NGUỒN HÌNH ẢNH,GETTY IMAGES (BBC)

Mexico hiện là hãng sản xuất xe hơi lớn thứ bảy thế giới

Các chuyên viên phân tích đang cảnh báo rằng ngành công nghiệp xe hơi của Mỹ tại Bắc Mỹ có thể bị thiệt hại nghiêm trọng bởi mức thuế 25 phần trăm mà Tổng thống Mỹ Donald Trump đang đe dọa áp đặt đối với hàng hóa nhập cảng từ Mexico và Canada.

Thuế quan – là các khoản thuế đánh vào hàng nhập cảng – có thể ảnh hưởng đến các công ty lớn như Ford và General Motors, những doanh nghiệp sản xuất hàng ngàn chiếc xe mỗi năm tại Mexico và Canada để bán tại Mỹ.

Nếu các công ty xe hơi quyết định chuyển sản xuất trở lại Mỹ, điều này có thể đe dọa đến hàng trăm ngàn việc làm ở Mexico và Canada.

Ông Trump đã hoãn việc áp thuế đối với hai quốc gia này trong thời gian một tháng.

Thuế quan là gì?

Đồ họa giải thích cách thức hoạt động của thuế quan, với ví dụ về giày nhập cảng từ Mexico vào Mỹ là sản phẩm chịu thuế. Trong trường hợp này, toàn bộ chi phí của mức thuế 25 phần trăm được chuyển cho người tiêu dùng

Thuế quan là các khoản thuế đánh vào hàng hóa nhập cảng.

Loại thuế này được áp lên các công ty nhập cảng hàng hóa thay vì công ty xuất cảng, cấu thành phần trăm giá trị của hàng nhập cảng.

Nếu công ty nhập cảng của Mỹ chuyển chi phí thuế này bằng cách tăng giá sản phẩm, thì người tiêu dùng Mỹ sẽ là những bên gánh chịu gánh nặng kinh tế.

Mỹ nhập cảng bao nhiêu xe từ Mexico và Canada?

Mỹ đã có quan hệ thương mại phi thuế quan với Mexico và Canada trong suốt ba thập kỷ, đầu tiên theo Hiệp định Thương mại Tự do Bắc Mỹ (Nafta) và sau đó là Hiệp định Mỹ – Mexico – Canada (USMCA).

Các công ty xe hơi của Mỹ, cũng như các công ty nước ngoài, đã tận dụng điều này bằng cách thiết lập các nhà máy ở Bắc Mỹ.

Vào năm 2024, Mỹ đã nhập cảng 3,6 triệu xe và các phương tiện trọng lượng nhẹ khác từ Canada và Mexico, theo S&P Global Mobility, một công ty dữ liệu của Mỹ.

Con số này chiếm 22 phần trăm tổng số xe bán tại Mỹ, với 15 phần trăm trong số đó đến từ Mexico và 7 phần trăm từ Canada.

Các công ty xe hơi của Mỹ cũng nhập cảng các linh kiện xe hơi – như động cơ và bánh xe – từ Mexico và Canada đến các nhà máy lắp ráp ở Mỹ.

Bản đồ thể hiện năm giai đoạn trong quá trình sản xuất một thanh pít tông. Quá trình sản xuất bắt đầu tại Mỹ, sau đó chuyển đến Canada và Mexico trước khi quay lại Mỹ để được lắp vào xe.

Bà Stephanie Brinley từ S&P Global Mobility nói, "Đây là một hệ sinh thái kinh tế mang lại lợi ích cho cả khu vực."

Nhiều công ty từ châu Âu, Nam Hàn, Nhật Bản và Trung Quốc cũng đã thiết lập nhà máy ở Mexico.

Thuế quan tác động như thế nào đến các công ty xe hơi và người tiêu dùng ở Mỹ?

NGUỒN HÌNH ẢNH,GETTY IMAGES

Jeep Rubicon là một phương tiện được công ty Stellantis lắp ráp tại Mexico để bán ở Mỹ

Theo Viện nghiên cứu Cato của Mỹ và S&P Global Mobility:

• Stellantis (hãng sản xuất xe Chrysler) sản xuất khoảng 23% xe của mình ở Mexico vào năm 2024 – tổng cộng 314.000 chiếc

• GM (hãng sản xuất xe Buick, Cadillac, GMC và Chevrolet) cũng sản xuất khoảng 22% xe của mình tại Mexico – tổng cộng 712.000 chiếc

• Ford sản xuất gần 15 phần trăm xe của mình ở Mexico – tổng cộng 358.000 chiếc

Vì lý do này, bà Brinley cho biết "thuế quan sẽ ảnh hưởng đến mọi hãng sản xuất xe hơi ở Mỹ."

Ông Jay Nagley, từ nhóm các chuyên viên phân tích ngành công nghiệp xe hơi của Anh, Redspy, cho biết, "Các công ty xe hơi kiếm được lợi nhuận khoảng 7% mỗi năm, và tối đa là 10 phần trăm,"

"Thuế 25 phần trăm sẽ xóa sạch tất cả lợi nhuận đó, trừ khi các công ty phải tăng giá sản phẩm."

Một mức thuế 25 phần trăm sẽ làm cho giá của một chiếc xe 25.000 USD  tăng thêm 6.250 USD nếu toàn bộ chi phí thuế này được chuyển cho khách hàng.

Ông Nagley nói, "Doanh số sẽ giảm mạnh nếu họ làm vậy, vì không ai sẽ trả hơn 30.000 USD cho một thứ mà họ có thể mua hôm qua với giá 25.000 USD."

"Người tiêu dùng sẽ trì hoãn việc mua xe mới và chờ xem liệu thuế quan có bị hủy bỏ không."

Ông Scott Lincicome của Viện Cato cho biết các linh kiện xe hơi có thể vượt qua biên giới Mỹ từ Mexico và Canada bảy hoặc tám lần trong suốt quá trình lắp ráp.

Ông nói, "Liệu chúng có bị đánh thuế nhiều lần không? Chưa có sự rõ ràng về cách chính sách này sẽ được thực thi.”

Nếu thuế của Mỹ vẫn được áp dụng lâu hơn một vài tuần hoặc vài tháng, ông Nagley tin rằng các hãng sản xuất xe hơi sẽ bắt đầu xem xét việc chuyển các nhà máy lắp ráp và nhà máy linh kiện sang Mỹ.

Tuy nhiên, ông cho biết sẽ mất từ 12 đến 18 tháng để chuyển sản xuất, ngay cả khi đất đai để xây dựng các nhà máy mới đã có sẵn. Điều này cũng sẽ tốn hàng tỷ USD, ông nói "Cú sốc đối với ba công ty Detroit [Ford, GM và Chrysler] sẽ là cực kỳ lớn.”

Thuế quan sẽ ảnh hưởng đến ngành công nghiệp xe hơi ở Mexico và Canada như thế nào?

Một nhà máy của hãng Ford ở Detroit, Michigan. Vào những năm 1950, ba công ty xe hơi lớn nhất của Mỹ sản xuất 70% tất cả các xe bán ra tại Mỹ ở bang này. Hiện nay, con số này chỉ còn 20 phần trăm.

Vào năm 2024, Mexico và Canada kiếm được gần 200 tỷ USD từ việc xuất cảng xe hơi và linh kiện xe hơi sang Mỹ, theo ING Think, một tổ chức nghiên cứu.

Các công ty từ khắp nơi trên thế giới sử dụng Mexico làm cơ sở sản xuất chi phí thấp cho xe hơi mà họ bán ở Mỹ, khiến Mexico trở thành hãng sản xuất xe lớn thứ bảy trên thế giới.

Hơn một triệu người ở Mexico làm việc trong ngành này.

Ông Lincicome nói, "Việc có thể xuất cảng xe hơi vào một quốc gia giàu có như Mỹ rất quan trọng đối với Mexico, một quốc gia tương đối nghèo. Điều này rất quan trọng đối với sự phát triển của Mexico – nhưng cũng khiến quốc gia này phụ thuộc vào xuất cảng sang Mỹ."

Ông Nagley cho biết nếu các hãng sản xuất xe hơi chuyển sản xuất sang Mỹ, điều này có thể gây thiệt hại cho các thành phố của Mexico như Monterrey, nơi hiện là một trung tâm lớn sản xuất linh kiện xe hơi.

Ông nói, "Và Ontario ở Canada, gần như là một thành phố song sinh với Detroit, có năm nhà máy xe hơi. Nơi này cũng sẽ bị tàn phá."

Tuy nhiên, ông Lincicome cho rằng các công ty xe hơi khó có thể chuyển toàn bộ sản xuất của họ sang Mỹ.

Ông nói, "Chúng ta không có đủ công nhân ở Mỹ sẵn sàng để làm tất cả các công việc đó.”

(Theo BBC Việt ngữ)