Bị bắt hơn chục lần trong đời và ba lần bị giam trong nhà tù Evin kể từ năm 2012, Mohammadi đã không thể gặp chồng mình trong 15 năm và các con trong 7 năm. Nguồn: AAP / SalamPix/ABACA/PA/Alamy

Bà Narges Mohammadi, nhà hoạt động đang bị bỏ tù, đã trở thành người phụ nữ thứ 19 giành được giải Nobel Hòa bình vì “đóng góp quan trọng” của bà trong việc chống lại sự áp bức phụ nữ ở Iran.

Narges Mohammadi, một nhà ủng hộ quyền phụ nữ Iran, đang ngồi tù 12 năm, đã giành giải Nobel Hòa bình, đây là một quyết định có thể khiến chính phủ Tehran tức giận.

Ủy ban trao giải cho biết giải thưởng vinh danh người đứng sau các cuộc biểu tình chưa từng có gần đây ở Iran và kêu gọi trả tự do cho Mohammadi, 51 tuổi, người đã vận động trong ba thập niên cho quyền phụ nữ và bãi bỏ án tử hình.

Berit Reiss-Andersen, người đứng đầu Ủy ban Nobel Na Uy, nói với Reuters: “Chúng tôi hy vọng gửi thông điệp tới những phụ nữ trên toàn thế giới đang sống trong điều kiện bị phân biệt đối xử một cách có hệ thống: ‘Hãy can đảm, tiếp tục tiến lên’”.

Bà nói thêm: “Chúng tôi muốn trao giải thưởng để khuyến khích Narges Mohammadi và hàng trăm nghìn người đang đấu tranh cho ‘Phụ nữ, Cuộc sống, Tự do’ ở Iran,” bà nói thêm, đề cập đến khẩu hiệu chính của phong trào phản kháng.

-- --

Narges Mohammadi là ai và tại sao bà lại ngồi tù?

Mohammadi, 51 tuổi, hiện là phó giám đốc Trung tâm Bảo vệ Nhân quyền, một tổ chức phi chính phủ do Shirin Ebadi, người đoạt giải Nobel Hòa bình năm 2003, lãnh đạo.

Mohammadi bắt đầu sự nghiệp của mình với tư cách là một nhà vận động cách đây 32 năm khi còn là sinh viên.

"Mục tiêu của tôi khi đó là chống lại sự chuyên chế tôn giáo, cùng với truyền thống và phong tục xã hội đã dẫn đến sự đàn áp sâu sắc đối với phụ nữ" ở Iran, bà viết trong một bài xã luận trên tờ New York Times vào ngày 16 tháng 9, ngày kỷ niệm cái chết của Mahsa Amini, 22 tuổi, bị giam giữ, đã làm dấy lên các cuộc biểu tình vào năm ngoái.

Bị bắt 13 lần
 

Theo tổ chức bảo vệ nhân quyền Front Line Defenders, Mohammadi đang thụ án nhiều bản án trong Nhà tù Evin ở Tehran với mức án khoảng 12 năm tù.
 

Các cáo buộc bao gồm tuyên truyền chống nhà nước.
 

Bà đã vào tù Evin ba lần kể từ năm 2012. Theo trang web của Giải thưởng Nobel Hòa bình, Mohammadi đã bị chính quyền Iran bắt giữ 13 lần và bị kết án tổng cộng 31 năm tù và 154 roi.

-- --

Gia đình 'đặc biệt tự hào'

Chồng bà, Taghi Rahmani, cho biết Mohammadi đã không thể gặp các con trong 7 năm và chồng bà trong 15 năm vì bà bị giam giữ.

Con gái của Mohammadi nói: “Con đặc biệt tự hào về mẹ và con nhớ mẹ vô cùng”.

Kiana Rahmani, 17 tuổi, sống ở Paris cùng cha và anh trai, nói với Reuters rằng cô "vô cùng hãnh diện" về mẹ mình.

Giải thưởng của bà trị giá 11 triệu curon Thụy Điển tương đương khoảng 1,6 triệu-đô, sẽ được trao tại Oslo vào ngày 10 tháng 12, nhân ngày mất của Alfred Nobel, người sáng lập giải thưởng theo di chúc năm 1895 của ông.

Giải thưởng của Mohammadi được trao khi các nhóm nhân quyền báo cáo rằng một cô gái người Iran đã phải nhập viện trong tình trạng hôn mê, sau một cuộc đối đầu trên tàu điện ngầm Tehran vì không đội khăn trùm đầu. Chính quyền Iran phủ nhận các cáo buộc.