Ngô Nhân Dụng

Tổng thống Nga Vladimir Putin đang dùng Ukraine làm sàn khiêu vũ với Mỹ và các nước NATO.

Tục ngữ Nga có câu: “Khi anh khiêu vũ với một con gấu thì anh muốn ngưng cũng không được. Con gấu sẽ quyết định.”

Tổng thống Nga Vladimir Putin đang dùng Ukraine làm sàn khiêu vũ với Mỹ và các nước NATO. Bao giờ ông Putin quyết định ngưng thì các nước khác mới được nghỉ.

Điều may mắn là cho tới nay cuộc chiến vẫn chỉ gồm những “đòn gió.” Hai bên đấu nhau bằng lời nói, chưa dùng chất nổ. Ông Putin tung ra những tin bịa đặt để gây hấn. Ông cố ý dùng các tín hiệu bất đồng, có khi mâu thuẫn, để chia rẽ bên địch. Không thể đoán ông ta tính đánh thật hay không? Bao giờ thì đánh? NATO và Mỹ tuy đồng ý phải ngăn không để Nga uy hiếp Ukraine nhưng vẫn xé lẻ.

Chính phủ Mỹ liên tiếp cảnh cáo rằng ông Putin sắp đánh đến nơi. Tổng thống Pháp, thủ tướng Đức lần lượt sang Nga rồi về ghé Ukraine, tuyên bố còn hy vọng. Tổng thống Volodymyr Zelensky vẫn khuyên dân Ukraine bình tĩnh sinh hoạt bình thường. Nhưng tuần trước ông cũng báo động rằng ông nghe nói Nga sẽ đánh vào ngày 16 tháng Hai. Ông kêu gọi dân Ukraine trong tất cả các làng, xóm, hãy treo quốc kỳ, mang màu cờ xanh, vàng, và cất tiếng hát quốc ca vào đúng 10 giờ sáng cùng ngày Thứ Tư. Sau đó, ông minh xác rằng ông chỉ nghe nói như vậy chứ không biết chắc.

Các nước Tây Âu cho rằng ông Vladimir Putin chỉ dọa. Đưa 130,000 quân Nga đến biên giới Ukraine để “tháu cáy.” Không phải vì họ coi thường tham vọng bành trướng của ông, nhưng vì họ biết Putin là con người nham hiểm, không đơn giản như người Mỹ tưởng. Biết Mỹ và các nước Âu châu, trừ Anh quốc, không nhất trí, Putin có thể dùng các đòn gió để chơi trò mèo vờn chuột. Cứ dập dình lúc cứng lúc mềm, Vladimir Putin sẽ được lợi hơn.

Năm ngoái Nga đã phao tin rằng Mỹ, NATO và Ukraine đang âm mưu đánh vào vùng Donbas nhằm triệt hạ những người gốc Nga ở Ukraine đang muốn ly khai. Bộ trưởng quốc phòng Nga Sergei K. Shoigu còn nói 120 người Mỹ đã mang “các bộ phận vũ khí hóa học,” không nói rõ là cái gì, vào miền Đông Ukraine, nơi nhiều người Nga sống, để khiêu khích. Chính phủ Ukraine phải ngưng hành quân trong vùng này để Putin không lấy cớ tấn công.

Ông Putin lại tố cáo chính Mỹ và NATO gây hấn trước! Ông đem quân đội và hỏa tiễn vào cả nước chư hầu Belarus ở biên giới phía bắc Ukraine, một tháng sau lại báo tin đang rút về. Ông nói đang đưa quân ở biên giới Ukraine về căn cứ cũ nhưng cùng lúc đó, 30 chiến hạm, cả hàng không mẫu hạm Nga bắt đầu tập trận với đạn thật trong Hắc Hải

Ông Putin có khả năng nói những điều dựng đứng mà không đỏ mặt, khiến các người đối diện ngạc nhiên, bỡ ngỡ. Nhà báo Peter Baker, tờ New York Times, kể rằng một lần sau khi Mỹ tăng thuế nhập cảng thép từ Nga, ông Putin gặp cựu Tổng thống George W. Bush; ông đã nói phải cấm nhập cảng đùi gà của Mỹ để trả đũa. Nhưng ông nói thêm, cũng bởi vì Mỹ cố ý chỉ bán đùi gà loại xấu cho dân Nga ăn. “Tôi biết các ông có những nhà máy làm thịt gà khác nhau, loại bán cho Nga khác với loại dùng trong nước Mỹ!” Ông nói thẳng với ông Bush. Ông Bush kinh ngạc, “Vladimir! Ông nói sai rồi!” Nhưng Putin vẫn quả quyết: “Dân Nga báo cáo với tôi như vậy!”

Trong cuốn hồi ký của ông, Tổng thống Bush kể cuộc nói chuyện giữa hai người năm 2005 ở Bratislava, thủ đô Slovaka. Ông Putin bào chữa cho chính sách kiểm soát báo chí của mình, “Đừng lên lớp dạy tôi về tự do báo chí; sau khi các ông đã trừng phạt nhà báo đó!” Ông Bush hiểu ngay, hỏi, “Vladimir, ông muốn nói đến Dan Rather?” “Đúng vậy.” Ông Bush không thể giải thích cho ông Putin hiểu rằng chính phủ Mỹ không có quyền sa thải một nhà báo, chỉ có đài truyền hình chủ nhân của Dan Rather quyết định.

Người ta thường nói “con mắt là cửa sổ tâm hồn.” Khi làm phó tổng thống, một lần gặp Putin, Bush đã nói, “Nhìn vào mắt ông tôi không thấy linh hồn! Ông Putin cười trả lời: “Chúng mình hiểu nhau!” Ông Joe Biden đã từng gọi ông Putin là “Tên sát nhân,” (killer); khi Putin hỏi thì Biden xác nhận đúng như vậy. Nhiều người đối lập với Putin đã bị ám sát. Nữ ký giả Anna Poitkovskaya tường thuật về cuộc chiến ở Checknya đã bị bắn chết năm 2006 trong thang máy, sau khi đã bị đe dọa nhiều lần vì tố cáo các hành động tàn bạo của quân Nga.

Với những đòn gió của ông Putin, chính phủ Mỹ đã rút kinh nghiệm và đáp lại bằng các đòn gió khác!

Chính phủ Mỹ mở chiến dịch tiết lộ các tin tức về hoạt động quân sự Nga đang toan tính ở Ukraine. Kế hoạch rất giản dị: Các cơ quan tình báo Mỹ được phép thuyết trình cho các đại biểu quốc hội, họ đem chia sẻ với các nhà báo, những người này lại đặt thêm câu hỏi với bộ ngoại giao, bộ quốc phòng! Các báo, đài tung tin cho công chúng biết.

Tháng 12 năm ngoái, tình báo Mỹ báo trước Nga sẽ đưa 175,000 binh sĩ chuẩn bị đánh Ukraine. Sau đó, họ cập nhật tin tức về quân số Nga tăng cường từng ngày, từng tuần lễ. Họ báo tin quân Nga đã đầy đủ hỏa lực để, nếu muốn, tiến quân trong một tháng, trong một tuần. Tình báo Anh phụ họa, tiết lộ một âm mưu lật đổ tổng thống Ukraine do Nga đạo diễn. Mỹ lại cho biết Nga đã chuẩn bị một đoạn video giả tạo cảnh quân Ukraine tấn công những người gốc Nga để Putin kiếm cớ đem quân vào cứu! Những tin tức đó có thể do các chính phủ Mỹ, Anh bịa đặt ra không? Chúng ta biết rằng dư luận dân chúng các nước đó rất sắc mắc, các chính phủ này nói dối sẽ bị dân nước họ khui ra liền.

Quan chức Mỹ tuần trước nói tình báo mới cho thấy quân Nga đã chuẩn bị xong rồi, có thể tấn công trong bốn, năm ngày. Chính phủ Mỹ ra lệnh gia đình các nhân viên sứ quán trở về nước, chính phủ mấy nước Âu châu làm theo. Sứ quán Mỹ được thu gọn, cũng được đưa ra khỏi thủ đô Kyiv đến một thị xã khác.

Những thủ đoạn đánh đòn gió này có thể khiến ông Putin thấy bên địch đã biết trước, phải trì hoãn không đánh ngay. Nhận xét về trò mới này, Beth Sanner, một người từng thuyết trình tin tình báo cho cựu Tổng thống Donald J. Trump, nói, “Hay lắm! Tôi nghĩ những tiết lộ này sẽ khiến ông Putin và Tình báo Nga choáng váng. Hơn nữa, ông ta sẽ mất nhiều tự do hành động và có thể suy nghĩ lại!”

Trong khi các đòn gió được hai bên thi triển trên đầu dân Ukraine, thì vẫn còn một câu hỏi quan trọng: Ông Putin có thực sự muốn đánh hay không?

Ngay việc đưa hàng trăm ngàn quân tới biên giới Ukraine, ông Putin cũng có thể chỉ đánh một đòn gió. Ông muốn dân Nga tin tưởng rằng ông thiết tha tái lập vùng ảnh hưởng của nước Nga như thời Nga hoàng và thời Xô Viết. Dân Nga tin như vậy là đủ rồi.

Một điều chắc chắn là Vladimir Putin luôn tính toán lợi hại, biết mềm nắn, rắn buông. Ông ta không bao giờ dự vào một cuộc chiến, lớn hay nhỏ, nếu không biết chắc mình sẽ thắng. Năm 2018 ở Syria, quân đội Mỹ đã tấn công, giết chết nhiều người lính đánh thuê do Nga gửi qua. Putin có thể trả đũa, nhưng ông lờ đi, làm như không biết chuyện. Năm 2020, khi Azerbaijan được Thổ Nhĩ Kỳ hỗ trợ, đánh Armenia, một đồng minh thân cận của Nga, ông Putin không hề đưa một ngón tay ra để cứu. Lính đánh thuê của Nga ở Lybia và Syria bị các máy bay không người lái TB2 đuổi, giết, Putin cũng không làm gì chống lại Thổ Nhĩ Kỳ.

Thổ Nhĩ Kỳ đã bán hàng chục chiếc TB2 cho Ukraine. Ngày 3 tháng 2 vừa qua hai vị tổng thống Volodymyr Zelensky và Recep Erdogan đã ký kết hợp đồng cho hai nước hợp tác chế tạo mở nhà máy ở Ukraine. Những máy bay nhỏ này không thể giúp Ukraine đẩy lui được quân Nga nhưng cho biết trước cuộc chiến tranh sẽ rất tốn người hại của, trong lúc dân Ukraine vẫn cương quyết kháng cự, thà chết không chịu nhục. Ông Putin có thể vì thế mà “nghĩ lại!”

Ngô Nhân Dụng là bút hiệu của Đỗ Quý Toàn khi phụ trách mục Bình Luận trên Nhật báo Người Việt, từ năm 1995 khi ông về định cư tại Quận Orange, California, cho tới Tháng Hai năm 2020. Trước đó ông dạy môn Tài chánh học (Finance) ở các Đại học McGill và UQAM tại Montréal, Canada là nơi gia đình ông tới tị nạn từ năm 1975. Năm 1989, trước khi bức Tường Berlin sụp đổ, ông xuất bản cuốn Đổi Mới Kinh Tế dưới bút hiệu Vương Hữu Bột, kể kinh nghiệm thay đổi cơ cấu nền kinh tế cộng sản ở các nước từ Hungary, Trung Quốc, tới Nga và các nước Đông Âu. Cuốn sách xuất bản gần đây nhất, ký tên Ngô Nhân Dụng, là Đứng Vững Ngàn Năm – Nhờ đâu nước Việt vẫn còn sau ngàn năm Bắc thuộc?

Cuốn sách đầu tiên ký tên Đỗ Quý Toàn xuất bản ở California là Yêu Con Dạy Con Nên Người Việt, do nhà Văn Nghệ ấn hành, năm 1979. Ông cũng đã in nhiều tập thơ từ năm 1965 và tập tiểu luận Tìm Thơ Trong Tiếng Nói do Thanh Văn xuất bản năm 1992.

Trong blog này Ngô Nhân Dụng sẽ viết tiếp những bài Bình Luận về các vấn đề thời sự thuộc các lãnh vực chính trị, kinh tế, văn hóa, dưới mắt nhìn của một người Việt sống xa quê hương.

Đây là một blog cá nhân được đăng tải trên Đài VOA nhưng không nhất thiết tương đồng với quan điểm của đài và của chính phủ Hoa Kỳ.