.png)
Các container tại bến container Port Botany ở Sydney Nguồn: AAP
THẾ GIỚI - Chánh sách thuế quan của Mỹ tiếp tục gây chấn động toàn cầu khi Tổng thống Donald Trump vừa công bố mức thuế mới cao hơn đối với hàng hóa từ 92 quốc gia, đánh dấu sự kết thúc của nhiều thập niên tự do thương mại và chuyển sang đường lối bảo hộ mạnh mẽ. Mức thuế mới có thể lên tới 41% đối với một số quốc gia, khiến giới chuyên gia kinh tế lo ngại về những tác động dây chuyền có thể xảy ra trong thời gian tới.
Tiến sĩ Scott French, giảng viên kinh tế tại Đại học New South Wales (UNSW), cho biết:
“Ông Trump ưa chuộng quan thuế và xem đây là công cụ hữu ích để đạt được các mục tiêu chánh sách của mình. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia kinh tế cho rằng quan thuế không hiệu quả trong việc giải quyết thâm hụt thương mại, và cũng không cần thiết phải lo ngại về những thâm hụt song phương mà ông Trump quan tâm.”
Ngay trước ngày 1/8 (theo giờ Mỹ), thời điểm kết thúc giai đoạn tạm hoãn thuế của Mỹ lên các nước, Tổng thống Trump đã ký sắc lệnh áp thuế mới với một số đối tác thương mại.
Úc may mắn không bị tăng thuế, với mức thuế áp dụng giữ nguyên ở mức thấp nhất là 10%. Đây là tin vui cho các công ty xuất cảng Úc, khi trước đó họ được cảnh báo mức thuế có thể tăng lên đến 20%.
Tuy nhiên, những tác động rộng hơn từ chính sách thuế này – bao gồm cả ảnh hưởng đến lạm phát – vẫn chưa thể lường hết được.
Tiến sĩ French nói thêm:
“Mỹ đang ngày càng tách mình khỏi phần còn lại của thế giới. Số liệu lạm phát mới nhất của Mỹ cao hơn dự kiến, và chúng ta bắt đầu thấy giá nhập khẩu tăng dần sau khi các doanh nghiệp tiêu thụ hết lượng hàng tồn kho tích trữ trong thời gian tạm hoãn thuế.”
Phần lớn các mức thuế mới đã được công bố lần đầu vào tháng Tư, khi ông Trump áp mức thuế cơ bản 10% đối với hàng hóa từ gần như mọi quốc gia, với lý do là hành vi thương mại không công bằng và thâm hụt của Mỹ.
Sau đó, ông Trump tuyên bố tạm hoãn thi hành để mở đường cho các cuộc đàm phán. Tuy nhiên, từ ngày 7 tháng Tám, các mức thuế mới theo từng quốc gia sẽ chính thức có hiệu lực.
Những quốc gia bị ảnh hưởng nặng nề nhất gồm Syria (A Lạp Bá Tư Lợi Á), Miến Điện, Lào và Thụy Sĩ – phải chịu mức thuế từ 39% đến 41%.
Trong một tuyên bố, Tòa Bạch Ốc cho biết mức thuế cao được áp dụng với các quốc gia không tham gia đàm phán hoặc không đủ đồng thuận với Mỹ về các vấn đề kinh tế và an ninh quốc gia.
Ngoài ra, tất cả hàng hóa được cho là "chuyển tải" (transshipped) – tức chuyển qua nước thứ ba để né thuế – sẽ bị áp thêm 40% thuế.
Tiến sĩ French nhận định:
“Nếu cơ quan hải quan Mỹ xác định rằng bạn chỉ đơn giản vận chuyển hàng qua nước thứ ba để tránh thuế, họ sẽ áp đặt mức thuế 40%. Có nghĩa là quy định này đã trao nhiều quyền quyết định cho nhân viên hải quan, và như vậy nó sẽ làm tăng sự bất định cho doanh nghiệp.”
Ông cũng cảnh báo rằng còn nhiều chi tiết chưa rõ ràng, và tác động đối với kinh tế toàn cầu sẽ rất lớn.
“Điều này tạo ra một lợi thế nhỏ cho các nhà xuất cảng Úc khi bán hàng vào thị trường Mỹ. Nhưng quan trọng hơn, nó cho thấy Mỹ sẽ ít tham gia hơn vào thương mại toàn cầu – và ảnh hưởng lớn nhất sẽ là ở khu vực Bắc Mỹ.”
Các nước láng giềng của Úc – Tân Tây Lan, Fiji (Phi Tế) và Papua New Guinea (Ba Bố Tân Kỷ Nội Á) – đều bị áp thuế 15%.
Đáng chú ý, chánh quyền Trump vẫn đang xem xét việc có thể áp thuế tới 200% đối với dược phẩm của Úc.
Bộ trưởng Thương mại Don Farrell khẳng định cách làm việc của chánh phủ Úc là đúng đắn, và hy vọng cách làm việc như thế này sẽ giải quyết rốt ráo vấn đề:
“Tôi cho rằng điều này chứng minh cho sự thành công của chánh phủ Albanese, đặc biệt là Thủ tướng, trong cách ứng xử ngoại giao điềm tĩnh và khôn khéo với Mỹ. Quyết định này, cùng với những thay đổi áp dụng cho các quốc gia khác, khiến hàng hóa Úc hiện nay có tính cạnh tranh hơn tại thị trường Mỹ.”
Mặc dù thâm hụt thương mại hàng năm giữa Úc và Mỹ ở mức khoảng 30 tỷ đô-la Mỹ – tức Úc nhập nhiều hơn xuất – một số mặt hàng xuất cảng chủ lực của Úc như thịt, vàng và dược phẩm vẫn có thể chịu ảnh hưởng.
Ông Farrell nhấn mạnh Úc sẽ tiếp tục đa dạng hóa quan hệ thương mại và hỗ trợ nhà xuất cảng:
“Chúng tôi tin tưởng vào thương mại tự do và công bằng, và sẽ tiếp tục vận động Mỹ gỡ bỏ mọi mức thuế đối với hàng hóa Úc, phù hợp với hiệp định thương mại song phương. Tôi cũng đã mời Bộ trưởng Thương mại Mỹ Lutnick sang thăm Úc để tiếp tục đối thoại.”
Tổng cộng 92 quốc gia bị đưa vào danh sách tăng thuế của Tổng thống Trump.
Tuy nhiên, một số quốc gia tỏ ra hài lòng khi mức thuế được điều chỉnh. Cam Bốt cho biết họ vui mừng khi mức thuế giảm từ 49% xuống 19%, giúp hỗ trợ ngành may mặc đang gặp khó khăn.
Trong khi đó, Gia Nã Đại thất vọng khi bị tăng thêm 10% thuế, lên 35% đối với các sản phẩm không thuộc hiệp định thương mại Mỹ-Mễ Tây Cơ-Gia Nã Đại.
Mễ Tây Cơ được trì hoãn áp thuế 30% trong 90 ngày để có thời gian đàm phán thêm.
Trung Quốc hiện chưa có trong danh sách 92 quốc gia bị tăng thuế và có thời hạn đến ngày 12 tháng Tám để có thể đạt được một thỏa thuận với Mỹ.
