nay đã đến viếng đền Yasukuni ở Tokyo, nơi thờ khoảng 2,5 triệu binh lính Nhật, nhân kỷ niệm 80 năm nước này đầu hàng các nước đồng minh trong Đệ Nhị Thế Chiến. Trong một bài phát biểu trang nghiêm, Nhật hoàng Naruhito bày tỏ “nỗi hối tiếc sâu sắc” với những người đã nằm xuống trong chiến tranh và hy vọng thảm kịch này sẽ không bao giờ tái diễn.

Mặc dù đã 80 năm trôi qua, hệ lụy của chiến tranh vẫn in đậm trong tâm trí người dân, theo tường thuật của thông tín viên Bruno Duval từ Tokyo :

Cha của Yoshiko đã mất vào tháng 04/1945 trong các cuộc oanh kích của không quân Hoa Kỳ vào Tokyo, khiến 2.500 cư dân thủ đô thiệt mạng.

Yoshiko tâm sự : “Mỗi khi tưởng niệm những cuộc ném bom này hay kỷ niệm ngày kết thúc Đệ Nhị Thế Chiến, hoặc khi tôi đến nơi cha tôi mất, tôi cảm thấy đau đớn tột cùng, suy sụp về mặt tinh thần. Dù đã 80 năm trôi qua, tôi vẫn không thể nguôi ngoai, tôi nhớ cha tôi khủng khiếp.”

Không để chiến tranh tái diễn, không bao giờ lặp lại điều đó nữa, đó là suy nghĩ của đa số dân Nhật tám thập niên sau.

Điều này được thể hiện qua chia sẻ của một số người dân Tokyo :

Một phụ nữ nói : “Thảm kịch này tuyệt đối không được lặp lại. Con đường duy nhất cho tương lai của thế giới là chủ nghĩa hòa bình.”

Một phụ nữ khác nhận định : “Chiến tranh đã gia tăng trong suốt 80 năm qua. Nhân loại rõ ràng đã không học được gì từ quá khứ.”

Một người đàn ông cho biết : “Không biết bao nhiêu thanh niên nằm trong số rất nhiều binh lính Nhật Bản bị giết. Cả một thế hệ bị chiến tranh vùi dập, thật kinh khủng.”

Một người đàn ông khác hy vọng : “Khi những người từng trải qua chiến tranh ngày càng già đi và lần lượt qua đời, thì chúng tôi, thế hệ trẻ, phải tiếp bước : vừa truyền đạt lại cho các thế hệ tương lai nỗi đau mà họ đã trải qua, vừa đấu tranh vì hòa bình.”

Hơn 3 triệu người Nhật đã thiệt mạng trong Đệ Nhị Thế Chiến, bao gồm 800.000 thường dân và 2,3 triệu binh lính.

(Theo RFI)