Ông Hun Sen đi thăm lính Campuchia tại khu vực đền Preah Vihear vào thời gian xảy ra xung đột với Thái Lan hồi năm 2010. Ảnh: Getty Images

Chủ tịch Thượng viện Campuchia Hun Sen đã bày tỏ sự giận dữ trước yêu sách của Thái Lan cũng như vụ chạm súng vừa qua ở biên giới hai nước. Campuchia hiện đang chuẩn bị đưa vấn đề ra tòa án quốc tế.

Ông Hun Sen, Chủ tịch Thượng viện Campuchia, một lần nữa lại đưa ra những phát ngôn cứng rắn liên quan đến cuộc đụng độ vũ trang giữa binh lính nước này với quân Thái Lan vào rạng sáng 28/5.

Vụ đọ súng này đã khiến một binh sĩ Campuchia thiệt mạng, khơi lại bóng ma xung đột biên giới trong quá khứ chưa xa giữa hai nước.

Tại phiên họp toàn thể lưỡng viện Quốc hội Campuchia vào hôm 2/6, ông Hun Sen, theo tường thuật của báo Khmer Times, đã bày tỏ nỗi đau buồn sâu sắc về cái chết của binh sĩ nói trên.

Ông gọi hành động của phía Thái Lan là "dùng vũ lực xâm phạm chủ quyền của Campuchia".

Phát biểu trong phiên họp toàn thể, ông Hun Sen đã lên án mạnh mẽ hành động của Thái Lan và kêu gọi phải có phản ứng ngay lập tức để bảo vệ quyền lợi và chủ quyền của Campuchia bằng mọi biện pháp cần thiết.

Đưa ra Tòa án Công lý Quốc tế

Cả ông Hun Sen và Hun Manet đều tuyên bố sẽ đưa vấn đề tranh chấp biên giới ra tòa án quốc tế. Ảnh: Getty Images

Về vụ xung đột mới nhất và các tranh chấp biên giới liên quan, ông Hun Sen khẳng định rằng dù Thái Lan có từ chối đưa vấn đề khu vực Tam Giác Ngọc (Mom Bei), đền Ta Moan Thom, Ta Moan Toch và Ta Krabey ra Tòa án Công lý Quốc tế (ICJ), Campuchia vẫn sẽ đơn phương đệ đơn kiện kèm theo phản ứng thích hợp.

Ngoài ra, Chủ tịch Thượng viện còn kêu gọi tất cả các cơ quan nhà nước và chánh phủ ra tuyên bố ủng hộ kế hoạch của Campuchia đưa vấn đề tranh chấp biên giới ra ICJ.

Dù đã rời ghế thủ tướng vào năm 2023 để bàn giao lại cho con trai là Hun Manet, ông Hun Sen vẫn là nhân vật quyền lực nhất đất nước, khi giữ chức Chủ tịch Thượng viện và Chủ tịch Đảng Nhân dân Campuchia. Chia sẻ với BBC News Tiếng Việt, một số nhà báo Campuchia nói rằng các phát biểu của ông Hun Sen "có sức nặng" hơn Thủ tướng Hun Manet.

Phát biểu trước Quốc hội, ông Hun Sen đã tái khẳng định rằng khu vực tranh chấp là lãnh thổ Campuchia. Ông nói rằng việc Thái Lan yêu cầu Campuchia rút quân khỏi lãnh thổ của Campuchia là "điều không thể".

Cũng trong ngày 2/06, Thủ tướng Hun Manet đã tái khẳng định rằng Campuchia sẽ đưa vấn đề ra tòa ICJ, bất chấp Thái Lan có đồng ý hay không.

Ông Hun Manet nói: "Campuchia xin tuyên bố rằng, ngay cả khi phía Thái Lan không đồng ý cùng chúng ta đưa vấn đề này ra Tòa án Công lý Quốc tế (ICJ), Campuchia vẫn sẽ đơn phương đệ đơn lên ICJ nhằm giải quyết dứt điểm vấn đề này một lần và mãi mãi, để không còn bất kỳ sự mơ hồ nào. Đặc biệt là nhằm tránh bị lợi dụng và kích động bởi một số nhóm cực đoan ở Thái Lan và Campuchia, điều có thể dẫn đến xung đột vũ trang và đối đầu."

Tiền lệ Preah Vihear

Vụ đấu súng hôm 28/5 đang làm gia tăng căng thẳng giữa hai nước và có thể đẩy tranh chấp biên giới lâu dài này lên một cấp độ đối đầu pháp lý và ngoại giao mới.

Sự việc này cũng gợi lại những xung đột vũ trang ở vùng biên giới giữa hai nước trong quá khứ chưa xa.

Thái Lan và Campuchia có đường biên giới trên bộ chung dài khoảng 798 km, trong đó có nhiều khu vực hai bên có tuyên bố chủ quyền chồng lấn.

Vào năm 2008, căng thẳng đã dâng lên xung quanh khu vực đền Preah Vihear giữa tỉnh Sisaket (Thái Lan) và tỉnh Preah Vihear (Campuchia).

Khởi đầu là các cuộc phản đối dân sự, căng thẳng đã leo thang thành xung đột quân sự kéo dài hơn ba năm, với mỗi bên thiệt mạng khoảng 20 người, phần lớn là binh sĩ, bên cạnh đó còn có một số thường dân. Bất chấp nỗ lực ngoại giao của hai nước và cộng đồng quốc tế, các cuộc xung đột lẻ tẻ vẫn thi thoảng nổ ra, kéo dài cho tới cuối năm 2011 mới chấm dứt bằng một thỏa thuận rút quân khỏi khu vực tranh chấp.

Lính Campuchia trong cuộc xung đột tại đền Preah Vihear vào năm 2011. Ảnh: Getty Images

Trong quá khứ, Campuchia từng hơn một lần đưa vấn đề tranh chấp khu vực đền Preah Vihear với Thái Lan ra tòa ICJ.

Vào năm 1962, tòa án này đã tuyên bố đền Preah Vihear và khu vực xung quanh thuộc Campuchia. Tuy nhiên, Thái Lan cho rằng phán quyết của tòa không bao gồm các khu vực bên ngoài khuôn viên ngôi đền.

Năm 2011, Campuchia đã đệ đơn một lần nữa, yêu cầu làm rõ phán quyết năm 1962. Tháng 11/2013, ICJ đã ra phán quyết rằng đền Preah Vihear và khu vực gò cao quanh ngôi đền cổ này thuộc về Campuchia.

Dù vậy, các tranh chấp quanh ngôi đền cổ Preah Vihear cũng như các khu vực khác vẫn âm ỉ, khi hai bên đều giữ nguyên yêu sách của mình.

Vụ nổ súng hôm 28/5 vừa qua tại Tam Giác Ngọc, cách không xa khu đền Preah Vihear, chỉ là một cơn tái phát của những mâu thuẫn dồn tụ lâu nay. Thực tế này cho thấy chừng nào hai bên chưa tiến tới những hiệp định có tính ràng buộc, với sự phân định đường biên rõ ràng, thì nguy cơ xung đột vẫn còn.

Vào thời điểm hiện tại, dù cả Thái Lan và Campuchia đều nhấn mạnh ưu tiên giải quyết tranh chấp bằng con đường hòa bình, thì khu vực này vẫn đang trở nên căng thẳng với sự tăng cường lực lượng quân sự ở các khu vực sát đường biên.

Thủ tướng Hun Manet, dù khẳng định rằng Campuchia muốn giải quyết bất đồng bằng ngoại giao, nhưng vẫn nhấn mạnh rằng nước này sẽ dùng mọi cách để bảo vệ chủ quyền, bao gồm cả việc sử dụng quân đội.

(Theo BBC)