Ảnh minh họa chụp ngày 11/08/2025: Thất bại của hội nghị chống rác thải nhựa tại Geneve, Thụy Sĩ. AP - Jennifer McDermott

THẾ GIỚI - Cộng đồng quốc tế họp tại Genève trong mười ngày qua cuối cùng đã không ra được một hiệp ước quốc tế đầu tiên chống ô nhiễm nhựa, trong bối cảnh rác thải nhựa đang trở nên không thể kiểm soát, đe dọa ngày càng nghiêm trọng môi trường và sức khỏe con người.

Mười ngày đàm phán căng thẳng về một hiệp ước quốc tế chống ô nhiễm nhựa đầu tiên đã kết thúc vào rạng sáng hôm qua, 15/08/2025, tại Genève, với thất bại tương tự như hội nghị hồi năm ngoái tại Busan, Nam Hàn. Theo AFP, tại phiên họp toàn thể của đại diện 185 nước, đại diện của Na Uy, đồng chủ tịch của nhóm các quốc gia ủng hộ một hiệp ước « có tầm vóc » để bảo vệ môi trường và sức khỏe con người trước đe dọa ngày càng tăng của ô nhiễm nhựa, đã tuyên bố : « Chúng ta không đạt được hiệp ước về ô nhiễm nhựa tại Geneve. »

Chủ tọa các cuộc đàm phán, nhà ngoại giao Ecuador, Luis Vayas Valdivieso, đã đưa ra một phiên bản cuối cùng của hiệp ước trong đêm 14/08, rạng sáng ngày 15/08. Các trưởng đoàn, dự phiên họp đặc biệt vào lúc rạng sáng 15/08, đã không thể cùng nhau đồng ý về phiên bản mới nhất, cho dù văn bản này đã có nhiều thay đổi đáng kể về diễn đạt.

Bộ trưởng Chuyển đổi Năng lượng Pháp, Agnès Pannier Runacher, cho biết bà « thất vọng ». Nữ bộ trưởng Pháp ra một tuyên bố lên án « một số ít quốc gia, vì lợi ích tài chánh ngắn hạn chứ không phải vì sức khỏe của người dân và sự bền vững của nền kinh tế, đã ngăn chặn việc thông qua một hiệp ước đầy ước vọng chống ô nhiễm nhựa ».

Theo AFP, trong suốt quá trình thương lượng tại Geneve, phe chủ trương kiểm soát chặt việc sản xuất nhựa và phe chống đã đối đầu « không khoan nhượng ». Phe « đòi hỏi mạnh mẽ », gồm Liên Hiệp Âu Châu, Gia Nã Đại, Úc và nhiều quốc gia Mỹ Latinh, Phi Châu và các đảo quốc, chủ trương giảm sản lượng nhựa toàn cầu và kiểm soát các phân tử gây lo ngại nhiều nhất cho sức khỏe.

Phe chống, chủ yếu gồm các quốc gia sản xuất dầu mỏ, bác bỏ mọi hạn chế đối với việc sản xuất dầu mỏ, vốn là nền tảng của ngành công nghiệp nhựa, cũng như bác bỏ bất kỳ lệnh cấm nào đối với các phân tử hoặc phụ gia nguy hiểm. Các quốc gia này, không chấp nhận hiệp ước bao gồm « toàn bộ vòng đời » của nhựa, tức từ nguyên liệu dầu mỏ ban đầu cho đến rác thải, đã tấn công dữ dội để buộc hội nghị phải thay đổi nhiều quy định về phạm vi của hiệp ước, vốn đã được ấn định trước đó tại Đại hội đồng Môi sinh Liên Hiệp Quốc vào năm 2022.

Trung Quốc, nước sản xuất nhựa lớn nhất thế giới, giữ thái độ khá kín đáo trong suốt quá trình đàm phán.

Nếu không có các biện pháp hạn chế, nhựa sẽ ngày càng trở nên phổ biến trong xã hội với sản lượng năm 2060 sẽ tăng gấp ba lần so với hiện nay, tức là 460 triệu tấn/năm, theo dự báo của OCDE, trong đó có thể chỉ có 10% là được tái chế.

(Theo RFI)