.png)
Getty Images
Một tòa án đặc biệt ở Bangladesh hôm 17/11 đã tuyên án tử hình cựu Thủ tướng Sheikh Hasina vì vai trò của bà trong hành động đàn áp đẫm máu các cuộc biểu tình chống chính phủ năm ngoái.
Bà Hasina, người bị kết án về nhiều tội danh chống lại loài người, đã bị xét xử vắng mặt. Bà hiện đang sống lưu vong tại Ấn Độ.
Ngay khi án tử hình đối với bà Sheikh Hasina được công bố, tiếng reo hò đã vang lên cả bên trong và bên ngoài phòng xử án.
Một nhóm nhỏ người hô vang các khẩu hiệu yêu cầu treo cổ những người có tội.
Tiếng vỗ tay bên trong tòa án kéo dài vài giây trước khi tòa án yêu cầu những người có mặt giữ trật tự.
Tòa án đặc biệt này nhận thấy bà Hasina phải chịu trách nhiệm về việc ra lệnh đàn áp bạo lực các cuộc biểu tình do sinh viên lãnh đạo năm ngoái, trong đó Liên Hợp Quốc ước tính có tới 1.400 người thiệt mạng, hầu hết là do lực lượng an ninh nổ súng bắn người dân.
Phán quyết này sẽ gây áp lực lên Ấn Độ trong việc dẫn độ bà Hasina, nhưng khả năng nước này thực hiện là không cao.
Trong một bình luận với BBC vào tuần trước, bà Hasina đã phủ nhận phạm tội và mô tả phiên tòa xét xử vắng mặt bà là một "tòa án kangaroo" (tòa án bất hợp pháp, không công bằng) do các đối thủ chính trị kiểm soát.
'Thiên kiến và có động cơ chính trị'
Cựu Thủ tướng Bangladesh Hasina đã lên án phán quyết của tòa án Dhaka hôm 17/11 là "thiên kiến và có động cơ chính trị".
Trong một tuyên bố dài năm trang được công bố sau phán quyết cùng ngày, bà nói rằng án tử hình là cách mà chính phủ lâm thời muốn "vô hiệu hóa Liên minh Awami [đảng của bà] với tư cách là một lực lượng chính trị".
"Tôi không ngại đối mặt với những người buộc tội mình tại một tòa án công bằng, nơi bằng chứng có thể được cân nhắc và kiểm chứng một cách minh bạch," bà phát biểu, đồng thời cho biết bà đã thách thức chính phủ lâm thời đưa các cáo buộc này ra Tòa án Hình sự Quốc tế tại The Hague.
Bà cũng nhấn mạnh rằng bà "rất tự hào về thành tích của chính phủ [bà] về nhân quyền và phát triển".
Nguyên nhân của các cuộc biểu tình chết người
Ngòi nổ cho các cuộc biểu tình chết người năm ngoái - nguồn cơn cho sự thoái lui của bà Hasina - là sự tức giận của giới trẻ Bangladesh đối với cách thức phân bổ các vị trí công việc trong chính phủ.
Kể từ cuộc chiến giành độc lập từ Pakistan năm 1971, Bangladesh luôn dành 30% tổng số các vị trí trong cơ quan dân sự cho các cựu chiến binh và, quan trọng hơn, con cháu của họ.
Đến năm 2024, hàng ngàn chỗ làm được nhiều người mơ ước đã được trao dựa trên nguồn gốc dòng tộc thay vì dựa trên năng lực.
Trên thực tế, họ thường là những người ủng hộ bà Sheikh Hasina và đảng của bà, Liên đoàn Awami.
Đối với sinh viên và những người mới tốt nghiệp đang phải đối mặt với tỷ lệ thất nghiệp cao ngất trời, hệ thống hạn ngạch này bắt đầu bị coi là dấu hiệu của sự thiên vị trong giới cầm quyền Bangladesh, thay vì là phần thưởng cho lòng yêu nước.
Kể từ khi chính phủ lâm thời tiếp quản, hệ thống hạn ngạch này đã được giảm bớt đáng kể. Hiện tại, chỉ 5% công việc chính phủ được dành cho con cháu các cựu chiến binh.
Nhà lãnh đạo mới của Bangladesh, ông Muhammad Yunus, cũng đã phần nào ổn định nền kinh tế bằng cách tăng cường dự trữ ngoại hối của đất nước và đảm bảo các khoản vay quan trọng từ Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF).
Tuy nhiên, Bangladesh, một trong những nhà sản xuất hàng may mặc lớn nhất thế giới, cần thêm đầu tư nước ngoài để cải thiện nền kinh tế mong manh của mình. Điều đó sẽ không xảy ra chừng nào tình trạng bạo lực và bất ổn chính trị còn tiếp diễn.
.png)
Getty Images
Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi đón tiếp bà Sheikh Hasina, khi đó là thủ tướng Bangladesh, tại Dinh Tổng thống Rashtrapati Bhawan vào ngày 22/6/2024 tại New Delhi, Ấn Độ
Lưu vong tại Ấn Độ lần hai
Vào ngày 5/8/2024, máy bay quân sự chở bà Sheikh Hasina đã hạ cánh xuống Căn cứ Không quân Hindon ở Ghaziabad, miền bắc Ấn Độ, khi bà chạy trốn các cuộc biểu tình rầm rộ tại Bangladesh.
Với bà Hasina, Ấn Độ, quốc gia từng giúp đỡ bà trước đây, là một nơi tị nạn quen thuộc.
Chỉ khoảng năm thập kỷ trước, bà đã đến Ấn Độ cùng em gái sau khi cha của họ – Sheikh Mujibur Rahman, Tổng thống đầu tiên của Bangladesh – bị ám sát cùng với hầu hết thành viên gia đình trong cuộc đảo chính quân sự năm 1975.
Hai chị em bà đang đi nghỉ ở nước ngoài khi vụ ám sát xảy ra.
Không còn nơi nào để đi, họ tìm đến Ấn Độ, một đồng minh quan trọng của Bangladesh trong Cuộc chiến Giải phóng năm 1971 chống lại Pakistan.
Bà Hasina đã được Thủ tướng Ấn Độ lúc bấy giờ là ông Indira Gandhi cấp tị nạn chính trị.
Bà Hasina, cùng với các con, chồng và em gái, đã sống tại khu vực sang trọng Pandara Road ở Delhi gần sáu năm dưới danh tính giả.
Trong suốt giai đoạn này, bà đã xây dựng mối quan hệ chính trị bền chặt với các nhà lãnh đạo Ấn Độ trước khi cuối cùng trở về Bangladesh và tự mình bước vào vũ đài chính trị.
Những người trong giới ngoại giao vẫn còn nhớ rõ mối quan hệ đặc biệt nồng ấm của bà với cựu Tổng thống Ấn Độ Pranab Mukherjee, người mà bà vẫn tặng quà cho đến khi ông qua đời để bày tỏ lòng biết ơn vì đã che chở bà và em gái trong lúc hoạn nạn.
(Theo BBC News)
