Nước Việt có ba miền Bắc, Trung, Nam ngoài giọng nói khác nhau, còn có những cụm từ khác nhau nhưng chỉ chung một vật dụng, chẳng hạn kính râm, kiếng mát và gương. Nhờ đó mà ngôn ngữ Việt rất giàu ngữ vựng.

Kính đeo mắt hiện nay không duy chỉ là phương tiện bảo vệ mắt mà nó trở nên một thứ thời trang làm đẹp, khoe của, phô bày sự giàu sang lắm tiền nhiều bạc như người ta xỏ mũi đeo khoen bạch kim gắn vài ba hạt kim cương lấp lánh. Tại những thành phố lớn ở Việt Nam, người ta nhìn thấy có những kiếng mát bày bán với giá trên 15 triệu đồng (gần 1,000 đô Úc). Tưởng thế đã là cao, nhưng tại Sydney, vào cửa hàng sang trọng, một cặp mắt kiếng mát dành cho quý ông đề gía trên

Việc đeo kính râm không đạt chuẩn, không chống được tia UV, có thể gây hại cho mắt, dẫn đến các bệnh như đục thủy tinh thể, thoái hóa điểm vàng và viêm giác mạc.

Vậy mua mắt kiếng mát với giá bao nhiêu thì được xem là đạt chuẩn? Giá cả cũng tùy thuộc vào việc chúng ta mua mắt kiếng râm để ngăn ánh nắng nhằm bảo vệ mắt, để tăng phong cách, hay cả hai? Giá kính râm trên thị trường hiện nay rất đa dạng, từ vài trăm đô la, thậm chí sáu, bảy ngàn đô la cho hàng hiệu sản xuất có giới hạn. Biết được kính râm bao nhiêu tiền giúp chúng ta cân đối được tài chính, tránh lãng phí vào những thương hiệu không phù hợp hoặc chất lượng kém. Nếu dùng kính mát để bảo vệ mắt thì giá một cặp khoảng vài trăm đô la là hợp, vì giá 3,000 đô cũng “là thường” (tương đương 50 triệu đồng VN) – cặp mắt kiếng Ray-Ban gọng vàng $5,350; nhưng kiếng mát dành cho quý bà thì giá thấp hơn – cặp mắt kiếng Prada, giá khoảng $650. Dường như quý bà, quý cô hay làm mất mắt kiếng hoặc thích thay đổi nên các nhà thiết kế và sản xuất không dám đưa ra loại giá khủng, trong khi các ông đeo thứ đắt tiền để gương mặt thêm sức hấp dẫn, lôi cuốn hơn.

Kiếng mát gọng vàng Ray-Ban RB3025K Aviator Solid Gold (Limited edition) - giá bán tại Sydney: $5,303.00

Kiếng mát chủ yếu dùng để bảo vệ mắt khỏi ánh sáng chói chang và tia cực tím (UV). Người Việt gọi kiếng mát hay kính râm là vì loại kính này có chức năng làm dịu mắt người đeo. Người Úc gọi là sunglasses vì nó ngăn ánh nắng gay gắt của mặt trời rọi vào mắt. Tiếng kính râm đôi khi được gọi là “kính dâm” khiến người ta liên tưởng đến cánh đàn ông đeo kính mát đen tuyền để đưa tia nhìn chòng chọc vào đồi núi của các bà, các cô mặc áo cổ thấp mà chẳng thấy ngượng nhờ không bị người thứ ba phát hiện bản chất “dâm” của họ (vì đeo cặp “kính dâm”)!

Vào trong nhà, trong tiệm vẫn để trên mắt cặp kính râm được xem là bất lịch sự. Ngày nay, nhiều ca sĩ (phần lớn thuộc nam giới) lên sân khấu trình diễn vẫn đeo “kính dâm”, hẳn phải có chủ đích xấu.

Việc đeo kính râm không đạt chuẩn, không chống được tia UV, có thể gây hại cho mắt, dẫn đến các bệnh như đục thủy tinh thể, thoái hóa điểm vàng và viêm giác mạc.

Vậy mua mắt kiếng mát với giá bao nhiêu thì được xem là đạt chuẩn? Giá cả cũng tùy thuộc vào việc chúng ta mua mắt kiếng râm để ngăn ánh nắng nhằm bảo vệ mắt, để tăng phong cách, hay cả hai? Giá kính râm trên thị trường hiện nay rất đa dạng, từ vài trăm đô la, thậm chí sáu, bảy ngàn đô la cho hàng hiệu sản xuất có giới hạn. Biết được kính râm bao nhiêu tiền giúp chúng ta cân đối được tài chính, tránh lãng phí vào những thương hiệu không phù hợp hoặc chất lượng kém. Nếu dùng kính mát để bảo vệ mắt thì giá một cặp khoảng vài trăm đô la là hợp, vì giá quá cao chẳng qua là trả cho thương hiệu, không phải chất lượng bảo vệ. Tuy nhiên, cũng đừng chuộng thứ rẻ không chống được UV.

Trước đây người Việt cũng có thành kiến với người đeo kính mát có tròng tối òm vì gương mặt lúc ấy rất “hình sự” – cứ như mấy gã mật vụ hoặc ông trùm; nhưng bây giờ thì mặc. Đối với người Nhật, nhiều người vẫn ngại đeo kính mát mặc dầu được cảnh báo về sự nguy hại của tia UV trong ngày nắng gắt, chỉ vì họ sợ bị đánh giá là khó ưa, lập dị. Chính chuỗi cửa hàng mắt kiếng Megane Ichiba trên toàn Nhật Bản có làm một cuộc khảo sát và nhận thấy rằng chỉ có 12.1% dân chúng Nhật sử dụng kính mát. Thấp hơn nhiều so với 65-80% ở các nước Tây phương. Tại Úc, có tới 24% dân Úc chẳng bao giờ đeo kính mát và chỉ khoảng 60% đeo khi ra ngoài trời ở những nơi có ánh nắng gắt và thời gian cao điểm của tia UV.

Nghiên cứu của giáo sư tâm lý Takuma Takehara, thuộc Đại học Doshisha tại thành phố Kyoto, Nhật Bản, chỉ ra rằng mức độ tin cậy của một người Nhật sẽ giảm gần 50% khi họ đeo kính râm. Ông giải thích, trong giao tiếp, ánh mắt là nguồn thông tin quan trọng giúp thể hiện sự quan tâm và ý định. Khi không nhìn vào nhau, người đối diện cảm thấy bị phớt lờ hoặc bị tránh né. Việc che khuất hướng nhìn khiến người khác lo ngại bị quan sát, làm giảm mức độ tin cậy trong tương tác. Giáo sư Takehara cho rằng các chuẩn mực giao tiếp của người Nhật, vốn đề cao sự hòa hợp và tránh gây khó chịu cho người khác, khiến việc đeo kính râm khó được chấp nhận.

Ngoài ra, trong văn hóa đại chúng Nhật Bản, kính râm thường gắn liền với hình ảnh tội phạm. Trong phim, truyện tranh hay các tờ rơi tuyên truyền an toàn, chúng thường xuất hiện như vật dụng ngụy trang của kẻ trộm hoặc lừa đảo. Định kiến này dần hình thành trong xã hội, khiến kính râm bị xem là biểu tượng của kẻ bất hảo. Điều này cũng tương tự việc người Nhật tránh mặc đồ sọc vì gợi nhớ đến trang phục tù nhân.

Theo một nghiên cứu khác của nhà tâm lý học nhận thức Keiko Kurita, Đại học Osaka, đăng trên tạp chí “Frontiers in Psychology”, việc đeo kính râm khiến người Nhật được đánh giá thấp hơn về mức độ hấp dẫn và quen thuộc.

Chuyên gia văn hóa Nhật Bản Hiroko Yoda cho rằng đeo kính râm trong nhà hoặc khi chào hỏi bị coi là thiếu tôn trọng, vì người Nhật xem đôi mắt là biểu tượng của sự chân thành. Bà kể lại trường hợp một du khách đã phải xấu hổ tháo kính khi bị nhắc nhở trong một cửa hàng nhỏ ở Kyoto.

Tuy nhiên, Hiroshi Sasaki, trưởng khoa Nhãn khoa Đại học Y Kanazawa, cho biết việc tiếp xúc lâu dài với tia UV mạnh có thể gây bỏng mắt, dẫn đến viêm và đỏ giác mạc, thậm chí đau mắt trong môi trường có cường độ UV cao.

Tại Úc, hơn một nửa (57.4%) người Úc cho biết họ bị cháy nắng sau 30 phút phơi nắng. Người dân sống ở Tasmania (63.4%), Nam Úc (62.6%) và Lãnh thổ Thủ đô (ACT) (61.5%) có nhiều khả năng bị cháy nắng sau 30 phút phơi nắng hơn so với tất cả người Úc (57.4%); do đó người Úc được nhắc nhở phải cẩn thận bảo vệ thân mình khỏi ánh nắng gồm cả việc đeo kính mát nhất là ra ngoài trời vào giờ cao điểm của tia UV.

Trong khảo sát của Cục Thống kê Úc (ABS), thời gian UV cao điểm tại cáctiểubangvàvùnglãnhthổlà từ 11 giờ sáng đến 3 giờ chiều đối với NSW, Victoria, SA, Tasmania và ACT. Riêng Queensland, WA và NT không áp dụng giờ mùa hè, do đó thời gian UV cao điểm là từ 10 giờ sáng đến 2 giờ chiều.

Trước những thông tin trên đây, chúng ta nên chọn cách đeo kính mát sao cho thích hợp là điều quan trọng hơn cả./.