Một chiếc oanh tạc cơ tàng hình B-2. Ảnh:

Getty Images

Tác giả: Jake Horton, Paul Sargeant và Robin Levinson King

Vai trò: BBC Verify

Chuyến bay kéo dài 18 tiếng mỗi chiều, nhiều lần tiếp nhiên liệu trên không và một loạt các biện pháp nghi binh – đó là cách mà nhiệm vụ ném bom các cơ sở hạch tâm của Iran đã diễn ra, theo lời Đại tướng Dan Caine - Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân, sĩ quan cao cấp nhất trong quân đội Mỹ.

Mặc dù tác động đầy đủ của cái mà Mỹ gọi là "Chiến dịch Nhát búa Nửa đêm" vẫn chưa rõ ràng, một lộ trình chi tiết về cách nhiệm vụ phức tạp này diễn ra đã được trình bày trong một cuộc họp báo của Ngũ Giác Đài vào sáng ngày 22/6, chỉ vài giờ sau các cuộc tấn công.

Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Pete Hegseth nói với các phóng viên rằng các oanh tạc cơ của Mỹ đã "đến và đi mà thế giới không hề hay biết."

Mọi chuyện bắt đầu ngay sau nửa đêm khi Bộ trưởng Hegseth cùng Tổng thống Mỹ Donald Trump, Phó Tổng thống JD Vance, Ngoại trưởng Marco Rubio và các nhân vật cấp cao của Ngũ Giác Đài tập trung tại Phòng Tình huống ở Tòa Bạch Cung. Họ cùng theo dõi một đội phi cơ cất cánh từ một căn cứ không quân của Mỹ ở vùng nông thôn Missouri.

Theo Ngũ Giác Đài, dưới màn đêm, các oanh tạc cơ tàng hình B-2 đã cất cánh từ Căn cứ Không quân Whiteman vào lúc 0 giờ 1 phút ngày 21/6 theo giờ miền Đông nước Mỹ.

Mục tiêu sau cùng của sứ mệnh này: các cơ sở hạch tâm được bảo vệ nghiêm ngặt nhất của Iran.

Các phi cơ có tốc độ gần bằng tốc độ âm thanh đã băng qua Đại Tây Dương, mang theo những quả bom "phá boong-ke" cực mạnh, có thể xuyên thủng lớp bê-tông dày hơn 18 m.

Đây là loại vũ khí cần thiết để tấn công cơ sở làm giàu hạch tâm Fordo (Fordow) của Iran, vốn nằm sâu trong lòng đất, bên dưới một ngọn núi và được coi là tâm điểm trong chương trình hạch tâm của Iran. Mỹ là quốc gia duy nhất trên thế giới được biết đến là sở hữu loại vũ khí này.

Nhưng thế giới vẫn chưa theo dõi – ít nhất là vào thời điểm đó. Mọi ánh mắt đều đổ dồn về phía tây, hướng về Thái Bình Dương, sau những báo cáo về việc oanh tạc cơ đã được điều đến lãnh thổ đảo Guam của Mỹ.

BBC đã tường thuật vào lúc đấy: "Mặc dù việc triển này không được chính thức liên kết với các cuộc thảo luận về việc Mỹ tham gia cuộc chiến của Israel đánh vào Iran, nhưng ít ai đặt nghi vấn mối liên hệ này."

Tuy nhiên, đó chỉ là một mưu mẹo – theo lời kể của Ngũ Giác Đài – một đòn nghi binh nhằm đánh lạc hướng khỏi các chuyến bay tuyệt mật đang hướng thẳng đến Iran qua Đại Tây Dương.

Đại tướng Caine cho hay: Những chiến đấu cơ đã bay về phía tây qua Thái Bình Dương thực chất là "một động thái nghi binh mà chỉ một số ít những người lập kế hoạch và các lãnh đạo chủ chốt biết,"

"Nhóm tấn công chính bao gồm bảy oanh tạc cơ B-2 Spirit, mỗi chiếc có hai thành viên phi hành đoàn, lặng lẽ tiến về phía đông với liên lạc tối thiểu."

Những phi cơ quân sự này không xuất hiện trên các trang mạng theo dõi chuyến bay, khiến BBC khó có thể xác minh độc lập mô tả của Ngũ Giác Đài về các sự kiện. Và mặc dù hình ảnh vệ tinh có thể giúp cho thấy mức độ thiệt hại tại các địa điểm bị tấn công trong đêm, chúng không thể cung cấp thông tin chính xác thời điểm bị tấn công.

Khi đội bay đến Trung Đông, vào khoảng 17 giờ miền Đông nước Mỹ (0 giờ 30 tại Tehran, 4 giờ sáng Việt Nam), chúng đã được các phi cơ hộ tống hỗ trợ, giúp bảo vệ oanh tạc cơ bằng cách quét phía trước để tìm kiếm tiêm kích cơ của đối phương và các mối đe dọa hỏa tiễn đất đối không - điều mà tướng Caine gọi là "một cuộc diễn tập phức tạp, được tính toán thời gian chặt chẽ".

Tuy nhiên, các viên chức Mỹ cho biết tiêm kích cơ của Iran đã không cất cánh và không có hệ thống phòng không nào có vẻ đã khai hỏa.

Patrycja Bazylczyk, chuyên gia phòng thủ hỏa tiễn tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế ở Washington DC, nói với BBC Verify:

"Sự thống trị của Israel đối với không phận Iran đã tạo tiền đề cho các oanh tạc cơ của Mỹ hoạt động mà không bị cản trở."

Một giờ bốn mươi phút tiếp theo đã được ông Caine mô tả trong cuộc họp báo của Ngũ Giác Đài với mức độ chi tiết thường không được tiết lộ cho công chúng.

Mặc dù cuộc họp báo đã cung cấp thời gian cho một số sự kiện nhất định, nhưng bản đồ hiển thị hành trình của oanh tạc cơ không phải là đường bay cụ thể và có sự khác biệt nhỏ trong hai phiên bản được trình bày.

Chính quyền Trump đã tuyên bố các sự kiện sau đó là một chiến thắng hoàn toàn, khẳng định Mỹ đã "xóa sổ" hệ thống hạch tâm của Iran. Nhưng mức độ thiệt hại thực sự và hệ quả của nó vẫn chưa được xác định.

Trong khi Iran đã xác nhận các cuộc tấn công, họ đã nói giảm nói tránh về mức độ thiệt hại và không cung cấp một tài khoản cụ thể về chuỗi sự kiện.

Vào khoảng 17 giờ miền Đông nước Mỹ (0 giờ 30 tại Tehran, 4 giờ sáng Việt Nam), các quan chức Mỹ cho hay hơn hai chục hỏa tiễn hành trình Tomahawk tấn công mặt đất đã được phóng từ một tiềm thủy đỉnh của Mỹ đóng quân ở Biển Ả Rập, hướng tới địa điểm hạch tâm gần Isfahan, một thành phố với khoảng hai triệu dân.

Mặc dù cơ sở hạch tâm ở đó nằm sâu hàng trăm cây số trong nội địa, các tiềm thủy đỉnh đủ gần để hỏa tiễn hành trình có thể tấn công gần như cùng lúc với việc các oanh tạc cơ B-2 tàng hình thả bom "xuyên phá" xuống hai địa điểm hạch tâm khác, theo Tiến sĩ Stacie Pettyjohn, chuyên gia quốc phòng tại Trung tâm An ninh Hoa Kỳ Mới.

Bà nói với BBC Verify rằng, điều này có nghĩa là Mỹ đã có thể thực hiện "một cuộc tấn công bất ngờ phối hợp vào nhiều địa điểm".

Theo Ngũ Giác Đài, trong khi đó, đội oanh tạc cơ đã tiến vào không phận Iran, nơi Mỹ đã sử dụng một số chiến thuật đánh lừa khác, bao gồm cả các động tác nghi binh.

Sau đó, các cuộc không kích bắt đầu.

Chiếc oanh tạc cơ dẫn đầu đã thả hai quả bom xuyên phá hạng nặng GBU-57, còn gọi là MOP, vào mục tiêu đầu tiên trong số các mục tiêu tại Fordo vào khoảng 18 giờ 40 giờ miền đông Mỹ, chỉ ngay sau 2 giờ sáng theo giờ Iran.

Theo các chuyên gia, quả bom MOP có thể xuyên qua khoảng 18m bê-tông hoặc 61m đất trước khi phát nổ. Điều này có nghĩa là mặc dù không bảo đảm thành công hoàn toàn, đây là quả bom duy nhất trên thế giới có thể đi đến được độ sâu của các đường hầm tại cơ sở Fordo – được cho là sâu 80-90m dưới lòng đất.

Đây là lần đầu tiên những quả bom "phá boong-ke" được sử dụng trong một chiến dịch tác chiến thực tế.

Theo Ngũ Giác Đài, những chiếc oanh tạc cơ còn lại sau đó đã tấn công các mục tiêu – với tổng cộng 14 quả bom MOP được thả xuống Fordo và cơ sở hạch tâm thứ hai ở Natanz. Và tại địa điểm hạch tâm Isfahan, cách Fordo hơn 200km, các hỏa tiễn Tomahawk cũng đã đánh trúng mục tiêu.

Theo Ngũ Giác Đài, sau khi các oanh tạc cơ ở trên không 18 tiếng đồng hồ, tất cả các mục tiêu đã bị tấn công chỉ trong khoảng 25 phút trước khi các phi cơ bay rời khỏi Iran vào lúc 19 giờ 30 phút miền Đông Mỹ (3 giờ tại Tehran) để quay trở về Mỹ.

Tổng cộng, khoảng 75 vũ khí dẫn đường chính xác và hơn 125 phi cơ của Mỹ đã được sử dụng và Bộ trưởng Hegseth tuyên bố nhiệm vụ này đã tạo ra sự phá hủy "bạo liệt và rõ rệt" đối với năng lực hạch tâm của Iran.

Tuy nhiên, sẽ mất nhiều thời gian để đánh giá các bằng chứng về toàn bộ quy mô của đợt tấn công này vì cần thêm nhiều hình ảnh để xem bom phá boong-ke đã có thể xuyên sâu đến mức nào dưới lòng đất tại các địa điểm hạch tâm quan trọng.

Tiến sĩ Pettyjohn nhận định, "Đây là một cuộc tấn công cực kỳ phức tạp và rất tinh vi mà không quốc gia nào khác trên thế giới có thể thực hiện được,"

"Mặc dù chiến dịch đã thành công về mặt chiến thuật, nhưng vẫn chưa rõ liệu nó có đạt được mục tiêu là đẩy lùi chương trình nguyên tử của Iran một cách lâu dài hay không."

(BBC News)