Bộ trưởng Quốc Phòng Ukraine Rustem Umerov trả lời báo chí tại Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ, ngày 16/05/2025. AP - Evgeniy Maloletka

CHIẾN TRANH NGA – UKRAINE, Hôm 28/05/2025, Ukraine tuyên bố sẵn sàng đàm phán với Nga tại Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ, vào thứ Hai tuần tới 02/06 nếu Moscow cung cấp trước các điều kiện để đạt thỏa thuận hòa bình. Tuyên bố của bộ trưởng Quốc Phòng Ukraine, Rustem Umerov, được đưa ra sau khi Nga đề xướng vòng đàm phán trực tiếp thứ hai với Ukraine tại Istanbul để trao « bản ghi nhớ » nêu rõ các điều kiện để đạt được một thỏa thuận hòa bình lâu dài.

Về phía Mỹ, trong thông cáo, ngoại trưởng Marco Rubio hôm 28/05 kêu gọi Moscow tham gia « một cuộc đối thoại mang tính xây dựng và thiện chí với Ukraine », vì Washingon xem đây là « cách duy nhất để chấm dứt cuộc chiến này ».

Cho đến nay, lập trường chính thức của Nga và Ukraine dường như vẫn khó dung hòa với nhau. Các điều kiện liệu có được điều chỉnh? Phía Nga chưa chính thức đưa ra các yêu sách, nhưng nhiều thông tin đã rò rỉ. Từ Moscow (Mạc Tư Khoa), thông tín viên Anissa El Jabri tường trình:

« Trên lý thuyết, Moscow thực hiện đúng những gì đã được thông báo sau cuộc họp đầu tiên ở Istanbul, đó là trao đổi tù nhân quy mô lớn, trao đổi biên bản ghi nhớ. Ở Nga, các thủ tục pháp lý là rất quan trọng. Không thể làm bất cứ điều gì nghiêm túc nếu không có các văn bản đã được chuẩn bị kỹ lưỡng.

Tuy nhiên, điện Kremlin không thực sự cho mọi người thấy là quan điểm cơ bản của họ sẽ có sự thay đổi. Cuộc họp thượng đỉnh giữa Putin, Zelensky và Trump, mà tổng thống Ukraine một lần nữa đề xuất, vẫn tiếp tục bị Nga bác bỏ.

Về nội dung của các yêu cầu, dường như cũng không có thay đổi đáng kể. Danh sách các điều kiện mà Moscow đưa ra vẫn chưa được công bố chính thức, nhưng theo thông tin bị rò rỉ, trong số các điều kiện của Nga, vẫn có một số điều kiện cũ, ví dụ như đòi Ukraine phải trung lập. Nhưng một số điều kiện khác dường như đã có sự thay đổi, ví dụ như tạm thời không có yêu sách nào về lãnh thổ.

Về những điều kiện khác, một số điều dường như không còn được nhắc đến trên truyền thông thì nay đã xuất hiện trở lại, ví dụ các quốc gia khác (ngoài Ukraine) phải cam kết bằng văn bản là sẽ không bao giờ để Ukraine gia nhập Liên Minh Bắc Đại Tây Dương - NATO, giống như đối với Gruzia. Điều này cho thấy các cuộc đàm phán sắp tới sẽ không khác nhiều so với các cuộc thảo luận trước đây. Đây cũng không phải là một bất ngờ.

Vladimir Medinsky, một nhân vật diều hâu, vốn cho rằng Ukraine không phải là một quốc gia thực sự, sẽ vẫn là trưởng đoàn đàm phán của Nga ».

Liên Âu tăng cường an ninh ở Hắc Hải để đối phó với Nga.

Lãnh đạo ngoại giao Âu châu, Kaja Kallas, hôm 28/05/2025, đã công bố các chiến lược mới của Liên Âu tăng cường an ninh hàng hải ở Hắc Hải để đối phó với Nga và hỗ trợ Ukraine, đồng thời bảo vệ các cơ sở hạ tầng chiến lược trong một khu vực được coi là sống còn đối với an ninh và nguồn cung của Liên Âu. 

Phát biểu trước báo giới, bà Kallas cho biết: « Trước tiên, chúng tôi sẽ đề nghị thành lập một trung tâm an ninh hàng hải ở Hắc Hải ». Trung tâm này sẽ trở thành « hệ thống cảnh báo sớm của Âu châu trong khu vực này », giúp hiểu rõ hơn về các mối đe dọa hiện hữu và từ đó « góp phần bảo vệ các cơ sở hạ tầng thiết yếu như giàn khoan ngoài khơi và cáp ngầm dưới biển », cũng như các tuyến vận tải biển.

Việc tăng cường hiện diện ở Hắc Hải cũng sẽ giúp Liên Hiệp Âu Châu, phối hợp với NATO, chống lại việc Moscow (Mạc Tư Khoa) sử dụng hạm đội tàu « ma » để lách các lệnh trừng phạt của Tây phương đối với hoạt động xuất cảng dầu mỏ của Nga kể từ tháng 02/2022. 

Sáng kiến này còn bao gồm cả việc hợp tác với các quốc gia xung quanh Hắc Hải như Ukraine, Moldova, Gruzia, Thổ Nhĩ Kỳ, Armenia và Azerbaijan, trong một số lĩnh vực như công nghệ thông tin, năng lượng và vận tải.

(Theo RFI)