« Thay máu » trong hàng ngũ lãnh đạo quân đội : Trung Quốc tính toán gì về Đài Loan ?

Thứ sáu, 24/10/25, 13:38 Australia/Sydney

Ảnh do Tân Hoa Xã công bố ngày 18/07/2024: Các thành viên của Ủy ban Thường vụ Bộ Chính trị Trung Quốc dự hội nghị toàn thể Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc khóa 20 tại Bắc Kinh. AP - Yue Yuewei

Hội nghị toàn thể Ban Chấp Hành Trung Ương Đảng Cộng Sản Trung Quốc lần thứ tư kết thúc hôm qua, 23/10/2025 với hai điểm nhấn : kế hoạch kinh tế 5 năm trong bối cảnh bất lợi và « một đợt thay đổi nhân sự quan trọng nhất kể từ 2017 tới nay ». Trong 10 ngày qua, ít nhất 9 lãnh đạo cao cấp của quân đội bị khai trừ khỏi đảng Cộng Sản và bị tước quân tịch vì tội tham nhũng, trong đó có hai « chuyên gia về Đài Loan » Hà Vệ Đông và Miêu Hoa.

Chống tham nhũng : Tập Cận Bình nhắm vào đơn vị đào tạo chuyên gia về Đài Loan

Báo tài chính Anh Financial Times nói đến một « đợt thay máu quan trọng nhất trong hàng ngũ lãnh đạo quân đội Trung Quốc từ 6 thập niên qua ». Viện cớ bài trừ tham nhũng, trong đợt thanh trừng lần này, ông Tập Cận Bình tấn công mạnh vào Tập đoàn quân 31, từng thuộc Quân Khu Nam Kinh, nay đã được sáp nhập với Chiến Khu Đông Bộ. Đơn vị này vốn được coi là « nơi đào tạo các chuyên gia Trung Quốc về Đài Loan ». Câu hỏi kèm theo là những thay đổi rộng lớn lần này có ảnh hưởng gì đến chính sách của Hoa Lục đối với Đài Loan hay không và ai sẽ được chỉ định thay thế ông Hà Vệ Đông ?

Phó chủ tịch Quân Ủy Trung Ương Hà Vệ Đông, nhân vật số 3 trong quân đội Trung Quốc, nguyên là tư lệnh Chiến Khu Đông Bộ, cơ quan có thẩm quyền đối phó với Đài Loan. Tổng hành dinh của Chiến khu Đông Bộ đóng tại Hạ Môn, tỉnh Phúc Kiến, mà ai cũng biết là « bàn đạp » cho toàn bộ sự nghiệp của ông Tập Cận Bình. Báo tài chính Nhật Bản Nikkei Asia nhắc lại : Thượng tướng họ Hà là « phó chủ tịch Quân Ủy đương nhiệm đầu tiên bị thanh trừng từ cuộc Cách Mạng Văn Hóa dưới thời Mao Trạch Đông để giành lại quyền lực trong nội bộ Đảng Cộng Sản »

Về phần Miêu Hoa, ông cũng xuất thân từ Tập đoàn quân 31. Từ mùa xuân vừa qua, gần như cùng lúc, các ông Miêu Hoa và Hà Vệ Đông đã không còn xuất hiện trước công chúng. Đó cũng là thời điểm Bắc Kinh bất ngờ thông báo « đợt tập trận quân sự quy mô lớn sẽ được tổ chức gần Đài Loan ».

Trong bài viết mang tựa đề « Phe Phúc Kiến của Tập mất dạng khỏi quân đội » trên báo tài chính Nhật Bản Nikkei Asia, cây bút Katsuji Nakazawa liệt kê danh sách « những nhân vật chủ chốt » trong phe từng giúp chủ tịch Trung Quốc củng cố quyền lực. Trong đợt thanh trừng lần này, nhiều chỉ huy đương nhiệm và cựu chỉ huy của các chiến khu phụ trách Đài Loan đã « bị loại ». Sự kiện lại càng bất ngờ hơn nữa khi biết rằng 9 nhân vật vừa bị thất sủng đều mang hàm « thượng tướng » và ngoại trừ một trường hợp, 8 người còn lại đều là ủy viên Ban Chấp Hành Trung Ương Đảng Cộng Sản Trung Quốc.

Tác giả bài viết nhấn mạnh : 9 vị tướng vừa bị khai trừ đều là người của Tập Cận Bình. Việc chủ tịch Trung Quốc nhắm thẳng vào các nhân vật thân tín của mình trong quân đội cho thấy Giải Phóng Quân Nhân Dân Trung Quốc chưa diệt trừ được tham nhũng sau 12 năm thực hiện chiến dịch « đả hổ giệt ruồi » ông Tập khởi xướng.

Bắc Kinh chưa đủ sức để đánh chiếm Đài Loan ?

Qua việc thanh trừng « phe Phúc Kiến » và các « chuyên gia Đài Loan » trong hàng ngũ quân đội Trung Quốc, giới phân tích nói đến « những tác động kép » ảnh hưởng « cả về mặt quân sự lẫn chính trị -gồm đối nội và đối ngoại » của Bắc Kinh. Việc loại trừ 2 trong số các nhân vật chủ chốt của bộ phận đặc trách Đài Loan (Hà Vệ Đông, Miêu Hoa) có nguy cơ làm « gẫy đổ chuổi chỉ huy quân sự » trong chiến lược của ông Tập Cận Bình thâu tóm Đài Loan bằng vũ lực. Điểm thứ nhì là làn sóng thanh trừng lần này đặt quân đội Trung Quốc trong « tâm trạng bất an » và sợ bị liên lụy. Trạng thái bất an đó có thể là trở ngại nếu như Hoa Lục có ý đồ chiếm đoạt Đài Loan bằng sức mạnh. Phải chăng đây là một tín hiệu cho thấy ở Bắc Kinh, ưu tiên của ông Tập Cận Bình là kiểm soát quyền lực tuyệt đối hơn là chuẩn bị cho một chiến dịch quân sự đánh chiếm Đài Loan. Nhìn rộng ra hơn, cũng có thể hiểu rằng, nếu như quân đội Trung Quốc vẫn rối ren vì lục đục và trạng thái bất an, trong khi nền kinh tế đang đối mặt với nhiều thách thức, cộng đồng quốc tế, đứng đầu là Mỹ, có thể ngầm hiểu rằng Bắc Kinh chưa sẵn sàng « liều lĩnh lao vào một cuộc chiến ».

Điều đó không cấm cản ở bên kia eo biển Đài Loan, chính quyền của tổng thống Lại Thanh Đức, hôm 22/10, muốn « đẩy mạnh hợp tác quân sự với Hoa Kỳ (…), kể cả việc tiến hành thường xuyên hơn các cuộc tập trận chung».

(NĐT – Theo RFI)