Getty Images/BHQ Cambodia

Báo chí Thái Lan đưa tin rằng lực lượng cận vệ tinh nhuệ đặc biệt của ông Hun Sen đã được điều động đến gần biên giới, làm dấy lên lo ngại về căng thẳng leo thang tại khu vực.

Đơn vị này được gọi là Đoàn Cận vệ (BHQ -  Bodyguard Headquarters), được xem là "vũ khí bí mật" của lãnh tụ Hun Sen, trong bối cảnh nguy cơ xung đột có thể bùng phát trở lại tại khu vực Chong Bok, tức Tam Giác Ngọc, thì sự hiện diện của đội này, nếu có, càng làm tình hình nóng lên.

Theo báo The Nation của Thái Lan, chỉ huy của đơn vị này, Đại tướng Hing Bun Hieng, đồng thời giữ chức Phó Tổng Tư lệnh Lực lượng Vũ trang Hoàng gia Campuchia (RCAF - Royal Cambodian Armed Forces) và là một trong những nhân vật thân tín hàng đầu của ông Hun Sen.

Truyền thông Campuchia gần đây ngày càng đưa tin nhiều hơn về các hoạt động điều động của đơn vị BHQ về phía biên giới Thái Lan tại tỉnh Preah Vihear, trong bối cảnh căng thẳng giữa hai nước leo thang.

Ngày 15/6, Đài truyền hình nhà nước - TVK - đăng tải hình ảnh lực lượng BHQ đã có mặt tại tỉnh Preah Vihear, gần biên giới Thái Lan với dòng chú thích:

"Chúng tôi đã sẵn sàng thực thi những mệnh lệnh nghiêm ngặt nhất từ người đứng đầu chính phủ suốt 24/7 để bảo vệ đất nước trước kẻ thù xâm lược.

"Quyết tử cho tổ quốc quyết sinh không chỉ là một khẩu hiệu mà là cam kết vững chắc của tất cả chúng tôi trong lực lượng vũ trang để bảo vệ đất nước. Chúng tôi mong người dân hãy tin tưởng và đừng lo lắng.

"Gửi gia đình: xin đừng lo cho con, vì được bảo vệ tổ quốc là niềm vinh dự lớn lao của gia đình chúng ta," bài viết trên Facebook kênh truyền hình nhà nước Campuchia viết.

Chính bài viết này đã khiến truyền thông Thái Lan đưa tin về động thái leo thang căng thẳng từ phía Campuchia, sau khi hai nước đã có cuộc họp Ủy ban Biên giới Hỗn hợp (JBC) hai ngày 14 và 15/6.

The Nation viết "Động thái này diễn ra ngay sau khi JBC kết thúc cuộc họp tại Phnom Penh gần đây làm dấy lên nhiều đồn đoán về mục đích hiện diện lực lượng tinh nhuệ này".

Đoàn cận vệ

Giáo sư Carl Thayer nói với BBC News Tiếng Việt ngày 17/6 rằng lực lượng cận vệ này thuộc Vệ binh tinh nhuệ của Campuchia, họ có sự kỷ luật và chuyên nghiệp hơn các đơn vị quân đội khác.

Ông Thayer đã từng viết về lực lượng này, cho biết vào năm 2009, ông Hun Sen đã ban hành một sắc lệnh bổ sung để thành lập Đoàn Cận vệ chuyên trách bảo vệ cá nhân ông. Về mặt pháp lý, đơn vị này tách biệt với Lữ đoàn 70 - lực lượng bảo vệ lãnh đạo - và có quy mô nhỏ hơn.

Sắc lệnh quy định rằng Đoàn Cận vệ được thành lập trực thuộc Bộ Tư lệnh Lực lượng Vũ trang Hoàng gia Campuchia (RCAF) và do thủ tướng chỉ huy. Do đó, lực lượng này thường được cho là "đội quân riêng" của ông Hun Sen và gia đình.

Đoàn Cận vệ được giao nhiệm vụ bảo vệ thủ tướng và gia đình, cũng như các nhân vật quyền lực khác theo chỉ đạo của thủ tướng. Bộ Quốc phòng chịu trách nhiệm hỗ trợ tài chính, hậu cần và huấn luyện cho đơn vị này. Campuchia từ lâu đã từ chối tiết lộ quy mô của Đoàn Cận vệ.

Văn phòng Đối ngoại thuộc Cơ quan Thông tin Chính phủ Thái Lan (PRD) ngày 17/6 đã đăng một vài thông tin tổng hợp về vấn đề Thái Lan - Campuchia, trong đó đặc biệt nhắc đến một bài viết trên trang Facebook nhóm CSI LA của Thái Lan về lực lượng BHQ.

Bài viết này đăng tải ngày 16/6 "phanh phui" thông tin về lực lượng BHQ đạt được lượng tương tác lớn, với hơn 22.000 người thích, gần 4.000 người chia sẻ.

Lực lượng cận vệ BHQ dự buổi lễ ở tỉnh Preah Vihear, gần biên giới với Thái Lan vào ngày 13/6/2025. Ảnh: BHQ Campuchia

PRD Thái Lan nhận định về tin tức này như sau:

"Trang CSI LA đã phanh phui các hoạt động kinh doanh khác của gia đình Hun, đặc biệt liên quan đến BHQ hay lực lượng quân sự riêng, lực lượng này được tài trợ từ các hoạt động kinh doanh mờ ám trong mạng lưới của gia đình này.

"Lực lượng này nắm quyền lực vượt trên quân đội chính quy và có quyền giết người không cần trát. BHQ bị cáo buộc liên quan đến các vụ ám sát những người bất đồng chính kiến đối với chính phủ Campuchia. Vụ việc mới nhất - vụ ám sát một nhân vật đối lập Thái Lan - làm dấy lên nghi ngờ về sự nhúng tay của BHQ. Nhiều bình luận bày tỏ việc họ bị sốc trước nền tảng quyền lực của nhà lãnh đạo Campuchia và kêu gọi chính phủ Thái Lan hợp tác với Mỹ để trấn áp những hoạt động như vậy."

Tướng Hing Bun Hieng vốn là cận vệ của ông Hun Sen và đã trở thành người đứng đầu đơn vị tinh nhuệ bảo vệ vị lãnh đạo này. Vào năm 2018, Hing Bun Hieng đã bị Mỹ cấm vận với các cáo buộc vi phạm nhân quyền.

Một nguồn thạo tin từ Campuchia nói với BBC rằng lực lượng cận vệ này "độc lập, khác với Lực lượng Vũ trang Hoàng gia, nhóm này được trang bị vũ khí hiện đại và có sức mạnh vượt trội, tinh nhuệ so với các lực lượng quân sự khác."

Người này nói, "Tôi cũng không rõ về quy mô của lực lượng này vì đây là thông tin mật, nhưng tôi đoán họ có số lượng đông đảo vì mỗi năm họ đều tuyển mộ thêm rất nhiều binh sĩ.”

"Tư lệnh BHQ là Đại tướng Hing Bun Hieng, là một người thân tín của ông Hun Sen và ông ấy công khai nói rằng chỉ nghe lệnh của ông Hun Sen. Điều này đồng nghĩa với việc ông Hun Sen vẫn nắm quyền kiểm soát nhiều hơn so với con trai mình, Thủ tướng Hun Manet. Tóm lại, BHQ là lực lượng cận vệ trung thành của ông Hun Sen.”

"Mỗi khi Campuchia mua sắm vũ khí hoặc công nghệ quốc phòng mới, họ luôn ưu tiên dành cho BHQ trước tất cả các lực lượng khác, từ xe mô tô, ô tô, xe tải cho đến cả xe tăng, tất cả những gì BHQ sử dụng đều là công nghệ tối tân nhất. Còn RCAF thì vẫn sử dụng trang thiết bị công nghệ cũ, trừ khi nhận được viện trợ trực tiếp từ Trung Quốc.”

Ông Hun Sen đã điều động BHQ?

Theo tìm hiểu của BBC, hiện chưa có bất kỳ nguồn tin địa phương nào ở Campuchia xác nhận việc lực lượng BHQ được khai triển trong trạng thái sẵn sàng chiến đấu tại khu vực biên giới với Thái Lan.

Thủ tướng Hun Manet và Chủ tịch Thượng viện Hun Sen cũng không có phát biểu công khai nào về việc điều động lực lượng này kể từ khi căng thẳng ở biên giới leo thang cho tới nay.

Bài viết trên trang Facebook của Đài truyền hình TVK của Campuchia đã dùng hình ảnh của lực lượng này với chú thích về việc đội quân này sẵn sàng chiến đấu.

Tuy nhiên, bài đăng trên Facebook của Bộ trưởng Du lịch Campuchia Huot Hak cho thấy bức tranh khác.

Ngày 13/6, ông Huot Hak cũng đăng hình ảnh lực lượng đặc nhiệm BHQ và chỉ huy đơn vị này - Đại tướng Hing Bun Hieng. Ông viết:

"Lễ thăm hỏi, động viên sức khỏe cùng với việc trao tặng các vật phẩm hỗ trợ cho các chỉ huy, phó chỉ huy và binh lính đang làm nhiệm vụ tuần tra dọc theo tuyến biên giới, những người đã thay phiên nhau trực chiến để bảo vệ chủ quyền quốc gia, đặc biệt là bảo vệ quốc gia, tôn giáo và chế độ quân chủ vào sáng ngày 13 tháng 6 năm 2025.

"Buổi lễ diễn ra tại Bộ Chỉ huy Quân khu Preah Vihear, thuộc huyện Chum Ksan, tỉnh Preah Vihear, với sự tham dự của Ngài Đại tướng bốn sao, Hing Bun Hieng, Phó Tổng Tư lệnh Quân đội Hoàng gia Campuchia, đồng thời là chỉ huy lực lượng cận vệ, chỉ huy khoảng 500 binh sĩ."

Như vậy, theo ông Huot Hak, việc Đại tướng Hing Bun Hieng dẫn quân đến vùng biên giới là nhằm mục đích trao tặng lương thực, thực phẩm, động viên tinh thần các binh sĩ nơi tiền tuyến, chứ không cho thấy việc lực lượng này được khai triển sẵn sàng chiến đấu.

Tuy nhiên, không loại trừ chuyến đi này có mục tiêu kép: vừa ủy lạo quân dân biên giới, vừa phô trương lực lượng.

Đại tướng Hing Bun Hieng của BHQ (trái) và Bộ trưởng Du lịch Huot Hak. Ảnh: Huot Hak

Một nguồn thạo tin về quân sự Campuchia không muốn nêu tên nói với BBC News Tiếng Việt rằng lực lượng cận vệ của ông Hun Sen thực tế đã được điều động từ ngày 30/5, cùng với nhiều lực lượng khác sau vụ đấu súng với Thái Lan ngày 28/5.

Tuy nhiên, vì thông tin về BHQ được xếp vào dạng bí mật nên chính quyền không công khai việc này. Đó là lý do các tổ chức, viện nghiên cứu quốc tế cho tới nay cũng không tiếp cận được con số, quy mô của lực lượng này.

Hôm qua, ngày 16/6, Chủ tịch Thượng viện Hun Sen đã có một bài phát biểu đặc biệt và ông cũng không hề đề cập đến việc điều động lực lượng cận vệ của ông - BHQ.

Nguồn tin Campuchia nói "Điểm chính trong bài phát biểu là nếu Thái Lan vẫn tiếp tục đơn phương đóng cửa biên giới (đối với việc buôn bán trái cây và rau quả), thì Campuchia cũng sẽ đóng cửa toàn bộ biên giới đối với mặt hàng này.

"Ông Hun Sen nhấn mạnh thêm rằng chính quân đội Thái Lan là bên đã đơn phương đóng cửa biên giới, vì vậy họ nên là bên mở cửa biên giới đơn phương mà không cần phải đàm phán".

Chủ tịch Thượng viện Campuchia đã gửi tối hậu thư, yêu cầu Thái Lan trong vòng 24 giờ phải mở lại biên giới với Campuchia, sau khi Thái Lan bất ngờ đóng cửa biên giới mà không thông báo trước.

Thế nhưng, Thái Lan vẫn không có động thái gì.

Tới khoảng 12 giờ ngày 17/6, Tổng cục trưởng Tổng cục Di trú thuộc Bộ Nội vụ Campuchia, Trung tướng Sok Veasna, tuyên bố rằng Campuchia đã cấm nhập khẩu rau củ và trái cây từ Thái Lan qua tất cả các cửa khẩu trên bộ.

Ngày 17/6, Khmer Times đưa tin Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Quốc phòng Campuchia, Đại tướng Tea Seiha, tuyên bố rằng Lực lượng Vũ trang Hoàng gia Campuchia (RCAF) sẵn sàng bảo vệ đất nước trong mọi tình huống.

Đại tướng Tea Seiha tuyên bố ngày 16/6 rằng Lực lượng Vũ trang Hoàng gia Campuchia (RCAF) sẵn sàng bảo vệ đất nước trong mọi tình huống. Ảnh: RCAF

Đại tướng Tea Seiha viết trên Facebook ngày 16/6, tỏ ý mỉa mai nước láng giềng khi quân đội Thái Lan cáo buộc Lực lượng Vũ trang Hoàng gia Campuchia (RCAF) chĩa súng vào các căn cứ và doanh trại quân sự của Thái Lan.

"Đây là chiến lược phòng thủ quốc gia của Campuchia. Khi chúng tôi được trang bị vũ khí, nhiệm vụ của chúng tôi là bảo vệ toàn vẹn lãnh thổ. Lẽ đương nhiên nòng súng nhắm về phía kẻ thù. Chưa từng có quân đội nào lại chĩa vũ khí vào chính quê hương mình cả.”

"Hay là quân đội Thái Lan học chiến lược quân sự khác với Campuchia?" ông Tea Seiha viết, nói thêm rằng Campuchia bảo vệ lãnh thổ chính mình và không có bất cứ tham vọng nào xâm lược các quốc gia láng giềng.

Về phía Thái Lan, ngày 17/6, truyền thông nước này đưa tin Thứ trưởng Quốc phòng Natthapon Nakpanich đã công bố thành lập nhóm đặc trách vấn đề Thái Lan-Campuchia.

Nhóm này có nhiệm vụ ứng phó với căng thẳng leo thang dọc biên giới, chủ yếu bắt nguồn từ các bài đăng hàng ngày trên mạng xã hội của cựu Thủ tướng Campuchia Hun Sen, theo The Nation.

Thứ trưởng Natthapon nhấn mạnh tính cấp bách, cho biết nhóm đặc trách sẽ hoạt động ngắn hạn, không quá một tháng, tập trung giải quyết nhanh căng thẳng hiện tại và xử lý các vấn đề cấp bách như việc đóng cửa liên tục các cửa khẩu Ban Laem và Phak Kad ở Chanthaburi, gây gián đoạn việc vận chuyển trái cây Thái Lan qua biên giới.

Chủ tịch Thượng viện Hun Sen vẫn khẳng định quyền lực chính trị của mình bao trùm Campuchia, dù con trai lớn của ông - Hun Manet - đang là thủ tướng. Ảnh: Getty Images

Căng thẳng biên giới giữa Campuchia và Thái Lan leo thang kể từ cuộc đấu súng ngày 28/5 tại vùng Tam Giác Ngọc, khiến một binh sĩ Campuchia thiệt mạng. Thủ tướng hai nước dù nói rằng ưu tiên giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, nhưng cả hai cũng có những phát biểu rất cứng rắn về việc bảo vệ chủ quyền.

Đặc biệt, ông Hun Sen, người được cho là vẫn duy trì quyền lực tại Campuchia, đã liên tục có những phát biểu mạnh mẽ với người láng giềng Thái Lan, phần nào gây nên những căng thẳng truyền thông giữa hai nước. Ông Hun Sen công khai kêu gọi người dân góp tiền để "chống Thái Lan xâm lược".

Trong bài phát biểu này 16/6, ông Hun Sen thậm chí đã công khai khẳng định quyền lực của mình, khi nhắn gửi thông điệp đến cựu thủ lĩnh phong trào áo vàng bảo hoàng Thái Lan, ông Sondhi Limthongkul.

Ông Hun Sen nói, "Giờ đây, dù Hun Sen tôi đây không còn giữ chức thủ tướng, nhưng vẫn nắm quyền vững chắc ở Campuchia. Ông đừng nhầm tưởng. Hun Sen tôi đây chưa hề rời bỏ quyền lực và ông phải hiểu tước hiệu 'Techo' (nghĩa là Dũng sĩ, Tướng quân) mà Quốc vương đã trao cho tôi nghĩa là gì.

"Đừng hỗn xược hay coi thường Campuchia. Hun Sen tôi đây đã đóng góp vào việc lãnh đạo đất nước này suốt 47 năm. Đến lúc này, ông hẳn phải biết rõ Hun Sen thực sự là ai".

Các diễn biến chính

Thái Lan và Campuchia có đường biên giới trên bộ chung dài khoảng 800km, trong đó có nhiều khu vực hai bên có tuyên bố chủ quyền chồng lấn và chưa được cắm mốc.

Vào năm 2008, căng thẳng đã dâng lên xung quanh khu vực đền Preah Vihear giữa tỉnh Sisaket (Thái Lan) và tỉnh Preah Vihear (Campuchia). Xung đột đã nổ ra và kéo dài tới năm 2011, với mỗi bên thiệt mạng khoảng 20 người, phần lớn là binh sĩ, bên cạnh đó còn có một số thường dân. Hàng chục ngàn người dân đã phải sơ tán.

Các diễn biến mới đây:

Tháng 2/2025

• 13/2: Binh sĩ và người dân Campuchia biểu tình tại khu vực đền Ta Muean Thom, hát quốc ca, tuyên bố chủ quyền.
• 28/2: Tại Chong An Ma (tỉnh Ubon Ratchathani, Thái Lan), binh sĩ Campuchia bị Thái Lan cáo buộc phóng hỏa một cái chòi của Thái Lan, xâm nhập sâu 150m vào lãnh thổ Thái Lan và đào công sự.

Tháng 5/2025

• 28/5: Xảy ra đấu súng tại Chong Bok, một binh sĩ Campuchia thiệt mạng.
• 29/5: Thủ tướng Hun Manet tuyên bố Campuchia không mong muốn xung đột với Thái Lan, nhưng sẽ dùng vũ lực nếu chủ quyền bị xâm phạm. Campuchia tăng quân và vũ khí hạng nặng ở khu vực biên giới. Tổng Tư lệnh Lục quân hai nước gặp gỡ, hội đàm và thống nhất rút quân khỏi nơi đụng độ.

Tháng 6/2025

• 1/6: Campuchia muốn đưa vấn đề tranh chấp biên giới ra Tòa án Công lý Quốc tế (ICJ). Thái Lan không đồng ý, khẳng định vẫn ưu tiên cơ chế đàm phán song phương và Ủy ban Biên giới chung (JBC) để giải quyết tranh chấp. Thái Lan đặt quân đội vùng biên giới vào trạng thái sẵn sàng chiến đấu.
• 2/6: Quốc hội Campuchia thông qua đề xuất của Chủ tịch Thượng viện Hun Sen đưa bốn khu vực tranh chấp ra ICJ. Biên phòng Campuchia bắn hạ một thiết bị bay không người lái ở tỉnh Preah Vihear, gần biên giới Thái Lan.
• 4/6: Thủ tướng Hun Manet tuyên bố sẽ nộp đơn lên ICJ dù Thái Lan có đồng ý hay không. Chính phủ Thái Lan tái khẳng định sẽ giải quyết tranh chấp bằng đối thoại song phương.
• 5/6: Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Quốc phòng Thái Lan Phumtham Wechayachai sang Phnom Penh đàm phán với người đồng cấp Campuchia. Thái Lan kêu gọi Campuchia giảm leo thang và quay lại cơ chế song phương JBC.
• 6–7/6: Thái Lan tuyên bố sẵn sàng khai triển một "chiến dịch cấp cao". Hai bên tăng cường lực lượng tại biên giới. Tại Bangkok, hàng trăm người biểu tình trước Đại sứ quán Campuchia. Thái Lan đóng cửa một số cửa khẩu và giới hạn giờ hoạt động tại các cửa khẩu chính. Bộ trưởng Phumtham triệu tập cuộc họp khẩn Hội đồng An ninh Quốc gia (NSC).
• 8/6: Thái Lan và Campuchia đạt thỏa thuận rút quân về vị trí ban đầu.
• 11/6: Thủ tướng Thái Lan Paetongtarn Shinawatra đến thăm khu vực tranh chấp biên giới với Campuchia và chủ trì cuộc họp an ninh. Ông Hun Sen kêu gọi góp tiền cho quân đội để "kháng chiến chống sự xâm lược của Thái Lan".
• 14/6: Họp Ủy ban Biên giới chung Thái Lan – Campuchia (JBC).
• 15/6: Thủ tướng Hun Manet chính thức công bố việc đệ đơn khiếu nại lên ICJ.
• 17/6: Campuchia đóng toàn bộ các cửa khẩu biên giới với Thái Lan

(Theo BBC)