Thỏa thuận tiềm năng về nền tảng truyền thông xã hội có 170 triệu người dùng tại Hoa Kỳ này đánh dấu bước đột phá hiếm hoi sau nhiều tháng đàm phán giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới. Ảnh: Getty / Samuel Boivin

Các quan chức Mỹ và Trung Quốc đã đạt được một thỏa thuận khung nhằm chuyển quyền sở hữu ứng dụng video ngắn TikTok sang kiểm soát của Mỹ. Thỏa thuận này dự kiến sẽ được Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình xác nhận trong cuộc điện đàm vào cuối tuần này.

Thỏa thuận tiềm năng này là bước đột phá hiếm hoi sau nhiều tháng đàm phán giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới, nhằm hạ nhiệt cuộc chiến thương mại đã làm chao đảo các thị trường toàn cầu.

Mỹ: Khung thỏa thuận và ưu tiên an ninh

TikTok hiện có 170 triệu người dùng tại Mỹ, và việc tìm ra một bên mua tại Mỹ được coi là điều kiện quan trọng để tránh nguy cơ bị cấm tại nước này.

Bộ trưởng Tài chánh Mỹ Scott Bessent cho biết:

“Khung thỏa thuận nhằm chuyển TikTok sang quyền sở hữu của Mỹ. Tuy nhiên, tôi không thể nói trước nội dung cuộc gọi của các nhà lãnh đạo vào thứ Sáu. Chúng ta có một khung thỏa thuận và họ sẽ phải xác nhận.”

Ông Bessent nói hạn chót này có thể được gia hạn thêm 90 ngày để hoàn tất thỏa thuận, nhưng từ chối tiết lộ chi tiết cụ thể. Ông cho biết khi các điều khoản thương mại của thỏa thuận được công bố, nó sẽ giữ lại các yếu tố văn hóa của TikTok mà phía Trung Quốc quan tâm.

Ông nói với các phóng viên sau hai ngày đàm phán ở Madrid:

“Họ quan tâm tới ‘đặc trưng Trung Quốc’ của ứng dụng, mà họ cho là sức mạnh mềm. Chúng tôi không quan tâm đến đặc trưng Trung Quốc. Chúng tôi quan tâm đến an ninh quốc gia”.

Theo một nguồn tin nắm rõ vấn đề, TikTok dự kiến sẽ được bán cho một nhóm các nhà đầu tư Mỹ, bao gồm cả các công ty công nghệ lớn. Một số chi tiết về giá trị và cấu trúc thỏa thuận vẫn đang được bàn bạc.

Đây là lần thứ hai trong năm nay hai bên tuyên bố sắp đạt được thỏa thuận về TikTok. Thông báo trước đó vào tháng Ba rốt cuộc không thành hiện thực.

Bất kỳ thỏa thuận nào cũng có thể cần sự chấp thuận của Quốc hội do đảng Cộng hòa kiểm soát, vốn đã thông qua một đạo luật năm 2024 yêu cầu thoái vốn vì lo ngại dữ liệu người dùng Mỹ trên TikTok có thể bị chính phủ Trung Quốc truy cập, cho phép Bắc Kinh do thám người Mỹ hoặc tiến hành chiến dịch gây ảnh hưởng qua ứng dụng.

Tuy nhiên, chánh quyền Trump đã nhiều lần từ chối buộc đóng cửa ứng dụng, điều có thể khiến hàng triệu người dùng tức giận và làm gián đoạn truyền thông chánh trị.

Ông Trump đã ghi nhận ứng dụng này giúp ông tái đắc cử năm ngoái, và trương mục cá nhân của ông có 15 triệu người theo dõi. Tòa Bạch Ốc mở trương mục (hay được nhiều người gọi là tài khoản) TikTok chánh thức vào tháng trước.

Bộ trưởng Tài chánh Bessent không cho biết liệu công ty mẹ ByteDance có chuyển quyền kiểm soát công nghệ nền tảng của ứng dụng cho bên mua ở Mỹ hay không.

Ông Vương Cảnh Đào, một quan chức thuộc cơ quan quản lý không gian mạng Trung Quốc, nói thỏa thuận có thể cấp phép quyền sở hữu trí tuệ, bao gồm cả thuật toán.

Ngoài TikTok, Mỹ còn viện dẫn các lo ngại về an ninh quốc gia để chặn việc vận chuyển chất bán dẫn và công nghệ tiên tiến khác sang Trung Quốc, và cấm các sản phẩm Trung Quốc mà Hoa Thịnh Đốn kết luận có thể được sử dụng để do thám người Mỹ hoặc thu thập tình báo.

Trung Quốc: Thỏa thuận phù hợp lợi ích hai bên

Trong khi đó, ông Lý Thành Cảng, trưởng đoàn đàm phán thương mại hàng đầu của Trung Quốc, nói với các phóng viên rằng những lo ngại của Mỹ là “hành vi bắt nạt đơn phương”.

Ông cũng cho biết Trung Quốc tin rằng thỏa thuận mới với Mỹ về quyền sở hữu TikTok phù hợp với lợi ích của cả hai bên. Khung thỏa thuận mới trao quyền kiểm soát ứng dụng cho Hoa Kỳ, sau khi Bắc Kinh được thông báo rằng phải tìm một bên mua tại Mỹ nếu không nền tảng này sẽ bị cấm ở Hoa Kỳ.

Ông Lý đã ca ngợi thỏa thuận này trong một cuộc họp báo tại Madrid sau cuộc gặp giữa các phái đoàn thương mại Trung Quốc và Hoa Kỳ. Ông bác bỏ ý kiến cho rằng Trung Quốc bị ép buộc, nói rằng họ coi việc duy trì một mối quan hệ thương mại và kinh tế Trung - Mỹ ổn định, lành mạnh là điều quan trọng.

Ông Lý Thành Cảng nói, “Tôi tin rằng chừng nào còn tuân thủ nguyên tắc tôn trọng lẫn nhau và tham vấn bình đẳng, hai bên sẽ đạt được ngày càng nhiều kết quả trong ngày càng nhiều lĩnh vực thương mại và kinh tế”.

Ông cho biết hai bên đã đạt được “đồng thuận khung cơ bản” để giải quyết các vấn đề liên quan đến TikTok - cách diễn đạt hơi khác so với phía Mỹ.

Cuộc họp Mỹ - Trung tại trụ sở Bộ Ngoại giao Tây Ban Nha, Cung điện Santa Cruz, là vòng đàm phán thứ tư trong bốn tháng nhằm giải quyết căng thẳng thương mại cũng như hạn chót thoái vốn TikTok.

Các phái đoàn do ông Bessent và Phó Thủ tướng Trung Quốc Hà Lập Phong dẫn đầu đã gặp nhau tại các thành phố Âu châu kể từ tháng Năm để tìm cách chấm dứt cuộc chiến thương mại vốn đã dẫn tới việc tăng thuế trả đũa và ngừng cung cấp đất hiếm cho Mỹ.