Tổng thống Nga Vladimir Putin đọc thông điệp quốc gia thường niên từ Moscow. Ảnh: AAP

ÂU CHÂU - Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden,đã đên Warsaw, Ba Lan, trước lễ kỷ niệm một năm cuộc chiến của Nga với Ukraine. Tại đây, ông đã gặp Tổng thống Ba Lan Andrzej Duda, cả hai nhà lãnh đạo đều bày tỏ sự ủng hộ liên tục của họ đối với quốc gia đang bị Nga bao vây.

Tổng thống Joe Biden có mặt tại Ba Lan sau chuyến công du chớp nhoáng tới Ukraine, tuyên bố Mỹ và các đồng minh sẽ "không mệt mỏi" trong việc hỗ trợ Ukraine.

"Một năm diễn ra cuộc chiến này, Putin không còn nghi ngờ gì về sức mạnh của liên minh chúng ta, nhưng ông ấy vẫn nghi ngờ niềm tin của chúng ta.”

“Ông ấy nghi ngờ sức mạnh bền bỉ của chúng ta. Ông ấy nghi ngờ việc chúng tôi có tiếp tục ủng hộ Ukraine. Ông ấy nghi ngờ liệu NATO có thể duy trì sự thống nhất hay không.”

“Nhưng không có gì phải hoài nghi, sự ủng hộ của chúng tôi dành cho Ukraine sẽ không dao động. NATO sẽ không bị chia rẽ và chúng tôi sẽ không mệt mỏi. Sự thèm khát đất đai và quyền lực điên cuồng của Tổng thống Putin sẽ thất bại, và tình yêu của người dân Ukraine dành cho đất nước của họ sẽ thắng thế."

Ông Biden sau đó tuyên bố rằng Tổng thống Nga Vladimir Putin đang cố gắng xây dựng lại đế chế Xô Viết.

Tổng thống Joe Biden nói "Hôm nay chúng ta đang chứng kiến điều đó một lần nữa, người dân Ba Lan và người dân trên khắp Châu Âu đã chứng kiến trong nhiều thập kỷ, không thể xoa dịu sự thèm muốn của kẻ chuyên quyền.”

“Những kẻ độc tài chỉ hiểu một từ: không, không, không. Các ông sẽ không cướp đất nước của tôi. Các ông sẽ không lấy được tự do của tôi hay tương lai của tôi. Tôi sẽ lặp lại điều tôi đã nói năm ngoái ở chính nơi này: một nhà độc tài quyết tâm xây dựng lại một đế chế sẽ không bao giờ có thể xoa dịu tình yêu tự do của người dân.”

“Sự tàn bạo sẽ không bao giờ bóp chết ý chí của những người tự do. Và Ukraine sẽ không bao giờ để Nga chiến thắng. Không bao giờ.”

Bài phát biểu của ông Biden được đưa ra một ngày sau chuyến đi táo bạo, không báo trước của ông tới Kyiv, nơi ông gặp Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy.

 Cuộc xung đột ở Ukraine, cuộc chiến quan trọng nhất ở Châu Âu kể từ Thế chiến thứ hai đã khiến hàng chục nghìn người thiệt mạng, tàn phá hệ thống cơ sở hạ tầng của Ukraine và gây thiệt hại cho nền kinh tế toàn cầu. Tòa Bạch ốc nhấn mạnh rằng không có hồi kết rõ ràng cho cuộc chiến trong thời gian tới, và tình hình trên thực địa ngày càng trở nên phức tạp.

Điều này xảy ra khi Tổng thống Nga Vladimir Putin tuyên bố rằng Moscow đang đình chỉ tham gia hiệp ước Hiệp ước vũ khí tấn công chiến lược new START, hiệp ước kiểm soát vũ khí hạt nhân cuối cùng còn lại với Hoa Kỳ trong bối cảnh căng thẳng với Washington về cuộc chiến ở Ukraine.

Giải thích về quyết định đình chỉ các nghĩa vụ của Nga theo New START, Tổng thống Putin cáo buộc Mỹ và các đồng minh NATO đã công khai tuyên bố mục tiêu đánh bại Nga ở Ukraine.

"Họ muốn giáng cho chúng ta một thất bại chiến lược và cố gắng tiếp cận các cơ sở hạt nhân của chúng ta. Do đó, hôm nay tôi buộc phải thông báo rằng Nga sẽ ngừng tham gia Hiệp ước vũ khí tấn công chiến lược. Tôi nhắc lại, chúng tôi không rút khỏi hiệp ước, chúng tôi chỉ đang tạm dừng tham gia."

Ông Putin nói rằng Nga sẵn sàng nối lại các vụ thử vũ khí hạt nhân nếu Mỹ làm như vậy, một động thái sẽ chấm dứt lệnh cấm toàn cầu đối với các vụ thử vũ khí hạt nhân kể từ thời Chiến tranh Lạnh.

"Chúng tôi biết tất cả mọi chi tiết và hiểu rằng thời hạn bảo đảm cho việc sử dụng một số loại vũ khí hạt nhân chiến đấu ở Hoa Kỳ sắp hết hạn. Về vấn đề này, chúng tôi biết chắc chắn rằng, một số chính trị gia ở Washington đang tính đến khả năng thử vũ khí hạt nhân của mình.”

“Tất nhiên, chúng tôi sẽ không phải là người đầu tiên làm điều này. Nhưng nếu Hoa Kỳ thử nghiệm, thì chúng tôi sẽ làm."

Tổng thư ký NATO, Jens Stoltenberg, nói rằng ông "lấy làm tiếc" về quyết định của Tổng thống Putin đình chỉ sự tham gia của Nga vào hiệp ước duy nhất mà nước này có với Hoa Kỳ nhằm ngăn chặn việc mở rộng vũ khí hạt nhân.

Tổng thư ký Jens Stoltenberg nói “Tôi rất tiếc về quyết định ngày hôm nay của Nga, việc đình chỉ tham gia Hiệp ước new START. Trong những năm qua, Nga đã vi phạm và từ bỏ các thỏa thuận kiểm soát vũ khí quan trọng.”

"Với quyết định ngày hôm nay về New START, toàn bộ cấu trúc kiểm soát vũ khí đã bị dỡ bỏ. Tôi đặc biệt khuyến khích Nga xem xét lại quyết định của mình và tôn trọng các thỏa thuận hiện có."

Đầu tháng này, NATO kêu gọi Nga tôn trọng hiệp ước và kêu gọi Moscow cho phép nối lại các cuộc thanh tra thực địa các địa điểm quân sự.

Hiệp ước new START được Nga và Mỹ ký kết vào năm 2010.

Nó giới hạn ở mức 1.550 số lượng đầu đạn hạt nhân tầm xa mà họ có thể triển khai và hạn chế việc sử dụng hỏa tiễn có thể mang vũ khí nguyên tử.

Nó cho phép thanh tra trong thời gian ngắn các cơ sở hạt nhân và cơ sở hỗ trợ của nhau.

Ngoại trưởng Hoa Kỳ Antony Blinken nói quyết định của ông Putin là vô trách nhiệm.

"Thông báo của Nga về việc ngừng tham gia new START là vô cùng đáng tiếc và vô trách nhiệm. Chúng tôi sẽ theo dõi cẩn thận để xem Nga thực sự làm gì.”

“Tất nhiên, chúng tôi sẽ đảm bảo rằng trong bất kỳ trường hợp nào, chúng tôi luôn ở tư thế thích hợp cho an ninh của đất nước chúng tôi và của các đồng minh của chúng tôi. Khi chính quyền bắt đầu, chúng tôi đã gia hạn New START vì lợi ích an ninh của đất nước chúng tôi, và lợi ích an ninh của Nga. Điều đó chỉ nhấn mạnh đây là một hành động vô trách nhiệm."

Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Guterres nói rằng Hoa Kỳ và Liên bang Nga nên tiếp tục thực hiện đầy đủ hiệp ước START mới "không chậm trễ".

Stephane Dujarric, phát ngôn viên của Liên Hợp Quốc nói rằng thỏa thuận đã mang lại an ninh cho toàn thế giới và điều "quan trọng" là tiếp tục có sự tham gia cấp cao giữa hai nước.

"Tôi sẽ nhắc lại quan điểm của Tổng thư ký, Hoa Kỳ và Liên bang Nga nên tiếp tục thực hiện đầy đủ hiệp ước new START. Các hiệp ước song phương liên tiếp về vũ khí hạt nhân chiến lược giữa hai quốc gia đã mang lại an ninh không chỉ cho Nga và Hoa Kỳ, mà còn cho toàn bộ cộng đồng quốc tế.”

“Do đó phải tiếp tục hợp tác cấp cao giữa hai bên, và đó là lý do tại sao chúng tôi kêu gọi nối lại việc thực hiện đầy đủ các bên đối với Hiệp ước new START này."