Huy chương giải Nobel Hóa học. (Adam Baker/flickr/CC BY 2.0)
Hơn 100 người đoạt giải Nobel đã ký một tuyên bố chung vào ngày 28/7, cáo buộc Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) can thiệp vào Hội nghị thượng đỉnh Nobel (Nobel Summit). Đây là một hoạt động trực tuyến do Viện Hàn lâm Khoa học Quốc gia Hoa Kỳ (US National Academy of Sciences) đồng tổ chức vào tháng 4 vừa qua.
Theo tuyên bố, một tháng trước sự kiện này, Đại sứ quán Trung Quốc tại Mỹ đã gửi email và gọi điện thoại yêu cầu loại bỏ hai diễn giả, đó là: Đức Đạt Lai Lạt Ma - người đạt giải Nobel Hòa bình và ông Lý Viễn Triết (Li Yuanzhe) - một nhà hóa học người Đài Loan và là Giáo sư danh dự của Đại học California tại Berkeley.
Tuyên bố nêu rõ, khi Quỹ Nobel tiếp tục mời hai diễn giả này, đường truyền video về một số cuộc họp đã bị gián đoạn do "các cuộc tấn công mạng".
Họ viết: “Chúng tôi tức giận trước việc chính phủ Trung Quốc cố gắng kiểm duyệt và bắt nạt cộng đồng khoa học bằng cách ngăn cản hai người đoạt giải của chúng tôi (hoặc bất kỳ ai) phát biểu tại các hội nghị bên ngoài Trung Quốc”.
Khi đề cập đến chủ đề môi trường của sự kiện này "Hành tinh của chúng ta, tương lai của chúng ta", những người đoạt giải cho biết, "Tương lai của hành tinh chúng ta sẽ đòi hỏi sự hợp tác của tất cả các quốc gia và tất cả các nhà khoa học trên thế giới".
Họ kết luận: "Các diễn đàn quốc tế như Hội nghị thượng đỉnh Nobel là phương tiện cơ bản để tìm ra giải pháp, duy trì sự tín nhiệm quốc tế, và đảm bảo một tương lai công bằng và thịnh vượng hơn".
Trong số những người ký vào bản tuyên bố, có ông Daniel Tsui - một nhà vật lý gốc Hoa, Giáo sư danh dự của Đại học Princeton, và ông Steven Chu - cựu Bộ trưởng Năng lượng Hoa Kỳ, Giáo sư vật lý tại Đại học Stanford.
Người ký tên cho biết, “Nhiều người trong chúng tôi có các đồng nghiệp khoa học quý giá và bạn bè lâu năm ở Trung Quốc, và chúng tôi đã có những tương tác hiệu quả với họ”. Tuy nhiên, nếu các hành động tương tự tiếp tục, nó có thể “ảnh hưởng đến mức độ sẵn sàng tham gia các sự kiện ở Trung Quốc của chúng tôi, đặc biệt là những sự kiện được chính phủ Trung Quốc tài trợ hoặc hỗ trợ toàn bộ hoặc một phần".
Ông Richard Roberts, một nhà hóa sinh đã giúp thiết kế bản tuyên bố, nói với tạp chí Science rằng, ông sẽ không tham dự bất kỳ hội nghị khoa học nào ở Trung Quốc cho đến khi chế độ kiểm duyệt chấm dứt.
Cùng với việc các nhà đoạt giải Nobel đưa ra tuyên bố trên, thì ngày càng nhiều học giả ở nước ngoài, bao gồm cả những người từ các nước láng giềng Nhật Bản, nghi ngờ về cái gọi là “hội nhập quốc tế” của Trung Quốc, vì có vẻ như tình trạng giam giữ và kiểm duyệt tùy tiện ở nước này vẫn đang gia tăng.
Trước đây, Trung Quốc đã tích cực cố gắng tìm kiếm các nhà đoạt giải Nobel từ khắp nơi trên thế giới về để quản lý các "Phòng thí nghiệm Nobel" và các trung tâm sáng tạo có nguồn tài trợ dồi dào của họ.
Thời báo Hoàn cầu, cơ quan ngôn luận của Đảng Cộng Sản Trung Quốc, đổ lỗi cuộc tranh cãi này cho Hoa Kỳ. Trong đó cáo buộc Hoa Kỳ "đầu độc nghiêm trọng nền khoa học quốc tế vì đã kêu gọi 100 nhà đoạt giải Nobel chỉ trích việc Trung Quốc cố gắng ngăn cản hai phần tử ly khai phát biểu".
Tuy nhiên, những người ký tên đến từ khắp nơi trên thế giới. Họ bao gồm nhà sinh vật học gốc Ấn Độ Venki Ramakrishnan, nhà hóa học Nhật Bản Hideki Shirakawa, và các nhà văn châu Phi nổi tiếng như Wole Soyinka, J.M. Coetzee, v.v.
Tờ Thời báo Hoàn cầu nói rằng, do Đức Đạt Lai Lạt Ma đến từ Tây Tạng và ông Lý Viễn Triết đến từ Đài Loan, nên việc cho phép họ tham gia hay không cũng thuộc quyết định của Trung Quốc.
Việc Đài Loan bị loại khỏi một số hoạt động học thuật liên quan đến Liên Hợp Quốc là một vấn đề tồn tại lâu nay. Sự việc một lần nữa trở thành tiêu điểm vào cuối năm 2020, khi một nghiên cứu sinh tiến sĩ tại Đại học Stanford bị cấm tham dự các hội nghị khoa học ở Ý vì hộ chiếu Đài Loan của anh ta.
(ntdvn.com - Đông Phương Theo Vision Times)
