Các nhà giao dịch chờ đợi cổ phiếu của công ty bán lẻ trực tuyến khổng lồ Trung Quốc Alibaba lên sàn tại Sở giao dịch chứng khoán New York tại New York hôm 19/09/2014. JEWEL SAMAD / AFP / Getty Images
TRUNG QUỐC - Cuộc đàn áp của Trung Quốc đối với khu vực tư nhân đã leo thang trong thời gian gần đây và gây ra sự chấn động trên thị trường toàn cầu. Động thái này đã quét sạch hơn 765 tỷ USD giá trị khỏi các công ty Trung Quốc niêm yết tại Mỹ trong vài tháng qua, gửi một thông điệp rõ ràng tới hàng loạt công ty trong nước đang tìm cách thâm nhập thị trường vốn của Mỹ.
Cuộc đàn áp của Bắc Kinh đối với các công ty Trung Quốc đang ngày càng gia tăng, trong đó các công ty giáo dục tư nhân đang trở thành mục tiêu mới nhất. Cuối tuần trước, Trung Quốc đã công bố đợt cải tổ toàn diện lĩnh vực công nghệ giáo dục trị giá 100 tỷ USD, cấm các công ty tìm kiếm lợi nhuận, huy động vốn hoặc niêm yết cổ phiếu. Các công ty gia sư trực tuyến phát triển nhanh chóng đang nằm trong số các mục tiêu bị chính quyền “triệt hạ”.
Giá cổ phiếu của các công ty Trung Quốc niêm yết tại Mỹ — TAL Education, Gaotu Techedu và New Oriental Education — giảm mạnh khi có tin này. Mỗi công ty đã mất gần 80% giá trị trong vòng vài ngày trên sàn giao dịch chứng khoán New York.
Thông báo cải tổ được đưa ra sau cuộc đánh giá an ninh mạng của DiDi Chuxing, khiến cổ phiếu của gã khổng lồ gọi xe giảm hơn 40% kể từ khi phát hành lần đầu ra công chúng (IPO) vào cuối tháng 6 năm nay.
Nhiều công ty công nghệ đã phải đối mặt với cơn thịnh nộ của Bắc Kinh trong năm nay. Chính quyền Bắc Kinh đã thẳng tay đàn áp một số công ty nổi tiếng của Trung Quốc, bao gồm cả gã khổng lồ thương mại điện tử Alibaba.
Tập đoàn Alibaba đã buộc phải đóng khoản phạt chống độc quyền kỷ lục 2.8 tỷ USD vào đầu năm nay sau khi các cơ quan quản lý tiến hành một cuộc điều tra nhắm vào công ty này. Người sáng lập Jack Ma của tập đoàn đã mất tích vài tháng do hậu quả của cuộc đàn áp.
Một hiệu ứng rúng động.
Theo Bloomberg, chỉ số Nasdaq Golden Dragon China Index cho thấy 98 công ty lớn nhất của Trung Quốc niêm yết tại Mỹ đã mất hơn 765 tỷ USD giá trị kể từ mức đỉnh vào tháng 2/2021.
ĐCSTQ đã cho thấy mối quan tâm về mặt pháp lý đối với mỗi động thái mà các công ty này đã thực hiện. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, cuộc đàn áp là một dấu hiệu cho thấy tham vọng của ĐCSTQ trong việc siết chặt khu vực tư nhân và hạn chế đầu tư nước ngoài vào các công ty Trung Quốc.
Nhà kinh tế và chiến lược thị trường Milton Ezrati nói với The Epoch Times, hành động của Bắc Kinh “phản ánh một thực tế rằng Trung Quốc vẫn là một nền kinh tế kế hoạch và ĐCSTQ không muốn bất kỳ sự phát triển nào mà họ cảm thấy khó có thể kiểm soát được”.
“Đối với tôi, điều đáng kinh ngạc là cách ĐCSTQ cản trở những thứ dường như là lợi ích của chính mình”.
Theo Bloomberg, chỉ số Nasdaq Golden Dragon China Index cho thấy 98 công ty lớn nhất của Trung Quốc niêm yết tại Mỹ đã mất hơn 765 tỷ USD giá trị kể từ mức đỉnh vào tháng 2/2021. (Ảnh: Andrew Burton/Getty Images)
Sau cuộc Đại suy thoái 2008-2009, chính quyền Trung Quốc tăng cường nỗ lực thống trị nền kinh tế toàn cầu. Chìa khóa của nỗ lực này là tạo ra các công ty vô địch trong mọi lĩnh vực thông qua trợ cấp của chính phủ và tiếp cận thị trường vốn toàn cầu.
Kể từ những năm 2000, hàng trăm công ty Trung Quốc đã tham gia sàn giao dịch chứng khoán Hoa Kỳ để hưởng lợi từ các nguồn vốn sâu rộng. Điều này đã đóng một vai trò quan trọng đối với sự tăng trưởng của các công ty đó và nền kinh tế.
Theo dữ liệu của Dealogic, trong nửa đầu năm nay, 34 công ty từ đại lục và Hồng Kông đã huy động được mức kỷ lục 12.4 tỷ USD khi niêm yết cổ phiếu tại Mỹ.
Tuy nhiên, với đợt bán tháo mạnh gần đây, các nhà đầu tư có thể sẽ quan tâm hơn đến việc đầu tư vào các công ty có trụ sở tại Trung Quốc và do đó, việc niêm yết ở nước ngoài của họ sẽ trở nên khó khăn hơn rất nhiều.
Ông Ezrati cho biết: “Chắc chắn sẽ rất tốn kém nếu bạn tiến lên và sau đó bị chính phủ của bạn chặn lại một cách không thương tiếc. Vì vậy, tôi nghĩ rằng sẽ có một hiệu ứng rúng động đối với sự việc này”.
Và ông lưu ý, con đường cho các nhà đầu tư phương Tây tiếp xúc kinh tế với thị trường tiêu dùng lớn nhất thế giới thông qua các công ty này có thể sẽ bị "đóng cửa hoặc cắt giảm đáng kể".
Chủ sở hữu của TikTok là ByteDance, công ty dữ liệu chăm sóc sức khỏe LinkDoc Technology và ứng dụng thể dục phổ biến Keep cũng nằm trong số các công ty Trung Quốc phải tạm hoãn kế hoạch IPO của họ tại Mỹ sau khi Bắc Kinh mở rộng chiến dịch đàn áp.
Ông Robert Johnson, giáo sư Tài chính tại Đại học Creighton, nói với The Epoch Times: “Tôi tin rằng cuộc đàn áp sẽ còn kéo dài”, “Đó chắc chắn không phải là tin tốt trong ngắn hạn và dài hạn đối với số lượng các thương vụ IPO sẽ được đưa ra thị trường trong thời gian tới”.
'Một tính toán sai lầm lớn'
Trong khi một số người tin rằng giá trị cổ phiếu công nghệ Trung Quốc giảm mạnh có thể là cơ hội mua tốt, thì nhiều nhà quản lý quỹ tỏ ra thận trọng với những tài sản đó.
Ông Kyle Bass, người sáng lập và là giám đốc đầu tư của Hayman Capital Management nói với CNBC hôm 27/07 vừa qua rằng, những nhà quản lý tài sản lớn trên toàn cầu đang thực sự bắt đầu rút khỏi Trung Quốc và Hong Kong.
Người biểu tình ở Hong Kong. Nơi này đã trở nên kém hấp dẫn hơn với tư cách là một điểm đến đầu tư sau khi Trung Quốc thông qua luật an ninh quốc gia cho thành phố này vào năm ngoái. (Ảnh: Wikipedia)
Theo ông Bass, trò chơi cuối cùng của Bắc Kinh là chuyển hoạt động niêm yết của doanh nghiệp Trung Quốc từ New York sang Hồng Kông. Ông gọi đó là “một tính toán sai lầm lớn” từ phía Bắc Kinh. Hong Kong đã trở nên kém hấp dẫn hơn với tư cách là một điểm đến đầu tư sau khi Trung Quốc thông qua luật an ninh quốc gia cho thành phố này vào năm ngoái.
Ông Stoyan Panayotov, người sáng lập Babylon Wealth Management có trụ sở tại California cho biết: “Tôi dự tính các cổ phiếu niêm yết tại Trung Quốc sẽ vẫn biến động trong tương lai gần”.
Ngay cả trước khi chính phủ đàn áp, ông nói với The Epoch Times, các nhà đầu tư không được bảo vệ thực sự vì hầu hết các công ty niêm yết của Trung Quốc sử dụng cấu trúc lợi ích biến đổi (Variable Interest Entity - VIE) để niêm yết cổ phiếu tại Hoa Kỳ.
Hầu hết mọi công ty Trung Quốc đều được niêm yết thông qua cấu trúc VIE bên ngoài Trung Quốc. Trong hai thập kỷ qua, cấu trúc này đã giúp Bắc Kinh hạn chế các nguồn vốn nước ngoài đầu tư vào các ngành nhạy cảm như viễn thông, truyền thông và giáo dục.
Để niêm yết ở nước ngoài, một công ty Trung Quốc phải thành lập một pháp nhân ở nước đó, kiểm soát hoạt động kinh doanh ở Trung Quốc thông qua các thỏa thuận hợp đồng, thay vì sở hữu cổ phần trực tiếp. Do đó, không giống như các công ty có trụ sở tại Mỹ, các nhà đầu tư không sở hữu công ty thực sự của Trung Quốc. Thay vào đó, họ sở hữu lợi ích trong các VIE này.
Tuy nhiên, theo luật pháp Trung Quốc, cấu trúc VIE là bất hợp pháp, do đó bất kỳ hợp đồng nào nhằm cung cấp quyền sở hữu cổ đông nước ngoài trên thực tế đều vô giá trị.
Ông Panayotov cho biết “Tôi luôn lo ngại về cấu trúc pháp lý này và hầu hết các khách hàng của tôi không trực tiếp sở hữu cổ phiếu Trung Quốc niêm yết tại Mỹ”.
(ntdvn.com - Đức Duy Theo The Epoch Times)
