(Từ trái sang phải) Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Pete Hegseth, Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Quốc phòng Úc Richard Marles, Bộ trưởng Quốc phòng Nhật Bản Nakatani Gen và Bộ trưởng Quốc phòng Philippines Gilberto Teodoro Jr. trò chuyện cùng nhau sau cuộc họp đa phương bên lề Hội nghị Thượng đỉnh Quốc phòng Đối thoại Shangri-La do Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế (IISS) tổ chức tại Singapore, ngày 31 tháng Năm năm 2025. Các bộ trưởng và quan chức quốc phòng từ 47 quốc gia đã tập trung tại quốc đảo này để tham dự Đối thoại Shangri-La của IISS — hội nghị quốc phòng cấp cao thường niên của khu vực Á châu - Thái Bình Dương. EPA/HOW HWEE YOUNG Source: EPA / AAP

TÂN GIA BA (SINGAPORE) - Mối lo ngại ngày càng gia tăng trước sự lớn mạnh của Trung Quốc về quân sự và tham vọng nguyên tử đã bao trùm Đối thoại Shangri-La tại Singapore, nơi các lãnh đạo quốc phòng từ Úc, Hoa Kỳ và Pháp nhấn mạnh sự cần thiết phải tăng cường liên minh, tái thiết lập các khuôn khổ kiểm soát vũ khí và phối hợp các biện pháp răn đe trong khu vực.

Tại Singapore, căng thẳng và liên minh hiện rõ tại Đối thoại Shangri-La – hội nghị an ninh lớn được xem là diễn đàn quốc phòng quan trọng nhất khu vực Á châu– Thái Bình Dương.

Mối lo ngại ngày càng lớn trước việc Trung Quốc mở rộng hiện diện quân sự và tham vọng nguyên tử.
 

Những cảnh báo mạnh mẽ nhất đến từ Bộ trưởng Quốc phòng Úc, Richard Marles, người cho rằng tốc độ mở rộng kho vũ khí nguyên tử và hiện đại hóa quân đội của Trung Quốc đang tái định hình cục diện an ninh khu vực.
 

“Chúng tôi cam kết tham gia vào việc định hình môi trường địa chánh trị (đại thế chánh trị). Việc Trung Quốc quyết định theo đuổi hiện đại hóa và mở rộng năng lực nguyên tử một cách nhanh chóng – nhằm đạt được hoặc vượt qua sự ngang bằng với Hoa Kỳ – là một lý do nữa cho thấy tương lai của kiểm soát vũ khí chiến lược cần được hồi sinh.”
 

Ông cũng cảnh báo về mối nguy hiểm từ vũ khí hủy diệt hàng loạt, nhấn mạnh rằng các khuôn khổ kiểm soát vũ khí cần được củng cố để theo kịp với những rủi ro ngày càng gia tăng và tiến bộ công nghệ trên khắp Thái Bình Dương và các khu vực khác.
 

“Chúng ta cũng phải đối mặt với tình huống ảm đạm, thậm chí cận kề, về một làn sóng phổ biến võ khí nguyên tử mới trên toàn cầu, khi các quốc gia tìm kiếm sự bảo đảm an ninh trong một kỷ nguyên đầy tham vọng đế quốc mới.”
 

Những phát biểu này được đưa ra sau khi Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ Pete Hegseth tái khẳng định cam kết của Mỹ đối với khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương, gọi đây là một ưu tiên chiến lược.
 

Ông cũng đưa ra lời cảnh báo nghiêm trọng.
 

“Cần phải rõ ràng với tất cả rằng Bắc Kinh đang nghiêm túc chuẩn bị cho tình huống sử dụng vũ lực quân sự nhằm thay đổi cán cân quyền lực tại khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương. Chúng ta đều biết – và thông tin này đã được công bố công khai – rằng Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã chỉ thị quân đội phải sẵn sàng xâm lược Đài Loan vào năm 2027. Quân Giải phóng Nhân dân đang xây dựng lực lượng cần thiết, huấn luyện hàng ngày và tập dượt cho một cuộc tấn công thực sự. … Bất kỳ nỗ lực nào của Trung Quốc cộng sản nhằm chiếm Đài Loan bằng vũ lực sẽ dẫn đến hậu quả tàn khốc cho khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương và toàn thế giới.”
 

Tại cùng diễn đàn, ông Hegseth cũng kêu gọi các quốc gia trong khu vực tăng chi tiêu quốc phòng, đề xuất mức chuẩn là 5% GDP – phù hợp với các cam kết gần đây của NATO.
 

Đáp lại, ông Richard Marles thừa nhận vai trò không thể thay thế của Hoa Kỳ, nhưng nhấn mạnh rằng trách nhiệm không thể chỉ đặt lên vai Washington.
 

“Cam kết mà Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ Hegseth nhấn mạnh hôm nay – rằng Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương là ưu tiên chiến lược của Hoa Kỳ – được chúng tôi hết sức hoan nghênh. Thực tế là sẽ không thể có một cán cân quyền lực hiệu quả trong khu vực này nếu thiếu Hoa Kỳ. Nhưng chúng ta không thể phó mặc điều đó chỉ cho Hoa Kỳ. Các quốc gia khác cũng phải góp phần duy trì thế cân bằng này – bao gồm cả Úc.”
 

Cam kết đó tiếp tục được củng cố trong cuộc họp ba bên cấp cao giữa các lãnh đạo quốc phòng của Hoa Kỳ, Úc và Nhật Bản.
 

Diễn ra bên lề hội nghị, cuộc họp chứng kiến ba đồng minh nhất trí mở rộng các cuộc tập trận quân sự chung và tăng cường hợp tác trong lĩnh vực công nghệ quốc phòng.
 

“Quan hệ hợp tác ba bên này thực sự đóng vai trò then chốt trong việc răn đe Trung Quốc và duy trì hòa bình cũng như sức mạnh tại khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương. Liên minh giữa Hoa Kỳ với Nhật Bản và Úc được xây dựng trên các giá trị chung, lợi ích chung và lý trí chung. … Chúng tôi cũng đang tinh giản việc luân phiên khai triển lực lượng tại Úc và Nhật Bản, đồng thời nâng cao năng lực lập kế hoạch chiến lược phối hợp.”
 

Tuy nhiên, không phải ai tại hội nghị cũng hoan nghênh những phát biểu này.

Đại diện của Bắc Kinh, Chuẩn Đô đốc Hồ Cảng Phong, đã phản pháo trước sự liên kết ngày càng chặt chẽ giữa các cường quốc phương Tây và các nước trong khu vực, cáo buộc họ gieo rắc nỗi sợ hãi và bóp méo sự thật.
 

“Chúng tôi không chấp nhận những cáo buộc vô căn cứ nhằm vào Trung Quốc. Một số tuyên bố hoàn toàn bịa đặt, một số bóp méo sự thật, và một số khác chẳng khác nào 'vừa ăn cướp vừa la làng.' Những hành động này chỉ là mưu đồ gây rối, kích động chia rẽ và thúc đẩy đối đầu nhằm làm mất ổn định khu vực Á châu– Thái Bình Dương. Chúng đi ngược lại xu thế thời đại, không nhận được sự ủng hộ của dư luận và chắc chắn sẽ thất bại.”

Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc, ông Đông Quân, đã vắng mặt một cách đáng chú ý tại hội nghị năm nay – động thái được xem là sự lạnh nhạt về mặt ngoại giao giữa bối cảnh căng thẳng leo thang do quan thuế của Mỹ và mối quan hệ quốc phòng ngày càng chặt chẽ giữa Washington, Canberra và Tokyo.

Pháp cũng lên tiếng.
 

Tổng thống Emmanuel Macron khẳng định rõ rằng, dù Pháp ủng hộ chiến lược tự chủ, nước này không thể cam kết tham gia quân sự trong bất kỳ cuộc xung đột tiềm tàng nào liên quan đến Trung Quốc tại khu vực Thái Bình Dương.
 

“Vai trò của chúng tôi không phải là thay thế bất kỳ ai, mà là hành động vì chính mình để nâng cao năng lực tự chủ chiến lược – nghĩa là năng lực tự bảo vệ chủ quyền của chính chúng tôi. Đồng thời, thông qua hợp tác, chúng tôi muốn hỗ trợ các quốc gia ASEAN làm điều tương tự, và cùng nhau giảm bớt sự phụ thuộc lẫn nhau. Chúng ta cần thực hiện điều đó trong bối cảnh các mối đe dọa và rủi ro chiến lược ngày càng gia tăng.”

Ông Macron cũng đã tận dụng bài phát biểu của mình để kêu gọi lệnh ngừng bắn tại Gaza và sự công nhận lẫn nhau đối với một nhà nước Palestine.

(Theo SBS)