Sự Phù Du
(Haiku Mind, 108 Poems to Cultivate Awareness & Open Your Heart)
Cánh đồng cỏ mùa hè
bây giờ chỉ còn lại
giấc mơ tráng sĩ hề.
Summer grasses-
all that remains
of warriors’ dreams.
Chiến tranh: bài haiku này diễn bày một chân lý phổ quát và có thể được viết ra bởi một tác giả trong thời hiện tại cũng như trong thời cổ đại. Bài thơ được sáng tác vào thế kỷ 17, một phần trong cuốn Nhật Ký Du Hành của Basho khi ông viếng thăm một chiến trường xưa của các võ sĩ Samurai thuộc gia tộc Fujiwara (藤原氏; Đằng Nguyên Thị). Nó khiến lòng ông dâng lên một cảm giác đau buồn không thể diễn tả về kiếp sống con người; sự thực là ông đã khóc khi đưa mắt nhìn qua những tàn tích còn sót lại trên đồng cỏ mùa hè. Bài haiku này là một phản chiếu sâu sắc về thực trạng của cuộc đời, vốn tự bản chất là phù du và chóng vánh. Và chúng ta sẽ còn đau khổ dài dài nếu chúng ta vẫn chưa có khả năng chấp nhận sự thật này. Tuy thế, việc nhận ra sự thật này sẽ mang lại, nhiều hay ít, một cảm giác buồn bã xót xa, bởi chúng ta, vốn đã mang thân phận con người thời không thể tránh khỏi việc kinh qua và chứng kiến toàn bộ những điều này. Có cả một triết lý mỹ học đằng sau sự nhận thức này trong văn hoá Nhật Bản, được gọi là mono no aware (đời là vô thường). Và một vài vị thiền sư, ví dụ bậc đại sư Mật Tông Chogyam Trungpa Rinpoche, dạy rằng nếu chúng ta mở rộng được sự hiểu biết của chúng ta về sự thật trần trụi của vô thường, chúng ta sẽ có khả năng gặt hái được những hoa trái của sự giác ngộ. Về mặt này haiku có thể giúp được chúng ta, bởi nó có khả năng nắm bắt được những sát na vô thường của cuộc sống và bày ra ngay trước mắt chúng ta như một tấm gương soi. Chúng ta là những võ sĩ, chúng ta là những giấc mơ, chúng ta là đồng cỏ mùa hè: chúng ta phù du và chóng vánh.
_________________
* Pháp Hoan dịch từ bản tiếng Anh của Patricia Donegan trong Haiku Cho Tâm Hồn: 108 Bài Thơ Để Nuôi Dưỡng Sự Tỉnh Thức & Mở Rộng Trái Tim (Haiku Mind, 108 Poems to Cultivate Awareness & Open Your Heart).
(Theo phathoan.ca)
