Tổng thống Mỹ Donald Trump phát biểu về quan thuế tại Vườn Hồng ở Tòa Bạch Cung ở Washington, Hoa Kỳ, ngày 02/04/2025. REUTERS - Carlos Barria

Hôm 31/07/2025, tổng thống Donald Trump ký sắc lệnh áp dụng một bảng quan thuế mới đánh vào tất cả các mặt hàng xuất cảng sang Hoa Kỳ. Các điều khoản mới chính thức được áp dụng từ ngày 07/08. Gia Nã Đại, Thụy Sĩ, Ba Tây hay Ấn Độ bị « phạt nặng hơn cả », với mức thuế dao động 25-50%. Tại Á châu, ngoại trừ Ấn Độ, Trung Quốc hay Lào, phần còn lại tương đối yên tâm với mức thuế không quá 20%.

Nhiều quốc gia như Thụy Sĩ cho biết tiếp tục đàm phán với Washington để hạ hàng rào quan thuế. Mêhicô được gia hạn thêm 90 ngày để tiếp tục thương lượng: hiện tại mức thuế đánh vào một số mặt hàng của nước này được giữ nguyên ở mức 30%. Trung Quốc và Mỹ cũng đang trong tiến trình đàm phán và trong khi chờ đợi, trung bình, hàng Trung Quốc xuất cảng sang Hoa Kỳ chịu thuế 30%.

Hãng tin Bloomberg và báo tài chính của Nhật Nikkei Asia nhắc lại, những thỏa thuận về mức thuế mà chính quyền Trump đã đạt được với nhiều đối tác như Việt Nam (20%), Nhật Bổn, Nam Hàn (15%) hay Phi Luật Tân (19%), Liên Hiệp Âu Châu (15%)… là những « thỏa thuận về nguyên tắc ».

Với Tòa Bạch Cung, đây là một thắng lợi của tổng thống Hoa Kỳ. Song giới phân tích đồng loạt cho rằng hậu quả từ chính sách bảo hộ mới đang đẩy kinh tế Mỹ vào một giai đoạn đầy bất trắc. Một trong những tác động đầu tiên là giá cả hàng hóa ở Hoa Kỳ sẽ tăng lên cao trong những tháng sắp tới, như giải thích của thông tín viên RFI Loubna Anaki từ New York:

« Trong tuần, khi thông báo duy trì lãi suất chỉ đạo, Ngân Hàng Trung Ương Mỹ giải thích quyết định này một phần là do những bất trắc mà chính sách của tổng thống Trump có thể gây ra. Mỹ đã quyết định lại các mức thuế mới bắt đầu có hiệu lực từ hôm nay. Trước mắt, khó có thể dự đoán các biện pháp này sẽ ảnh hưởng thế nào đến kinh tế Hoa Kỳ.

Trước khi chánh sách thương mại mới có hiệu lực, một số doanh nghiệp đã lo xa. Họ đã tích trữ nguyên liệu và một số mặt hàng, chủ yếu là nhập cảng từ Trung Quốc. Nhờ vậy, tạm thời giá cả có thể chưa bị ảnh hưởng. Nhưng những biện pháp Donald Trump áp đặt liên quan đến hơn 70% các mặt hàng nhập cảng vào Mỹ. Các đại tập đoàn đã thông báo là giá cả hàng hóa sẽ tăng lên để đối phó với tình hình này. Ví dụ phần lớn nước cam tiêu thụ ở Hoa Kỳ phải nhập cảng từ nước ngoài. Chuối, cà phê, cacao, gia vị hay tôm cũng vậy.

Theo nhiều chuyên gia, khó tránh khỏi kịch bản dân Mỹ sắp tới đây sẽ phải trả tiền đắt hơn khi đi mua sắm ».

Á Châu: Nước thở phào nhẹ nhõm, nước cam chịu

Về phía Á châu, có những nước thở phào nhẹ nhõm, có những nước cam chịu với mức thuế mới, một số quốc gia khác thì nhất quyết thương lượng để đạt được một thỏa hiệp tốt hơn.

Đầu tiên là Việt Nam, bị áp thuế 20% như thông báo đơn phương của tổng thống Donald Trump vào đầu tháng 7/2025, trong khi Hà Nội chưa xác nhận và tiếp tục thương lượng với hy vọng được áp mức thuế thấp hơn. Một vấn đề khác đối với Việt Nam, cũng như với một số nước Đông Nam Á khác, là mức thuế 40% mà ông Trump muốn đánh vào những mặt hàng của Trung Quốc trung chuyển qua các nước này để né mức thuế cao của Mỹ. Cho tới nay, vẫn chưa rõ là mức thuế này sẽ được thực hiện cụ thể như thế nào.

Đài Loan cũng bị áp thuế 20% như Việt Nam, nhưng theo lời tổng thống Lại Thanh Đức, đây chỉ là mức thuế « tạm thời », có thể sẽ hạ xuống, nếu Đài Bắc đạt được thỏa thuận với Hoa Kỳ.

Một nước khác ở Đông Á là Nhật Bổn đã đạt được thỏa thuận với Washington về mức thuế 15%. Mức thuế đối với xe hơi, một trong những trụ cột của xuất cảng của nước này, cũng được giảm xuống còn 15% so với mức 25% hiện nay. Nhưng hiện chưa rõ là mức thuế 15% đối với xe hơi Nhật khi nào mới được áp dụng. Nam Hàn thì đến phút chót, tức là chỉ còn hai ngày là đến thời hạn 01/08, mới đạt được thỏa thuận về mức thuế 15%, kể cả đối với xe hơi, thay vì 25%.

Thái Lan và Cam Bốt, hai nước láng giềng vừa xung đột ở biên giới, rốt cuộc chỉ bị áp thuế 19%, trong khi lúc đầu Cam Bốt bị dọa áp thuế đến 49% và Thái Lan 36%. Phát ngôn viên của chánh phủ Thái Lan hôm 1/08 đã hoan nghênh « một thắng lợi lớn ». Một phần tư kim ngạch xuất cảng của Thái Lan là sang Hoa Kỳ. Về phần mình, thủ tướng Hun Manet xem đây là « một tin tốt đẹp hơn cho nhân dân và nền kinh tế Cam Bốt ». Mã Lai Á cũng vậy, chỉ bị áp thuế 19% so với 24% theo dự kiến ban đầu.

Mỹ áp thuế 35% đánh vào hàng nhập từ Gia Nã Đại

Tổng thống Donald Trump, hôm qua, đã công bố mức thuế nhập cảng mới đối với gần 70 quốc gia, bao gồm mức 35% đánh vào hàng hóa nhập từ Gia Nã Đại. Chủ nhân Tòa Bạch Cung cáo buộc Ottawa không hợp tác với Washington trong việc ngăn chặn ma túy fentanyl tràn vào Hoa Kỳ và chỉ trích Gia Nã Đại về ý định công nhận Nhà nước Palestine. Thủ tướng Gia Nã Đại, Mark Carney, cho biết ông thất vọng về quyết định của tổng thống Mỹ.

Cuộc chiến quan thuế Washington - Ottawa dường như đã khiến người dân Gia Nã Đại bừng tỉnh, đang ngày càng tỏ ra ghẻ lạnh với nước láng giềng phía nam, không sang Hoa Kỳ du lịch và tẩy chay sản phẩm Mỹ.

Từ Montréal, thông tín viên Nafi Alibert tường trình:

« Đi sang Mỹ giờ đã trở thành điều không thể tưởng tượng được đối với một số người Gia Nã Đại. Sébastien nói: "Tôi thậm chí còn không muốn đi nghỉ ở đó. Hoa Kỳ không tử tế, và tôi không muốn bị họ kiểm soát."

Giao thông giữa Gia Nã Đại và Mỹ đã giảm mạnh kể từ khi cuộc chiến thương mại bắt đầu cách đây 6 tháng. Một người tên là Cam cho biết: "Tôi từng thường xuyên sang đó, nhưng giờ tôi không đi nữa." Cư dân Montréal này bảo vệ quan điểm tẩy chay Hoa Kỳ, ngay cả trong việc mua sắm hàng ngày. Anh nói thêm: "Tôi chỉ mua hàng nội địa, tôi nghĩ điều đó giúp mọi người mở mắt về những gì đang diễn ra bên ngoài và cách chúng ta có thể ủng hộ các doanh nghiệp Gia Nã Đại."

Liên đoàn Doanh nghiệp Độc lập Gia Nã Đại xác nhận rằng doanh số sản phẩm Mỹ đã giảm 40%, trong khi doanh số sản phẩm nội địa lại tăng với mức tương đương trong các doanh nghiệp nhỏ và vừa (PME). Jasmin Guénette là phó chủ tịch của tổ chức này, và ông đưa ra nhận định cân bằng hơn về làn sóng đoàn kết này. Jasmin nói: "Tôi có cảm giác mọi người sẽ tiếp tục tẩy chay nhiều sản phẩm Mỹ nhất có thể. Nếu mọi người kinh doanh các sản phẩm thực phẩm nội địa, chẳng hạn như mứt, thì sẽ bán được nhiều hơn... mang lại tác động tích cực. Nhưng hơn 70% hoạt động thương mại quốc tế của Gia Nã Đại là với Hoa Kỳ, vậy nên nhìn chung, cuộc chiến quan thuế đang gây tổn hại cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa của chúng ta."

Với làn sóng tẩy chay tiếp diễn, một sự tách rời về mặt cảm xúc có thể đã bắt đầu, nhưng sự tách rời về kinh tế giữa hai nước vẫn còn rất xa vời ».

(Theo RFI)