Tác giả, Steve Rosenberg, Biên tập viên BBC Tiếng Nga, tại Delhi,
Tác giả, Vikas Pandey, Biên tập viên Các vấn đề về Ấn Độ
.png)
AFP via Getty Images
Modi và Putin có mối quan hệ nồng ấm
Tổng thống Nga Vladimir Putin đang bắt đầu chuyến thăm hai ngày tới Ấn Độ và sẽ có cuộc gặp với Thủ tướng Narendra Modi cũng như tham dự hội nghị thượng đỉnh thường niên do cả hai nước tổ chức.
Delhi và Moscow dự kiến sẽ ký kết một số thỏa thuận trong chuyến thăm, diễn ra vài tháng sau khi Hoa Kỳ gia tăng áp lực buộc Ấn Độ ngừng mua dầu của Nga.
Chuyến thăm cũng diễn ra trong bối cảnh chính quyền của Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump đang tiến hành một loạt các cuộc đàm phán với Nga và Ukraine nhằm nỗ lực chấm dứt chiến tranh.
Ấn Độ và Nga là đồng minh thân thiết trong nhiều thập kỷ và Putin cùng Modi có mối quan hệ nồng ấm. Dưới đây là lý do tại sao cả hai cần có nhau - và những điều cần lưu ý khi họ gặp nhau.
Tình bạn đặc biệt, thỏa thuận thương mại và địa chính trị
Tại sao quan hệ với Ấn Độ lại quan trọng đối với Điện Kremlin?
Trước hết, hãy nhìn vào các con số:
- dân số gần một tỷ rưỡi.
- tăng trưởng kinh tế hơn 8%. Ấn Độ là nền kinh tế lớn tăng trưởng nhanh nhất thế giới.
Điều đó khiến Ấn Độ trở thành một thị trường cực kỳ hấp dẫn đối với hàng hóa và tài nguyên của Nga - đặc biệt là dầu mỏ.
Ấn Độ là quốc gia tiêu thụ dầu thô lớn thứ ba thế giới và đã mua một lượng lớn dầu từ Nga. Tuy nhiên, không phải lúc nào cũng thế. Trước cuộc xâm lược toàn diện của Điện Kremlin vào Ukraine, chỉ 2,5% lượng dầu nhập khẩu của Ấn Độ là từ Nga.
Con số đó đã tăng vọt lên 35% khi Ấn Độ tận dụng lợi thế giá dầu Nga giảm do các Moscow bị áp lệnh trừng phạt và bị hạn chế tiếp cận thị trường châu Âu.
Ấn Độ hài lòng. Washington thì không.
Vào tháng 10, chính quyền Trump đã áp thêm 25% thuế quan đối với hàng hóa Ấn Độ, lý do là bằng cách mua dầu từ Nga, Ấn Độ đang giúp tài trợ cho ngân sách chiến tranh của Điện Kremlin.
Các đơn đặt hàng dầu Nga từ Ấn Độ đã giảm kể từ đó. Tổng thống Putin hẵn rất muốn Ấn Độ tiếp tục mua dầu.
Đối với Moscow, một ưu tiên khác nữa là bán vũ khí cho Ấn Độ, điều đã được duy trì từ thời Liên Xô. Trước chuyến thăm của ông Putin, đã có thông tin Ấn Độ lên kế hoạch mua máy bay chiến đấu và hệ thống phòng không tối tân của Nga.
Nga, vốn đang bị ảnh hưởng bởi tình trạng thiếu hụt lao động, cũng coi Ấn Độ là một nguồn cung cấp nhân công lành nghề.
Tuy nhiên, các yếu tố địa chính trị cũng đang có những tác động.
Điện Kremlin muốn chứng minh rằng những nỗ lực của phương Tây nhằm cô lập Nga vì chiến tranh Ukraine đã thất bại.
Một cách để làm điều đó là bay đến Ấn Độ và gặp Thủ tướng Modi.
Điều này cũng giống như việc ông Putin đến Trung Quốc và hội đàm với ông Tập Cận Bình ba tháng trước. Ông Pu Tin cũng đã gặp Modi trong cùng chuyến đi đó.
Hình ảnh ba nhà lãnh đạo mỉm cười và trò chuyện cùng nhau đã gửi đi một thông điệp rõ ràng rằng, bất chấp chiến tranh ở Ukraine, Moscow vẫn có những đồng minh hùng mạnh ủng hộ khái niệm "thế giới đa cực".
Nga ca ngợi "mối quan hệ đối tác không giới hạn" với Trung Quốc.
Nga cũng mạnh mẽ tuyên bố về "mối quan hệ đối tác chiến lược đặc biệt và được ưu tiên" với Ấn Độ.
Điều này hoàn toàn trái ngược với mối quan hệ căng thẳng của Moscow với Liên minh Châu Âu.
"Tôi nghĩ Điện Kremlin chắc chắn rằng phương Tây, bao gồm cả châu Âu, đã hoàn toàn thất bại", cây bút chuyên mục Andrei Kolesnikov của tờ Novaya Gazeta nhận định.
"Chúng ta không bị cô lập, bởi vì chúng ta có mối liên hệ với châu Á và Nam Bán cầu. Về mặt kinh tế, đây chính là tương lai. Theo nghĩa đó, Nga đã trở lại với tư cách là nhân tố chính ở những khu vực này trên thế giới, giống như Liên Xô. Nhưng ngay cả Liên Xô cũng có những kênh liên lạc và kết nối đặc biệt với Hoa Kỳ, Tây Đức và Pháp. Liên Xô có chính sách đa phương.
"Nhưng giờ đây chúng ta hoàn toàn bị cô lập khỏi châu Âu. Điều này chưa từng có tiền lệ. Các triết gia của chúng ta luôn nói rằng Nga là một phần của châu Âu. Giờ thì không. Đây là một thất bại lớn và một mất mát lớn. Tôi chắc chắn rằng một bộ phận giới chính trị và doanh nhân Nga đang mơ ước trở lại châu Âu và làm ăn không chỉ với Trung Quốc và Ấn Độ."
Tuy nhiên, tuần này, chúng ta sẽ được nghe về tình hữu nghị Nga-Ấn, các thỏa thuận thương mại và sự gia tăng hợp tác kinh tế giữa Moscow và Delhi.
.png)
Getty Images
Việc bán vũ khí cho Ấn Độ là ưu tiên của Nga
Kiểm tra tính tự chủ chiến lược của Modi
Chuyến thăm Delhi của ông Putin diễn ra vào thời điểm quan trọng đối với ông Modi và tham vọng toàn cầu của Ấn Độ.
Quan hệ Ấn Độ-Nga đã có từ thời Liên Xô và vẫn bền vững bất chấp bối cảnh địa chính trị đang thay đổi.
Ông Putin được cho là đã dành nhiều thời gian và công sức cho mối quan hệ này hơn các nhà lãnh đạo Nga trước đây.
Về phần mình, ông Modi, dù chịu áp lực mạnh mẽ từ các chính phủ phương Tây yêu cầu chỉ trích Nga về cuộc chiến ở Ukraine, ông vẫn khẳng định đối thoại là cách duy nhất để giải quyết xung đột.
Đây chính là "quyền tự chủ chiến lược" của Ấn Độ - thể hiện qua việc ông Modi chiếm một vị trí đặc biệt trong trật tự địa chính trị, nơi ông vừa duy trì quan hệ chặt chẽ với Moscow vừa duy trì mối quan hệ với phương Tây.
Điều này đã hiệu quả - cho đến khi ông Trump trở lại Nhà Trắng.
Quan hệ Ấn Độ-Mỹ đã xuống mức thấp nhất từ trước đến nay trong những tháng gần đây do hai nước không thể giải quyết được bế tắc thuế quan.
Trong bối cảnh đó, chuyến thăm của ông Putin mang ý nghĩa quan trọng hơn bao giờ hết đối với ông Modi bởi vì sẽ thử thách quyền tự chủ địa chính trị của Ấn Độ.
Ông sẽ phải đi trên sợi dây ngoại giao chông chênh.
Ông Modi muốn chứng minh với người dân Ấn Độ trong nước và trên toàn thế giới rằng ông vẫn coi Putin là đồng minh và không hề chịu áp lực từ ông Trump, người mà trước đó ông từng gọi là "người bạn thực sự".
Tuy nhiên, ông cũng phải đối mặt với áp lực từ các đồng minh ở châu Âu - chỉ trong tuần này, các đại sứ Đức, Pháp và Anh tại Ấn Độ đã cùng nhau ký tên chung trong ết một bài báo hiếm hoi đăng trên một tờ báo lớn, chỉ trích lập trường của Nga về vấn đề Ukraine.
Vì vậy, ông Modi sẽ phải đảm bảo rằng việc tăng cường quan hệ Ấn Độ-Nga không làm lu mờ các cuộc đàm phán thương mại đang diễn ra với Mỹ và quan hệ đối tác của ông với châu Âu.
"Đối với Ấn Độ, thách thức nằm ở sự cân bằng chiến lược - bảo vệ quyền tự chủ trong khi vẫn ứng phó với áp lực từ Washington và sự phụ thuộc vào Moscow", theo nhận định của Sáng kiến Nghiên cứu Thương mại Toàn cầu (GTRI), một tổ chức tư vấn có trụ sở tại Delhi.
.png)
Getty Images
Tổng thống Trump đã áp mức thuế bổ sung 25% đối với Ấn Độ như một hình phạt vì mua dầu của Nga
Ưu tiên khác của ông Modi sẽ là khai phá tiềm năng thương mại song phương giữa Ấn Độ và Nga.
Các nhà phân tích thường nói rằng quan hệ kinh tế giữa hai đồng minh này trong nhiều thập niên qua hoạt động kém hiệu quả .
Thương mại song phương của Ấn-Nga đã tăng lên 68,72 tỷ USD vào cuối tháng 3/2025, so với chỉ 8,1 tỷ USD năm 2020.
Kết quả này phần lớn là do Ấn Độ tăng cường mua dầu giá rẻ từ Nga.
Điều này đã làm lệch cán cân thương mại theo hướng có lợi cho Nga và ông Modi muốn điều chỉnh lại điều đó.
Với việc các công ty Ấn Độ đã giảm mua dầu từ Nga để tránh lệnh trừng phạt từ Washington, hai nước sẽ xem xét các lĩnh vực khác để thúc đẩy thương mại.
Quốc phòng là lựa chọn dễ dàng nhất.
Theo Viện Nghiên cứu Hòa bình Quốc tế Stockholm, kim ngạch nhập khẩu quốc phòng của Ấn Độ từ Nga đã giảm xuống còn 36% trong giai đoạn 2020-2024, từ mức đỉnh điểm 72% trong giai đoạn 2010-2015 và 55% trong giai đoạn 2015-2019.
Điều này phần lớn là do nỗ lực đa dạng hóa danh mục đầu tư quốc phòng và thúc đẩy sản xuất trong nước của Ấn Độ.
Nhưng khi xem xét kỹ hơn những con số này, lại có một câu chuyện khác.
Một số nền tảng quốc phòng của Ấn Độ vẫn phụ thuộc rất nhiều vào Nga.
29 phi đội không quân của nước này chủ yếu sử dụng máy bay phản lực Sukhoi-30 của Nga.
Cuộc xung đột vũ trang hạn chế giữa Ấn Độ và Pakistan vào tháng Năm năm nay đã cho thấy vai trò không thể thay thế của các khí tài Nga như hệ thống phòng không S-400 trong lực lượng vũ trang Ấn Độ, nhưng đồng thời cũng phơi bày những điểm yếu mà nước này cần khẩn trương khắc phục.
Các báo cáo cho thấy Ấn Độ muốn mua hệ thống S-500 được nâng cấp và tiêm kích thế hệ thứ năm Su-57.
Delhi không bỏ qua việc Pakistan mua tiêm kích tàng hình thế hệ thứ năm J-35 do Trung Quốc sản xuất. Và Ấn Độ sẽ muốn sở hữu một loại máy bay tương đương càng sớm càng tốt.
Nhưng Nga đang phải đối mặt với tình trạng thiếu hụt các linh kiện quan trọng do các lệnh trừng phạt và chiến tranh ở Ukraine.
Thời hạn chuyển giao một số đơn vị S-400 được cho là đã bị trì hoãn đến năm 2026.
Ông Modi sẽ yêu cầu ông Putin đưa ra một số cam kết rõ ràng về thời gian.
Ông Modi cũng muốn kinh tế Nga mở thêm không gian cho hàng hóa Ấn Độ nhằm giải quyết tình trạng mất cân đối thương mại lớn giữa hai nước.
"Các nhóm hàng hướng đến người tiêu dùng và phổ biến vẫn chỉ chiếm tỷ trọng rất nhỏ: điện thoại thông minh (75,9 triệu USD), tôm (75,7 triệu USD), thịt (63 triệu USD) và hàng may mặc chỉ 20,94 triệu USD – cho thấy mức độ thâm nhập hạn chế của Ấn Độ vào thị trường bán lẻ và chuỗi giá trị điện tử của Nga, bất chấp các biến động địa chính trị," GTRI cho biết.
Ông Modi muốn đưa hàng hóa Ấn Độ vào thị trường Nga, đặc biệt khi chiến tranh kết thúc và Moscow hội nhập trở lại với kinh tế toàn cầu.
Ông cũng sẽ tìm cách giảm phụ thuộc thương mại vào dầu mỏ và quốc phòng, hướng tới một thỏa thuận vừa củng cố quan hệ với Nga, vừa để lại khoảng trống nhằm tăng cường quan hệ với phương Tây.
"Chuyến thăm của Putin không phải là sự trở lại đầy hoài niệm về ngoại giao Chiến tranh Lạnh. Đây là một cuộc đàm phán về rủi ro, chuỗi cung ứng và cô lập kinh tế. Nếu kết quả là khiêm tốn, Ấn Độ sẽ đảm bảo dầu mỏ và quốc phòng; nếu kết quả đầy tham vọng , khả năng sẽ định hình lại nền kinh tế khu vực," GTRI nhận định.
(Theo BBC News)
