Trợ lý tổng thống Nga, Vladimir Medinsky, trả lời báo giới tại lãnh sự quán Nga ở Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ, ngày 16/05/2025. © AP

Thảo luận về cơ hội một cuộc trao đổi giữa Volodymyr Zelenskyy và Vladimir Putin, đồng ý về đợt trao đổi 1.000 tù binh mỗi bên, nhưng không có thỏa thuận ngừng bắn cho Ukraine. Đó là kết quả đối thoại trực tiếp đầu tiên hôm qua 16/05/2025 tại Istanbul giữa phái đoàn của Kyiv và Moscow (Moskva) dưới sự chủ tọa của Thổ Nhĩ Kỳ.

Hãng tin Pháp AFP cho biết, kết thúc cuộc họp chiều qua, trưởng đoàn dàm phán Nga Vladimir Medinsky truyên bố với báo chí là bước kế tiếp đôi bên sẽ « trình bày » và đi sâu vào chi tiết về « tầm nhìn » của mình về lệnh hưu chiến. Phía Ukraine nhấn mạnh đến việc Kyiv và Moscow (Moskva) đồng ý về một chương trình trao đổi 1.000 tù binh của mỗi bên « trong những ngày sắp tới ». Một nguồn tin ngoại giao được AFP trích dẫn ghi nhận Ukraine đánh giá « không thể chấp nhận được những đòi hỏi quá đáng của Nga » trong đó bao gồm việc Nga đòi Kyiv rút quân hỏi những vùng « lãnh thổ rộng lớn » của Ukraine trước khi đạt được một thỏa thuận ngừng bắn. Nhìn từ phía Ukraine coi như Moscow đòi Ukraine « đầu hàng », « nhượng lãnh thổ » cho đối phương vô điều kiện.

Trở về Moscow trưởng đoàn đàm phán Nga cho biết ông đã « hài lòng » về cuộc họp ở Istanbul vừa qua. Thông tín viên RFI Anissa El Jabri từ thủ đô Moscow tường thuật:  

« Trưởng đoàn đàm phán Nga tuyên bố ông ‘hài lòng’ về kết quả đạt được, từ trong nguyên văn. Ông ‘hài lòng’ khi đã dứt khoát từ chối lệnh ngừng bắn theo yêu cầu của Ukraine và Âu châu. Trả lời phỏng vấn đài truyền hình Nga, Vladimir Medinsky đã có những từ ngữ đanh thép. Ông nói ‘Ngừng bắn trước đã rồi mới đàm phán để đạt đến hòa bình. Những người đưa ra lập luận này hoàn toàn không hiểu biết gì về lịch sử’, bởi vì ‘thông thường chiến tranh và đàm phán là hai hoạt động được diễn ra cùng lúc’.

Ngoài ra, Nga công nhận là đã uy hiếp các viên chức đàm phán của Ukraine. Phái đoàn chính thức được Moscow gửi sang Istanbul không trực tiếp nêu ra điều này, nhưng các kênh truyền thông Nhà nước đều cho biết như trên trong các cuộc trao đổi song phương. Thậm chí một thành viên trong phái đoàn Nga một lần nữa đòi Kyiv nhìn nhận 4 vùng lãnh thổ đã bị Nga chiêm đóng từ 2022 thuộc về Liên Bang Nga. Hiện tại, Moscow chưa hoàn toàn kiểm soát các vùng lãnh thổ này. Quan chức nói trên nói thêm rằng nếu như Kyiv không nhượng bộ thì Nga sẽ đòi đến 6 tỉnh chứ không chỉ là 4. Nói cách khác, Moscow báo trước là sẽ tấn công thêm những vùng lãnh thổ khác của Ukraine. Truyền hình Nga gọi đây là một sự ‘thành công có giới hạn’. »

Điện Kremlin: Cuộc gặp Putin - Zelenskyy « có thể » nếu hai bên đạt thỏa thuận

Một ngày sau cuộc đàm phán trực tiếp đầu tiên giữa Nga và Ukraine, điện Kremlin hôm nay, 17/05/2025, cho biết, một cuộc gặp giữa tổng thống Nga Vladimir Putin và đồng nhiệm Ukraine Volodymyr Zelenskyy « có thể diễn ra » với điều kiện duy nhất là Moscow và Kyiv đã đạt được « thỏa thuận » trước.

Hãng tin Pháp AFP dẫn lời ông Dmitry Peskov, phát ngôn viên của tổng thống Nga tuyên bố: « Một cuộc gặp như vậy, là kết quả làm việc của cả hai bên và việc đúc kết các thỏa thuận là có thể. Nhưng chỉ sau khi có thỏa thuận giữa hai bên ».

Vào thứ Sáu, phái đoàn Ukraine đã đề xuất với phía Nga về một hội nghị thượng đỉnh giữa hai nhà lãnh đạo để tìm giải pháp cho cuộc xung đột, và Moscow cho biết đã « ghi nhận » đề nghị.

Nếu diễn ra, đó sẽ là cuộc gặp thượng đỉnh đầu tiên giữa hai bên kể từ khi Nga mở cuộc tấn công toàn diện vào Ukraine hồi tháng 02/2022.

Tuy nhiên hiện tại, lập trường của Moscow và Kyiv còn quá nhiều khác biệt. Ngoài việc đòi hỏi Kyiv từ bỏ ý định gia nhập NATO, Vladimir Putin còn yêu cầu phi quân sự hóa Ukraine đồng thời Nga giữ lại phần lãnh thổ Ukraine bị Nga sáp nhập và chiếm giữ từ năm 2022 cộng với bán đảo Crimée từ năm 2014. Hiện tại Nga đang chiếm giữ gần 20% lãnh thổ của Ukraine.

Ukraine và các đồng minh Âu Châu bác bỏ kiên quyết những đòi hỏi trên. Tổng thống Ukraine đã nhiều lần yêu cầu lực lượng Nga rời khỏi lãnh thổ Ukraine.

Ông Dmitry Peskov cho biết, các cuộc đàm phán trực tiếp tiếp theo chỉ có thể diễn ra sau khi việc trao đổi tù nhân hoàn tất và đó cũng là một trong những điều kiện để tiến tới thỏa thuận ngừng bắn.

(Theo RFI)