Trong hai tuần qua, khi những nỗ lực ngoại giao cho một lệnh ngừng bắn rơi vào bế tắc, Nga đã tăng tốc chiến dịch quân sự và có được những bước tiến lớn nhất kể từ tháng Một. Ảnh: Getty Images

 

 

 

CHIẾN TRANH NGA - URKAINE, Một mùi khét nồng nặc bao trùm thị trấn Rodynske. Chỉ vài phút sau khi lái xe vào thành phố, chúng tôi phát hiện ra thứ gây ra điều này.

 

Một quả bom lượn nặng 250 kg đã "xé toạc" tòa nhà hành chánh trung tâm, đồng thời khiến ba dãy nhà dân đổ sập.

 

Dù đã một ngày trôi qua kể từ khi quả bom giáng xuống, những mảnh bom vỡ vẫn bốc khói âm ỉ.

 

Ở ngay rìa thị trấn, chúng tôi đã nghe rõ tiếng pháo rền và cả tiếng súng của binh lính Ukraine bắn hạ thiết bị không người lái (drone).

 

Thị trấn Rodynske nằm cách thành phố Pokrovsk đang giao tranh khoảng 15km về phía bắc.

 

 

Từ mùa thu năm ngoái, Nga đã tìm cách đánh chiếm Pokrovsk từ hướng nam, nhưng quân Ukraine vẫn đang chặn được bước tiến quân của Nga.

 

Vậy nên Nga đã đổi chiến thuật – thay vì đánh trực diện, họ tìm cách bao vây và cắt đứt các tuyến tiếp tế.

 

Trong hai tuần qua, khi những nỗ lực ngoại giao cho một lệnh ngừng bắn rơi vào bế tắc, Nga đã tăng tốc chiến dịch quân sự và có được những bước tiến lớn nhất kể từ tháng Một.

 

Và Rodynske là minh chứng cho điều đó.

 

Chỉ vài phút sau khi chúng tôi đặt chân tới thị trấn, một chiếc drone Nga xuất hiện trên đầu. Cả nhóm vội vã tìm chỗ ẩn nấp gần nhất – một cái cây.

 

 

Loại drone sử dụng cáp quang là mối nguy hiểm mới ở tiền tuyến Ukraine. Ảnh: Getty Images

 

 

 

Chúng tôi áp sát vào thân cây, mong rằng chiếc drone trên đầu không kịp phát hiện ra.

 

Bất ngờ, một tiếng nổ lớn vang lên – một chiếc drone khác vừa lao xuống một mục tiêu gần đây.

 

Phía trên cao, chiếc drone ban đầu vẫn lượn vòng. Trong vài phút căng thẳng sau đó, âm thanh rền rĩ đến rợn người của thứ vũ khí chết chóc nhất cuộc chiến không ngừng vang lên.

 

Khi không nghe thấy âm thanh ấy nữa, chúng tôi liều mình lao về phía một tòa nhà bỏ hoang cách đó chừng 30 mét để tìm chỗ trú ẩn kiên cố hơn.

 

Ở trong căn nhà đổ nát, chúng tôi lại nghe thấy tiếng drone – rất có thể nó đã quay lại sau khi phát hiện ra chuyển động của chúng tôi.

Việc Rodynske bị bầy drone Nga quần thảo cho thấy đòn tấn công đang xuất phát từ những vị trí gần hơn rất nhiều so với những vị trí của Nga đã được biết trước đó ở phía nam Pokrovsk.

 

Rất có thể chúng được phóng đi từ những vùng lãnh thổ vừa rơi vào tay Nga nằm dọc theo tuyến đường chiến lược nối phía đông Pokrovsk với thành phố Kostyantynivka.

 

Sau nửa giờ chờ đợi trong nơi trú ẩn tạm, chúng tôi không còn nghe thấy tiếng động cơ drone nữa và chạy nhanh ra xe đỗ dưới tán cây rồi phóng vội khỏi Rodynske. Dọc theo xa lộ, chúng tôi thấy khói cuồn cuộn bốc lên và có thứ gì đó đang cháy – khả năng cao là xác một chiếc drone vừa bị bắn rơi.

 

 

 

Những thị trấn như Rodynske giờ đây đã trở thành đống đổ nát do những đợt không kích dữ dội của Nga

 

Chúng tôi lái xe đến Bilytske, một thị trấn cách xa tiền tuyến hơn. Trên đường, chúng tôi thấy một dãy nhà bị hỏa tiễn phá hủy đêm hôm trước. Một căn trong số đó là của bà Svitlana.

 

Người phụ nữ 61 tuổi nói khi đang nhặt nhạnh vài món đồ còn sót lại trong đống đổ nát. May mắn là khi vụ tấn công xảy ra, bà không có ở nhà, "Mọi chuyện ngày càng tồi tệ. Trước kia, chúng tôi chỉ nghe tiếng nổ vọng lại từ xa, ở đâu đó rất xa. Nhưng giờ thì thị trấn của chúng tôi đang trở thành mục tiêu – chúng tôi đang phải trực tiếp hứng chịu,"

"Đi vào trung tâm thị trấn đi, mọi người sẽ thấy mức độ tàn phá ở đó tệ thế nào. Tiệm bánh mì và cả vườn thú cũng đã bị phá hủy."

 

Tại một điểm trú ẩn, nằm ngoài tầm với của drone, chúng tôi gặp một đơn vị pháo binh thuộc Lữ đoàn Xung kích số 5.

 

Binh sĩ Serhii cho biết, "Có thể cảm nhận rõ rằng cường độ của các đợt tấn công từ phía Nga đang tăng lên. Hỏa tiễn, đạn cối, drone – họ dùng mọi thứ có thể để cắt đứt các tuyến tiếp tế vào thành phố,"

 

Đơn vị của ông đã chờ ba ngày để có thể khai triển đến vị trí. Họ đợi ngày trời mây che phủ hoặc gió lớn để tránh bị drone phát hiện.

 

 

Vì mối đe dọa từ drone, đơn vị của ông Serhii đã phải chờ nhiều ngày để khai triển đến các vị trí của họ

 

 

Trong một cuộc chiến không ngừng thay đổi, các binh sĩ buộc phải thích nghi nhanh với những mối đe dọa mới từ công nghệ.

 

Mối đe dọa mới nhất lúc này đến từ một loại drone sử dụng cáp quang. Một cuộn dây dài hàng chục kilômét được gắn vào dưới thân drone, sợi cáp quang này được nối trực tiếp với bộ điều khiển cầm tay của người vận hành.

 

Một binh sĩ có biệt danh là Moderator (Tạm dịch là: Người điều phối), kỹ sư drone thuộc Lữ đoàn Jaeger số 68, giải thích: "Tín hiệu điều khiển và hình ảnh được truyền qua dây cáp, chứ không qua sóng vô tuyến. Điều đó khiến các hệ thống tác chiến điện tử không thể gây nhiễu thiết bị đó."

 

Khi drone bắt đầu được sử dụng rộng rãi trong chiến tranh, cả hai bên đều trang bị hệ thống tác chiến điện tử để vô hiệu hóa chúng.

 

Nhưng "lớp bảo vệ" đó trở nên vô dụng trước drone cáp quang – và Nga đang có lợi thế trong việc khai triển loại công nghệ này. Trong khi đó, Ukraine đang gấp rút mở rộng sản xuất.

 

Venia, một phi công drone của Lữ đoàn Jaeger 68, cho biết, "Phía Nga bắt đầu dùng drone cáp quang trước, trong lúc chúng tôi còn đang thử nghiệm.”

"Những drone này có thể hoạt động ở những nơi cần bay thấp hơn bình thường, thậm chí bay vào bên trong nhà để tìm mục tiêu."

 

Lính pháo binh Serhii nói với vẻ nửa đùa nửa thật, "Bọn tôi đùa rằng có lẽ nên mang theo kéo để cắt dây."

 

Tất nhiên, drone cáp quang cũng có điểm yếu – tốc độ bay chậm và dây dễ bị vướng vào cây cối. Nhưng ở thời điểm hiện tại, việc Nga sử dụng rộng rãi loại drone này khiến việc binh lính Ukraine di chuyển ra vào trận địa đôi khi còn nguy hiểm hơn cả khi đối đầu trực diện trên chiến trường.

 

 

 

Moderator nghiên cứu drone cáp quang cho quân đội Ukraine

 

Oles, Thượng sĩ trưởng đơn vị trinh sát thuộc Lữ đoàn Xung kích số 5, nói, "Khi bạn tiến vào vị trí, bạn không thể biết được liệu mình đã bị phát hiện hay chưa. Và nếu đã bị phát hiện, thì có thể bạn đang sống những giờ cuối cùng của cuộc đời mình."

 

Mối đe dọa này đồng nghĩa với việc binh lính ở lại vị trí của mình ngày càng lâu hơn.

 

Oles và những người lính bộ binh của ông, đang đóng quân ở chiến hào ngay tại tuyến đầu phòng thủ của Ukraine.

 

Giờ đây, giới báo chí hiếm khi có dịp nói chuyện với lính bộ binh, vì việc đến gần những chiến hào này đã trở nên quá nguy hiểm.

 

Chúng tôi gặp Oles và Maksym trong một ngôi nhà nông thôn đã được cải tạo thành căn cứ tạm thời. Các binh sĩ sẽ đến đây nghỉ ngơi khi không làm nhiệm vụ.

 

Maksym cho biết, "Thời gian dài nhất tôi lưu lại vị trí là 31 ngày, nhưng tôi biết có những người đã phải ở lại vị trí 90, thậm chí 120, ngày. Trước khi drone xuất hiện, thời gian xoay tua có thể là 3 hoặc 7 ngày,"

"Chiến tranh là máu, là cái chết, là bùn lầy ẩm ướt và cái lạnh buốt từ đầu đến chân. Và đó là cách bạn sống mỗi ngày. Tôi nhớ có lần chúng tôi không ngủ suốt ba ngày, cảnh giác từng phút một. Nga tấn công chúng tôi hết đợt này đến đợt khác. Dù chỉ lơ là một chút thôi có lẽ chúng tôi đã chết."

Oles cho biết bộ binh Nga đã thay đổi chiến thuật. "Trước đây họ tấn công theo nhóm. Bây giờ, đôi khi họ chỉ cử một hoặc hai người. Họ cũng sử dụng xe máy và đôi lúc là xe địa hình bốn bánh (quad bike). Đôi khi họ vượt qua trót lọt."

 

Điều này có nghĩa là chiến tuyến ở một số khu vực không còn những đường ranh giới thông thường - người Ukraine ở một bên và người Nga ở bên kia - mà giống như các quân cờ trên bàn cờ trong một ván đấu, với vị trí đan xen lẫn nhau.

 

Điều này cũng khiến cả hai bên khó nhận ra bước tiến của đối phương hơn.

 

Bất chấp những bước tiến gần đây, Nga sẽ không thể dễ dàng hay nhanh chóng chiếm trọn vùng Donetsk – khu vực có thành phố Pokrovsk.

 

Ukraine đã chống trả quyết liệt, nhưng để duy trì cuộc chiến, quốc gia này cần được tiếp tế vũ khí và đạn dược một cách đều đặn.

 

Và khi cuộc chiến bước vào mùa hè thứ tư, vấn đề thiếu hụt nhân lực của Ukraine – so với một quân đội Nga đông đảo hơn rất nhiều – cũng dần lộ rõ. Phần lớn những người lính mà chúng tôi gặp đều gia nhập quân đội sau khi chiến sự bắt đầu. Họ chỉ được huấn luyện trong vài tháng, và phần lớn những điều họ cần biết đều phải học ngay giữa làn đạn.

 

Maksym từng làm việc cho một công ty nước giải khát trước khi khoác lên mình bộ quân phục.

 

Tôi hỏi anh về cách gia đình xoay xở với công việc hiện tại của anh.

 

Giọng anh nghẹn lại, đôi mắt rưng lệ: "Khó lắm, thực sự rất khó. Gia đình tôi luôn ủng hộ tôi. Nhưng tôi có một cậu con trai hai tuổi, và tôi chẳng được gặp thằng bé thường xuyên. Tôi vẫn gọi video về cho nó, nên cũng tạm gọi là ổn trong hoàn cảnh này."

 

Maksym là một người lính đang chiến đấu vì đất nước – nhưng đồng thời là một người cha nhớ con.

 

 

Imogen Anderson, Sanjay Ganguly, Volodymyr Lozhko và Anastasiia Levchenko tường thuật.

 

 

 

(Theo BBC)